aboutsummaryrefslogtreecommitdiff
path: root/nl_NL.ISO8859-1
diff options
context:
space:
mode:
authorRemko Lodder <remko@FreeBSD.org>2004-10-24 13:51:05 +0000
committerRemko Lodder <remko@FreeBSD.org>2004-10-24 13:51:05 +0000
commitcdce5e3caf636be2bba588fbe1c02753908edd6e (patch)
tree1de5d101d4b36f07d321dd86238a15706fde12b8 /nl_NL.ISO8859-1
parent4cb9886653b5934d302fd5fedbe3571b36a39969 (diff)
Notes
Diffstat (limited to 'nl_NL.ISO8859-1')
-rw-r--r--nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/basics/chapter.sgml1489
1 files changed, 1461 insertions, 28 deletions
diff --git a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/basics/chapter.sgml b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/basics/chapter.sgml
index 3dd32459b2..6ea3810bb5 100644
--- a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/basics/chapter.sgml
+++ b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/basics/chapter.sgml
@@ -2,6 +2,8 @@
The FreeBSD Dutch Documentation Project
$FreeBSD$
+ $FreeBSDnl: nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/basics/chapter.sgml,v 1.19 2004/10/24 10:21:22 remko Exp $
+ Gebaseerd op: 1.124
-->
<chapter id="basics">
@@ -15,56 +17,507 @@
</authorgroup>
<authorgroup>
<author>
- <firstname>Remko</firstname>
- <surname>Lodder</surname>
- <contrib>Vertaald door </contrib>
+ <firstname>Remko</firstname>
+ <surname>Lodder</surname>
+ <contrib>Vertaald door </contrib>
</author>
</authorgroup>
</chapterinfo>
- <title>* UNIX beginselen</title>
+
+ <title>&unix; beginselen</title>
<sect1 id="basics-synopsis">
- <title>* Samenvatting</title>
+ <title>Samenvatting</title>
+
+ <indexterm><primary>Beginselen</primary></indexterm>
+
+ <para>Het volgende hoofdstuk zal de basiscommando's en
+ functionaliteit van het &os; besturingssysteem behandelen. Veel
+ van dit materiaal is relevant voor elk &unix; achtig
+ besturingssysteem. Voel je vrij om dit hoofdstuk over te slaan
+ als je reeds bekend bent met het materiaal. Als je nieuw bent in
+ &os;, is het erg verstandig om dit hoofdstuk goed door te
+ lezen.</para>
+
+ <para>Na het lezen van dit hoofdstuk weet je het volgende:</para>
+
+ <itemizedlist>
+ <listitem>
+ <para>Hoe je gebruik maakt van <quote>virtuele consoles</quote>
+ in &os;.</para>
+ </listitem>
+
+ <listitem>
+ <para>Hoe &unix; bestandspermissies werken.</para>
+ </listitem>
+
+ <listitem>
+ <para>Hoe het standaard &os; bestandssysteem eruit ziet</para>
+ </listitem>
+
+ <listitem>
+ <para>Hoe een &os; harddisk is ingedeeld.</para>
+ </listitem>
+
+ <listitem>
+ <para>Hoe je bestandssystemen koppelt en ontkoppelt.</para>
+ </listitem>
+
+ <listitem>
+ <para>Wat processen, daemons en signalen zijn.</para>
+ </listitem>
+
+ <listitem>
+ <para>Wat een shell is, en hoe je de standaard
+ omgevingsvariabelen kan veranderen.</para>
+ </listitem>
+
+ <listitem>
+ <para>Hoe je elementaire tekstverwerkers gebruikt.</para>
+ </listitem>
+
+ <listitem>
+ <para>Wat devices en device-koppelpunten zijn.</para>
+ </listitem>
+
+ <listitem>
+ <para>Welk binair formaat gebruikt wordt onder &os;.</para>
+ </listitem>
+
+ <listitem>
+ <para>Hoe je handleidingen leest voor meer informatie.</para>
+ </listitem>
+ </itemizedlist>
- <para></para>
</sect1>
<sect1 id="consoles">
- <title>* Virtuele consoles en terminals</title>
+ <title>Virtuele consoles en terminals</title>
+
+ <indexterm><primary>Virtuele consoles</primary></indexterm>
+
+ <indexterm><primary>terminals</primary></indexterm>
+
+ <para>&os; kan op diverse manieren gebruikt worden.
+ &Eacute;&eacute;n van deze manieren is het typen van commando's
+ in een tekstterminal. Veel van de flexibiliteit en kracht van
+ een &unix; besturingssysteem is gemakkelijk beschikbaar als je
+ &os; op deze manier gebruikt. Dit onderdeel beschrijft wat
+ <quote>terminals </quote> en <quote>consoles</quote> zijn en hoe
+ je deze kan gebruiken in &os;.</para>
<sect2 id="consoles-intro">
- <title>* De Console</title>
+ <title>De Console</title>
- <para></para>
+ <indexterm><primary>console</primary></indexterm>
+
+ <para>Als je &os; niet geconfigureerd hebt om automatisch een
+ grafische omgeving te starten tijdens het opstarten, zal het
+ systeem je een login prompt voorschotelen als het gestart is.
+ Dit gebeurt direct nadat de startscripts klaar zijn. Je zal
+ iets zien dat lijkt op het volgende:</para>
+
+ <screen>Additional ABI support:.
+Local package initialization:.
+Additional TCP options:.
+
+Fri Sep 20 13:01:06 EEST 2002
+
+&os;/i386 (pc3.example.org) (ttyv0)
+
+login:</screen>
+
+ <para>De meldingen op het scherm kunnen wellicht iets anders zijn
+ op je systeem, maar het zal iets soortgelijks zijn. De laatste
+ 2 regels zijn de regels waar we nu in ge&iuml;nteresseerd zijn.
+ De voorlaatste regel toont het volgende:</para>
+
+ <programlisting>&os;/i386 (pc3.example.org) (ttyv0)</programlisting>
+
+ <para>Deze regel bevat enkele stukjes informatie over het systeem
+ dat je net gestart hebt. Je kijkt nu naar een
+ <quote>&os;</quote> console, draaiende op een Intel of
+ soortgelijke processor op de x86 architectuur.
+ <footnote>
+ <para>Dit betekent <literal>i386</literal>. Let op. Ook al
+ draai je &os; niet op een Intel 386 processor, toch is dit
+ een <literal>i386</literal>. Het is niet het type
+ processor, maar de processor <quote>architectuur</quote>
+ die hier bedoeld wordt.</para>
+ </footnote>
+ De naam van de machine (elke &unix; machine heeft een
+ naam) is <hostid>pc3.example.org</hostid>, en je kijkt nu naar
+ de console van het systeem&mdash; de
+ <devicename>ttyv0</devicename> terminal.</para>
+
+ <para>Als laatste, deze regel is altijd:</para>
+
+ <programlisting>login:</programlisting>
+
+ <para>Dit is het deel waar je je <quote>gebruikersnaam</quote>
+ moet invullen om in te loggen op &os;. Het volgende deel
+ zal beschrijven hoe je dit kan doen.</para>
</sect2>
<sect2 id="consoles-login">
- <title>* Inloggen op &os;</title>
+ <title>Inloggen op &os;</title>
- <para></para>
+ <para>&os; is een multi-user en multi-processing systeem. Dit is
+ de formele beschrijving die meestal gegeven wordt aan een
+ systeem dat gebruikt wordt door meerdere personen, die
+ gelijktijdig verschillende programma's draaien op een enkele
+ machine.</para>
+
+ <para>Elk multi-user systeem heeft een manier nodig om een
+ <quote>gebruiker</quote> van alle andere gebruikers te kunnen
+ onderscheiden. In &os; (en alle andere &unix;-achtige
+ besturingssystemen), wordt dit bereikt door te eisen dat
+ elke gebruiker moet <quote>inloggen</quote> op het systeem
+ voordat hij/zij programma's kan draaien. Elke gebruiker heeft
+ een unieke naam (de <quote>gebruikersnaam</quote>) en een
+ persoonlijke, geheime sleutel (het <quote>wachtwoord</quote>).
+ &os; zal je vragen om deze 2 gegevens voordat het een gebruiker
+ toegestaat om programma's te draaien.</para>
+
+ <indexterm><primary>startup scripts</primary></indexterm>
+
+ <para>Direct nadat &os; is opgestart en de start scripts
+ <footnote>
+ <para>Opstart scripts zijn programma's die automatisch gestart
+ worden tijdens het opstarten. Het hoofddoel van deze
+ programma's is om dingen goed te zetten zodat alle andere
+ programma's ook kunnen draaien, en om services te starten
+ die je geconfigureerd hebt om bruikbare zaken in de
+ achtergrond te doen.</para>
+ </footnote>
+ afgerond zijn, zal je een prompt zien waarbij je gevraagd wordt
+ om een geldige loginnaam op te geven.</para>
+
+ <screen>login:</screen>
+
+ <para>In dit voorbeeld nemen we aan dat je gebruikersnaam
+ <username>john</username> is. Typ <literal>john</literal> na
+ deze prompt en druk op <keycap>Enter</Keycap>. Hierna
+ verschijnt een prompt om je <quote> wachtwoord</quote> in te
+ voeren:</para>
+
+ <screen>login: <userinput>john</userinput>
+Password:</screen>
+
+ <para>Typ <username>john</username>'s wachtwoord in, en druk op
+ <keycap>Enter</keycap>. Het wachtwoord wordt <emphasis> niet
+ geprint!</emphasis> Daarover hoef je je nu geen zorgen te maken.
+ Het is voldoende om te zeggen dat dit om veiligheidsredenen
+ gedaan wordt.</para>
+
+ <para>Als je het juiste wachtwoord hebt ingetypt, ben je nu
+ ingelogd in &os;, klaar om alle beschikbare commando's uit te
+ voeren.</para>
+
+ <para>Na het inloggen zie je de <acronym>MOTD</acronym> of
+ bericht van de dag gevolgd door een commando prompt (een
+ <literal>#</literal>, <literal>$</literal> of een
+ <literal>%</literal> karakter). Dit geeft aan dat je succesvol
+ ingelogd bent in &os;.</para>
</sect2>
<sect2 id="consoles-virtual">
- <title>* Meerdere consoles</title>
+ <title>Meerdere consoles</title>
- <para></para>
+ <para>&unix; programma's draaien in &eacute;&eacute;n console is
+ prima, maar &os; kan veel programma's tegelijk draaien. Om
+ maar &eacute;&eacute;n console te hebben waar commando's
+ ingetypt kunnen worden zou zonde zijn van een besturingssysteem
+ als &os; waar meerdere programma's tegelijkertijd op kunnen
+ draaien. Hier kunnen <quote>virtuele consoles</quote> van pas
+ komen.</para>
+
+ <para>&os; kan ingesteld worden om je verschillende virtuele
+ consoles te tonen. Je kan wisselen van de ene console naar de
+ ander door een paar toetsen op je toetsenbord in te drukken.
+ Elke console heeft zijn eigen outputkanaal, en &os; zorgt
+ ervoor dat alle keyboard input en monitor output wordt goed
+ gezet als je wisselt van de ene console naar de volgende.</para>
+
+ <para>In &os; kun je speciale toetscombinaties gebruiken om te
+ wisselen naar een ander virtueel console.
+ <footnote>
+ <para>Een redelijk technische en accurate beschrijving van
+ alle details over de &os; console en keyboard drivers
+ kunnen gevonden worden in de help pagina's van
+ &man.syscons.4;, &man.atkbd.4;, &man.vidcontrol.1; en
+ &man.kbdcontrol.1;. We zullen niet verder ingaan op de
+ details maar de ge&iuml;nteresseerde lezer kan altijd de
+ help pagina's raadplegen voor meer details en een grondige
+ uitleg over hoe alles werkt.</para>
+ </footnote>
+ In &os; kun je
+ <keycombo><keycap>Alt</keycap><keycap>F1</keycap></keycombo>,
+ <keycombo><keycap>Alt</keycap><keycap>F2</keycap></keycombo>, t/m
+ <keycombo><keycap>Alt</keycap><keycap>F8</keycap></keycombo>
+ gebruiken om te wisselen naar een ander virtueel console.</para>
+
+ <para>Als je wisselt van de ene naar de andere console zal &os;
+ ervoor zorgen dat de output bewaard blijft. Het resultaat is
+ een <quote>illusie</quote> van het hebben van meerdere
+ schermen en keyboards die je kan gebruiken om commando's in te
+ typen om &os; te laten draaien. De programma's die je lanceert
+ in de ene virtuele console stoppen niet als de console niet
+ zichtbaar is. Ze blijven doordraaien wanneer je wisselt naar
+ een andere virtuele console.</para>
</sect2>
<sect2 id="consoles-ttys">
- <title>* Het <filename>/etc/ttys</filename> bestand</title>
+ <title>Het <filename>/etc/ttys</filename> bestand</title>
- <para></para>
+ <para>De standaard configuratie van &os; zal opstarten met acht
+ virtuele consoles. Dit is echter geen vaste waarde en je kan
+ jouw installatie makkelijk aanpassen , zodat het systeem gestart
+ wordt met meer of minder virtuele consoles. De hoeveelheid en
+ instellingen van de virtuele consoles worden geconfigureerd in
+ het bestand <filename>/etc/ttys</filename>.</para>
+
+ <para>Je kan het bestand <filename>/etc/ttys</filename> gebruiken
+ om je virtuele consoles te configuren. Elke niet-commentaar
+ regel in dit bestand (regels die niet beginnen met een
+ <literal>#</literal> karakter) bevat instellingen voor een
+ terminal of virtuele console. De standaard versie van dit
+ bestand die meegeleverd wordt met &os; configureert negen
+ virtuele consoles, en schakelt er acht in. Dit zijn
+ de regels die starten met <literal>ttyv</literal>:</para>
+
+ <programlisting># naam getty type status commentaar
+#
+ttyv0 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure
+# Virtual terminals
+ttyv1 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure
+ttyv2 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure
+ttyv3 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure
+ttyv4 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure
+ttyv5 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure
+ttyv6 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure
+ttyv7 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure
+ttyv8 "/usr/X11R6/bin/xdm -nodaemon" xterm off secure</programlisting>
+
+ <para>Voor een uitgebreide beschrijving van elke kolom in dit
+ bestand en alle opties die je kan gebruiken om virtuele consoles
+ op te zetten , kan je de &man.ttys.5; helppagina
+ gebruiken.</para>
</sect2>
<sect2 id="consoles-singleuser">
- <title>* singleuser Console</title>
+ <title>single-user Console</title>
- <para></para>
+ <para>Een gedetailleerde beschrijving van de
+ <quote>single-user mode </quote> kan hier gevonden worden
+ <xref linkend="boot-singleuser">. Belangrijk is het om te
+ melden dat je in single-user mode maar &eacute;&eacute;n
+ console hebt. Er zijn geen virtuele consoles beschikbaar.
+ De instellingen van de single-user mode console kunnen ook
+ gevonden worden in het bestand <filename>/etc/ttys </filename>.
+ Zoek naar de regel die begint met
+ <literal>console</literal>:</para>
+
+ <programlisting># name getty type status commentaar
+#
+# Als een console gemarkeerd is als "insecure", zal het init script om het root-wachtwoord
+# vragen wanneer het in single-user mode komt.
+console none unknown off secure</programlisting>
+
+ <note>
+ <para>Zoals het commentaar boven de <literal>console</literal>
+ regel aangeeft, kan je deze regel bewerken en het woord
+ <literal>secure</literal> veranderen in
+ <literal>insecure</literal>. Als je dat doet, zal &os; bij
+ het opstarten in single-user mode nog steeds om een
+ <username>root</username>-wachtwoord vragen.</para>
+
+ <para><emphasis>Kijk uit als je dit verandert in
+ <literal>insecure</literal></emphasis>. Als je ooit het
+ wachtwoord van de <username>root</username>-gebruiker verliest,
+ wordt het opstarten in single-user mode lastig. Het is nog
+ steeds mogelijk, maar het kan vrij moeilijk zijn voor iemand
+ die &os; niet zo goed kent met betrekking tot het opstarten
+ en de programma's die daarbij gebruikt worden.</para>
+ </note>
</sect2>
</sect1>
<sect1 id="permissions">
- <title>* Permissies</title>
+ <title>Permissies</title>
+
+ <indexterm><primary>&unix;</primary></indexterm>
+
+ <para>&os;, direct afgeleid van BSD &unix;, is gebaseerd op
+ verschillende belangrijke &unix; concepten. De eerste en meest
+ bekende is dat &os; een multi-user systeem is. Het systeem kan
+ meerdere gebruikers behandelen die tegelijkertijd totaal
+ verschillende dingen doen. Het systeem is verantwoordelijk voor
+ het netjes delen en beheren voor aanvragen voor hardware,
+ randapparatuur, geheugen en cpu tijd tussen elke gebruiker.</para>
+
+ <para>Omdat het systeem in staat is om meerdere gebruikers te
+ ondersteunen, heeft alles wat door het systeem beheerd wordt een
+ set van permissies die aangeeft wie mag lezen, schrijven, en de
+ bron mag uitvoeren. Deze permissies zijn opgeslagen in 3
+ octetten, die weer in 3 stukjes onderverdeeld zijn,
+ &eacute;&eacute;n voor de eigenaar van het bestand,
+ &eacute;&eacute;n voor de group waar het bestand toe behoord en
+ &eacute;&eacute;n voor de overigen. De numerieke weergave werkt
+ als volgt:</para>
+
+ <indexterm><primary>Permissies</primary></indexterm>
+
+ <indexterm><primary>Bestands permissies</primary></indexterm>
+
+ <informaltable frame="none">
+ <tgroup cols="3">
+ <thead>
+ <row>
+ <entry>Waarde</entry>
+
+ <entry>Permissie</entry>
+
+ <entry>Directory permissies</entry>
+ </row>
+ </thead>
+
+ <tbody>
+ <row>
+ <entry>0</entry>
+
+ <entry>Niet lezen, niet schrijven, niet uitvoeren</entry>
+
+ <entry><literal>---</literal></entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>1</entry>
+
+ <entry>Niet lezen, niet schrijven, uitvoeren</entry>
+
+ <entry><literal>--x</literal></entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>2</entry>
+
+ <entry>Niet lezen, schrijven, niet uitvoeren</entry>
+
+ <entry><literal>-w-</literal></entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>3</entry>
+
+ <entry>Niet lezen, schrijven, uitvoeren</entry>
+
+ <entry><literal>-wx</literal></entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>4</entry>
+
+ <entry>Lezen, niet schrijven, niet uitvoeren</entry>
+
+ <entry><literal>r--</literal></entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>5</entry>
+
+ <entry>Lezen, niet schrijven, uitvoeren</entry>
+
+ <entry><literal>r-x</literal></entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>6</entry>
+
+ <entry>Lezen, schrijven, niet uitvoeren</entry>
+
+ <entry><literal>rw-</literal></entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>7</entry>
+
+ <entry>Lezen, schrijven, uitvoeren</entry>
+
+ <entry><literal>rwx</literal></entry>
+ </row>
+ </tbody>
+ </tgroup>
+ </informaltable>
+
+ <indexterm><primary><command>ls</command></primary></indexterm>
+
+ <indexterm><primary>directories</primary></indexterm>
+
+ <para>Je kan de <option>-l</option> optie gebruiken bij
+ &man.ls.1; om een lange directory lijst te zien die
+ een kolom heeft met informatie over bestands permissies
+ voor de eigenaar, groep, en de rest. Bijvoorbeeld, een
+ <command>ls -l</command> in een willekeurige directory
+ kan het volgende laten zien:</para>
+
+ <screen>&prompt.user; <userinput>ls -l</userinput>
+total 530
+-rw-r--r-- 1 root wheel 512 Sep 5 12:31 myfile
+-rw-r--r-- 1 root wheel 512 Sep 5 12:31 otherfile
+-rw-r--r-- 1 root wheel 7680 Sep 5 12:31 email.txt
+...</screen>
+
+ <para>Hier is hoe de eerste kolom van <command>ls -l</command>
+ eruit ziet:</para>
+
+ <screen>-rw-r--r--</screen>
+
+ <para>Het eerste (meest linkse) karakter verteld of dit een
+ regulier bestand is, een directory, een speciaal karakter,
+ een socket of een ander pseudo-bestand. In dit geval betekend
+ de <literal>-</literal> dat het een regulier bestand is. De
+ volgende drie karakters, <literal>rw-</literal> in dit voorbeeld,
+ geven de permissies voor de eigenaar van het bestand. De 3
+ karakters <literal>r--</literal>erna geven de permissies van de
+ group van het bestand. De overige drie karakters
+ <literal>r--</literal> geven de permissies voor de rest. Een
+ streepje betekend dat de permissie uitgeschakeld is. In het geval
+ van dit bestand, zijn de permissies zo gezet dat de eigenaar kan
+ lezen en schrijven naar het bestand, de groep het bestand kan
+ lezen, en de rest kan het bestand alleen lezen. Volgens de tabel
+ hierboven worden de permissies <literal>644</literal>, waar de
+ cijfers de 3 stukjes van de permissies aangeven.</para>
+
+ <para>Dit is allemaal leuk en aardig, maar hoe controleert het
+ systeem dan permissies voor apparaten? &os; behandeld de meeste
+ hardware apparaten als bestanden die door programma's kunnen
+ worden geopend, gelezen en waar data naar toe kan worden
+ geschreven net zoals elk ander bestand. Deze speciale apparaat
+ bestanden worden bewaard in de <filename>/dev</filename>
+ directory.</para>
+
+ <para>Directories worden ook behandeld als bestanden. Ze hebben
+ lees, schrijf en uitvoerbare permissies. De uitvoerbare vlag
+ voor een directory heeft een klein verschil qua betekenis dan die
+ van gewone bestanden. Als een directory als uitvoerbaar
+ gemarkeerd is, betekend dat dat je erin mag komen. Het is dus
+ mogelijk om te wisselen van directory door <quote>cd</quote>
+ (wissel directory) erheen te doen. Dit betekend ook dat je in
+ de directory bestanden kan benaderen waarvan je de naam kent.
+ Dit is natuurlijk afhankelijk van de permissies van het bestand
+ zelf.</para>
+
+ <para>In het bijzonder, om een directory listing mogelijk te maken,
+ moet de directory lees permissies hebben. Terwijl je om een
+ bestand te verwijderen de naam nodig hebt, en er moeten schrijf
+ <emphasis>en</emphasis> uitvoer permissies op de directory staan
+ waarin het bestand zich bevind.</para>
+
+ <para>Er zijn meer permissie vlaggen, maar die zijn meer in gebruik
+ bij speciale omstandigheden, zoals setuid binaries en sticky
+ directories. Als je meer informatie wilt over bestands permissies
+ en hoe je die kan aanpassen lees dan &man.chmod.1;.</para>
<sect2>
<sect2info>
@@ -76,22 +529,1003 @@
</author>
</authorgroup>
</sect2info>
- <title>* Symbolische Permissies</title>
- <para></para>
+ <title>Symbolische Permissies</title>
+
+ <indexterm>
+ <primary>permissies</primary>
+
+ <secondary>symbolisch</secondary>
+ </indexterm>
+
+ <para>Symbolische permissies, soms ook wel symbolische expressies
+ genoemd, gebruiken karakters in plaats van octale getallen om
+ permissies aan bestanden en en directories te geven.
+ Symbolische expressies gebruiken de volgende opbouw (wie)
+ (actie) (permissies), waar de volgende waardes beschikbaar
+ zijn:</para>
+
+ <informaltable frame="none">
+ <tgroup cols="3">
+ <thead>
+ <row>
+ <entry>Optie</entry>
+
+ <entry>Letter</entry>
+
+ <entry>Vertegenwoordigd</entry>
+ </row>
+ </thead>
+
+ <tbody>
+ <row>
+ <entry>(wie)</entry>
+
+ <entry>u</entry>
+
+ <entry>Gebruiker</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>(wie)</entry>
+
+ <entry>g</entry>
+
+ <entry>Groep eigenaar</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>(wie)</entry>
+
+ <entry>o</entry>
+
+ <entry>Overigen</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>(wie)</entry>
+
+ <entry>a</entry>
+
+ <entry>Iedereen (<quote>wereld</quote>)</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>(actie)</entry>
+
+ <entry>+</entry>
+
+ <entry>Permissies toevoegen</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>(actie)</entry>
+
+ <entry>-</entry>
+
+ <entry>Permissies verwijderen</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>(actie)</entry>
+
+ <entry>=</entry>
+
+ <entry>Zet deze permissies</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>(permissie)</entry>
+
+ <entry>r</entry>
+
+ <entry>Lezen</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>(permissie)</entry>
+
+ <entry>w</entry>
+
+ <entry>Schrijven</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>(permissie)</entry>
+
+ <entry>x</entry>
+
+ <entry>Uitvoeren</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>(permissie)</entry>
+
+ <entry>t</entry>
+
+ <entry>Sticky bit</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry>(permissie)</entry>
+
+ <entry>s</entry>
+
+ <entry>Verander UID of GID</entry>
+ </row>
+ </tbody>
+ </tgroup>
+ </informaltable>
+
+ <para>Deze waardes worden gebruikt met het &man.chmod.1;
+ commando, net zoals eerder, alleen nu met letters. Je kan
+ bijvoorbeeld het volgende commando gebruiken om de overige
+ gebruikers toegang tot <replaceable>FILE</replaceable> te
+ ontzeggen:</para>
+
+ <screen>&prompt.user; <userinput>chmod go= FILE</userinput></screen>
+
+ <para>Een door een komma gescheiden lijst kan geleverd worden als
+ meer dan &eacute;&eacute;n wijziging aan een bestand moet worden
+ uitgevoerd. Bijvoorbeeld het volgende commando zal de groep en de
+ <quote>wereld</quote> permissies aanpassen door de schrijfrechten
+ te ontnemen om daarna iedereen uitvoer permissies te geven:</para>
+
+ <screen>&prompt.user; <userinput>chmod go-w,a+x <replaceable>FILE</replaceable></userinput></screen>
+
</sect2>
</sect1>
<sect1 id="dirstructure">
- <title>* Directory structuur</title>
+ <title>Directory structuur</title>
- <para></para>
+ <indexterm><primary>directory hierarchy</primary></indexterm>
+
+ <para>De &os; directory structuur is erg belangrijk om het systeem
+ goed te leren kennen. Het belangrijkste concept om greep op te
+ krijgen is die van de root directory, <quote>/</quote>. Deze
+ directory is de eerste die gekoppeld wordt tijdens het opstarten en
+ bevat het basis systeem dat nodig is om het besturingssysteem
+ gereed te maken voor multi-user taken. De root directory bevat
+ ook koppelpunten voor elk ander bestandssysteem die je misschien
+ wilt koppelen.</para>
+
+ <para>Een koppelpunt is een directory waar extra filesystemen aan
+ gekoppeld kunnen worden. Standaard koppelpunten bevatten
+ <filename>/usr</filename>, <filename>/var</filename>,
+ <filename>/mnt</filename> en <filename>/cdrom</filename>. Naar
+ deze directories wordt meestal verwezen in het bestand
+ <filename>/etc/fstab</filename>. <filename>/etc/fstab</filename>
+ is een tabel van verschillende filesystemen en koppelpunten ter
+ referentie voor het systeem. De meeste bestandssystemen in
+ <filename>/etc/fstab</filename> worden automatisch gekoppeld
+ tijdens het opstarten door het script &man.rc.8; behalve als ze
+ de optie <option>noauto</option> hebben. Raadpleeg de
+ &man.fstab.5; helppagina's voor meer informatie over de indeling
+ van het bestand <filename>/etc/fstab</filename> en de opties die
+ het bevat.</para>
+
+ <para>Een complete beschrijving over het filesysteem is
+ beschikbaar in de helppagina &man.hier.7;. Voorlopig zal een
+ korte samenvatting van de meest voorkomende directories
+ volstaan.</para>
+
+ <para>
+ <informaltable frame="none">
+ <tgroup cols="2">
+ <thead>
+ <row>
+ <entry>Directorie</entry>
+ <entry>Omschrijving</entry>
+ </row>
+ </thead>
+
+ <tbody>
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/</filename></entry>
+
+ <entry>Root directory van het filesysteem.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/bin/</filename></entry>
+
+ <entry>Gebruikers applicaties, belangrijk voor zowel
+ single user als multi-user omgevingen.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/boot/</filename></entry>
+
+ <entry>Programma's en configuratie bestanden die
+ gebruikt worden tijdens het opstarten van het
+ besturingssysteem.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/boot/defaults/</filename></entry>
+
+ <entry>Standaard opstart configuratie bestanden; zie
+ &man.loader.conf.5;.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/dev/</filename></entry>
+
+ <entry>Apparaat nodes; zie &man.intro.4;.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/etc/</filename></entry>
+
+ <entry>Systeem configuratie bestanden en scripts.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/etc/defaults/</filename></entry>
+
+ <entry>Standaard systeem configuratie bestanden;
+ zie &man.rc.8;.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/etc/mail/</filename></entry>
+
+ <entry>Configuratie bestanden voor mail transport
+ programma's zoals &man.sendmail.8;.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/etc/namedb/</filename></entry>
+
+ <entry><command>named</command> configuratie bestanden; zie
+ &man.named.8;.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/etc/periodic/</filename></entry>
+
+ <entry>Scripts die dagelijks, wekelijks en maandelijks
+ via &man.cron.8;; zie &man.periodic.8;.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/etc/ppp/</filename></entry>
+
+ <entry><command>ppp</command> configuratie bestanden; zie
+ &man.ppp.8;.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/mnt/</filename></entry>
+
+ <entry>Lege directory, veel gebruikt door systeem
+ beheerders als tijdelijk koppelpunt voor
+ opslagruimtes.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/proc/</filename></entry>
+
+ <entry>Process bestandssysteem; zie &man.procfs.5;,
+ &man.mount.procfs.8;.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/root/</filename></entry>
+
+ <entry>Home directory van de gebruiker
+ <username>root</username>.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/sbin/</filename></entry>
+
+ <entry>Systeem programma's en administratie programma's
+ belangrijk voor zowel single-user en multi-user
+ omgevingen.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/stand/</filename></entry>
+
+ <entry>Programma's die gebruikt worden in een standalone
+ omgeving.</entry>
+ </row>
+
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/tmp/</filename></entry>
+
+ <entry>Tijdelijke bestanden, meestal een &man.mfs.8;
+ geheugen gebaseerd bestandssysteem (de inhoud van
+ <filename class="directory">/tmp</filename> wordt
+ meestal NIET bewaard tijdens het rebooten).</entry>
+ </row>
+
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/usr/</filename></entry>
+
+ <entry>Hier bevind zich het leeuwendeel van alle
+ hulpprogramma's en gewone programma's.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/usr/bin/</filename></entry>
+
+ <entry>Standaard programma's, programmeer tools.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/usr/include/</filename></entry>
+
+ <entry>Standaard C invoeg bestanden.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/usr/lib/</filename></entry>
+
+ <entry>Archief libraries.</entry>
+ </row>
+
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/usr/libdata/</filename></entry>
+
+ <entry>Diverse hulpprogramma data bestanden.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/usr/libexec/</filename></entry>
+
+ <entry>Systeem daemons en systeem hulpprogramma's
+ (uitgevoerd door andere programma's).</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/usr/local/</filename></entry>
+
+ <entry>Lokale programma's, libraries etc. Wordt ook
+ gebruikt als standaard locatie voor de &os; ports.
+ Binnen <filename>/usr/local</filename>, wordt de
+ algemene layout bepaald door &man.hier.7; welke ook voor
+ <filename>/usr</filename> wordt gebruikt.
+ Uitzonderingen is de man directory, welke direct onder
+ <filename>/usr/local</filename> ligt in plaats van onder
+ <filename>/usr/local/share</filename>, en de port
+ documentatie is te vinden in
+ <filename>share/doc/<replaceable>port</replaceable></filename>.
+ </entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/usr/obj/</filename></entry>
+
+ <entry>Architectuur specifieke doeldirectory geproduceerd door
+ het bouwen van <filename>/usr/src</filename>.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/usr/ports</filename></entry>
+
+ <entry>De &os; ports collectie (optioneel).</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/usr/sbin/</filename></entry>
+
+ <entry>Systeem daemons & systeem hulpprogramma's
+ (uitgevoerd door gebruikers).</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/usr/share/</filename></entry>
+
+ <entry>Architectuur onafhankelijke bestanden.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/usr/src/</filename></entry>
+
+ <entry>BSD en of lokale bron bestanden.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename
+ class="directory">/usr/X11R6/</filename></entry>
+
+ <entry>X11R6 distribution executables, libraries, etc
+ (optional).</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/var/</filename></entry>
+
+ <entry>Multifuntionele log, tijdelijke, transparante en
+ spool bestanden.</entry>
+ </row>
+
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/var/log/</filename></entry>
+
+ <entry>Diverse systeem log bestanden.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/var/mail/</filename></entry>
+
+ <entry>Gebruiker mailbox bestanden.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/var/spool/</filename></entry>
+
+ <entry>Diverse printer en mail systeem spooling
+ directories.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename class="directory">/var/tmp/</filename></entry>
+
+ <entry>Tijdelijke bestanden die bewaard worden bij een
+ systeem herstart.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><filename>/var/yp</filename></entry>
+
+ <entry>NIS maps.</entry>
+ </row>
+
+ </tbody>
+ </tgroup>
+ </informaltable>
+ </para>
</sect1>
<sect1 id="disk-organization">
- <title>* Disk organisatie</title>
+ <title>Disk organisatie</title>
- <para></para>
+ <para>De kleinste vorm van organisatie die &os; gebruikt om
+ bestanden te vinden is de bestandsnaam. Bestandsnamen zijn
+ hoofdlettergevoelig, wat betekend dat
+ <filename>readme.txt</filename> en <filename>README.TXT</filename>
+ twee verschillende bestanden zijn. &os; gebruikt de extensie niet
+ (<filename>.txt</filename>) van een bestand om te bepalen of het
+ bestand een programma, een document, of een vorm van data
+ is.</para>
+
+ <para>Bestanden worden bewaard in directories. Een directory kan
+ geen bestanden bevatten, of het kan honderden bestanden bevatten.
+ Een directory kan ook andere directories bevatten, wat je in
+ staat stelt om een hierarchy van directories te maken. Dit maakt
+ het veel makkelijker om je data te organiseren.</para>
+
+ <para>Bestanden en directories worden aangegeven door het bestand
+ of directory aan te geven gevolgd door een voorwaardse slash,
+ <literal>/</literal>, gevolgd door enige andere directory
+ namen die nodig zijn. Als je een directory
+ <filename>foo</filename> hebt, welke de directory
+ <filename>bar</filename> bevat, welke op zijn beurt het bestand
+ <filename>readme.txt</filename> bevat, dan wordt de volledige
+ naam of <firstterm>pad</firstterm> naar het bestand
+ <filename>foo/bar/readme.txt</filename>.</para>
+
+ <para>Directories en bestanden worden bewaard op een
+ bestandssysteem. Elk bestandssysteem bevat precies
+ &eacute;&eacute;n directory op het hoogste nivo, genaamd
+ <firstterm>de root directory</firstterm> van het bestandssysteem.
+ Deze root directory kan op zijn beurt andere directories
+ bevatten.</para>
+
+ <para>Tot zover is dit waarschijnlijk hetzelfde als elk ander
+ besturingssysteem dat je gebruikt hebt. Er zijn een paar
+ verschillen; bijvoorbeeld: &ms-dos; gebruikt een
+ <literal>\</literal> om bestanden en directories te scheiden,
+ terwijl &macos; gebruik maakt van <literal>:</literal>.</para>
+
+ <para>&os; gebruikt geen drive letters, of andere drive namen in het
+ pad. Je gebruikt geen <filename>c:/foo/bar/readme.txt</filename>
+ bij &os;.</para>
+
+ <para>In plaats daarvan, &eacute;&eacute;n bestandssysteem is
+ aangewezen als <firstterm>root</firstterm> bestandssysteem.
+ Het root bestandssysteem root directory wordt aangewezen als
+ <literal>/</literal>. Elk ander bestandssysteem wordt daarna
+ <firstterm>gemount</firstterm> onder het root bestandssysteem.
+ Hoeveel disks je ook hebt op je &os; systeem, het lijkt erop
+ alsof elke directory zich bevind op dezelfde schijf.</para>
+
+ <para>Stel dat je drie bestandssystemen hebt, genaamd
+ <literal>A</literal>,<literal>B</literal> en <literal>C</literal>.
+ Elk bestandssysteem heeft &eacute;&eacute;n root directory, welke
+ twee andere directories bevat, genaamd <literal>A1</literal> en
+ <literal>A2</literal> (evenals bij de rest: <literal>B1</literal>,
+ <literal>B2</literal>, <literal>C1</literal>,
+ <literal>C2</literal>).</para>
+
+ <para>Noem <literal>A</literal> het root besturingsysteem. Als je
+ het commando <command>ls</command> gebruikt om de inhoud van de
+ directorie te tonen, zie je twee subdirectories,
+ <literal>A1</literal> en <literal>A2</literal>. De directory
+ structuur ziet er als volgend uit:</para>
+
+ <mediaobject>
+ <imageobject>
+ <imagedata fileref="install/example-dir1" format="EPS">
+ </imageobject>
+
+ <textobject>
+ <literallayout class="monospaced"> /
+ |
+ +--- A1
+ |
+ `--- A2</literallayout>
+ </textobject>
+ </mediaobject>
+
+ <para>Een bestandssysteem moet gekoppeld worden in een directory op
+ een ander bestandssysteem. Stel nu dat je bestandssysteem
+ <literal>B</literal> koppelt onder de directory
+ <literal>A1</literal>. De root directory van
+ <literal>B</literal> vervangt <literal>A1</literal> en de
+ directories in <literal>B</literal> zien er als volgt
+ uit:</para>
+
+ <mediaobject>
+ <imageobject>
+ <imagedata fileref="install/example-dir2" format="EPS">
+ </imageobject>
+
+ <textobject>
+ <literallayout class="monospaced"> /
+ |
+ +--- A1
+ | |
+ | +--- B1
+ | |
+ | `--- B2
+ |
+ `--- A2</literallayout>
+ </textobject>
+ </mediaobject>
+
+ <para>Elk bestand die in de <literal>B1</literal> en
+ <literal>B2</literal> directories aanwezig is kan benaderd
+ worden met het pad <filename>/A1/B1</filename> of
+ <filename>/A1/B2</filename> indien nodig. Elk bestand dat in
+ <filename>/A1</filename> stond is tijdelijk verborgen. Ze komen
+ weer tevoorschijn als <literal>B</literal>is
+ <firstterm>ge-unmount</firstterm>van A.</para>
+
+ <para>Als <literal>B</literal> gekoppeld is onder
+ <literal>A2</literal> ziet de diagram er als volgend uit:</para>
+
+ <mediaobject>
+ <imageobject>
+ <imagedata fileref="install/example-dir3" format="EPS">
+ </imageobject>
+
+ <textobject>
+ <literallayout class="monospaced"> /
+ |
+ +--- A1
+ |
+ `--- A2
+ |
+ +--- B1
+ |
+ `--- B2</literallayout>
+ </textobject>
+ </mediaobject>
+
+ <para>en de paden zouden dan respectievelijk
+ <filename>/A2/B1</filename> en <filename>/A2/B2</filename>
+ zijn.</para>
+
+ <para>Bestandssystemen kunnen worden gekoppeld op elkaar. Doorgaande
+ op het vorige voorbeeld, het <literal>C</literal> bestandssysteem
+ kan worden gekoppeld boven op de <literal>B1</literal> directory in
+ het <literal>B</literal> bestandssysteem. Dit resulteert in het
+ volgende:</para>
+
+ <mediaobject>
+ <imageobject>
+ <imagedata fileref="install/example-dir4" format="EPS">
+ </imageobject>
+
+ <textobject>
+ <literallayout class="monospaced"> /
+ |
+ +--- A1
+ |
+ `--- A2
+ |
+ +--- B1
+ | |
+ | +--- C1
+ | |
+ | `--- C2
+ |
+ `--- B2</literallayout>
+ </textobject>
+ </mediaobject>
+
+ <para>Of <literal>C</literal> kan gekoppeld worden direct onder het
+ <literal>A</literal> bestandssysteem, onder de
+ <literal>A1</literal> directory:</para>
+
+ <mediaobject>
+ <imageobject>
+ <imagedata fileref="install/example-dir5" format="EPS">
+ </imageobject>
+
+ <textobject>
+ <literallayout class="monospaced"> /
+ |
+ +--- A1
+ | |
+ | +--- C1
+ | |
+ | `--- C2
+ |
+ `--- A2
+ |
+ +--- B1
+ |
+ `--- B2</literallayout>
+ </textobject>
+ </mediaobject>
+
+ <para>Als je bekend bent met &ms-dos;, dit is hetzelfde, alleen niet
+ identiek aan het <command>join</command> commando.</para>
+
+ <para>Dit is normaal niet iets waar je je zorgen om hoeft te maken.
+ Normaal gesproken maak je bestandssystemen wanneer je &os;
+ installeert en beslists waar ze gekoppeld worden, en wijzig ze
+ nooit tot je een een nieuwe harddisk toevoegd.</para>
+
+ <para>Het is mogelijk om &eacute;&eacute;n groot root
+ bestandssysteem te hebben en geen andere. Deze benadering
+ heeft een aantal nadelen en een aantal voordelen.</para>
+
+ <itemizedlist>
+ <title>Voordelen van meerdere bestandssystemen</title>
+
+ <listitem>
+ <para>Verschillende bestandssystemen kunnen verschillende
+ <firstterm>mount opties</firstterm> hebben. Bijvoorbeeld,
+ met een goede voorbereiding kan het root bestandssysteem
+ alleen-lezen gekoppeld worden, waardoor het onmogelijk wordt
+ om per ongeluk critische bestanden te verwijderen of te
+ bewerken. Het scheiden van andere bestandssystemen die
+ beschrijfbaar zijn door gebruikers, zoals
+ <filename>/home</filename>, met andere bestandssystemen stelt
+ je in staat om ze <firstterm>nosuid</firstterm> te koppelen;
+ deze optie voorkomt dat
+ <firstterm>suid</firstterm>/<firstterm>guid</firstterm>
+ bits op uitvoerbare bestanden effectief gebruikt kunnen
+ worden, waardoor de beveiliging mogelijkerwijs beter
+ wordt.</para>
+ </listitem>
+
+ <listitem>
+ <para>&os; optimaliseert automatisch de layout van bestanden
+ op een bestandssysteem, afhankelijk van hoe je bestandssysteem
+ wordt gebruikt. Dus een bestandsysteem die een klein aantal
+ bestanden heeft waar regelmatig naartoe geschreven wordt zal
+ anders geoptimaliseerd worden dan door een ander
+ bestandssysteem die minder maar grotere bestanden heeft.
+ Door het gebruik van &eacute;&eacute;n groot bestandssysteem
+ werkt de optimalisatie niet.</para>
+ </listitem>
+
+ <listitem>
+ <para>&os;'s bestandssystemen zijn erg robuust in het geval dat
+ er bijvoorbeeld een stroom storing is. Alhoewel een
+ stroomstoring op een kritiek moment nog steeds kan leiden tot
+ schade aan de structuur van het bestandssysteem. Door het
+ verdelen van je data over meerdere bestandssystemen is de kans
+ groter dat het systeem nog opstart wat het makkelijker maakt
+ als je een backup moet terugzetten, indien nodig.</para>
+ </listitem>
+ </itemizedlist>
+
+ <itemizedlist>
+ <title>Voordelen van een enkel bestandssysteem</title>
+
+ <listitem>
+ <para>Bestandssystemen hebben een vaste grootte. Als je een
+ bestandssysteem maakt wanneer je &os; installeerd en je geeft
+ het een specifieke grootte, kan je er later achter komen dat
+ je de partitie groter moet maken. Dit is niet zo makkelijk
+ zonder een backup, het opnieuw maken van het bestandssysteem
+ met de nieuwe grootte en de gebackupte data terugzetten.</para>
+
+ <important>
+ <para>&os;&nbsp;4.4 en latere versies bevatten het
+ &man.growfs.8; commando, welke het mogelijk maakt om de
+ grootte van het bestandssysteem aan te passen terwijl het
+ draait, waardoor deze beperking vervalt.</para>
+ </important>
+ </listitem>
+ </itemizedlist>
+
+ <para>Bestandssystemen worden opgeslagen in partities. Dit betekend
+ niet hetzelfde als de algemene betekenis van de term partitie
+ (bijvoorbeeld, &ms-dos; partitie), vanwege &os;'s &unix;
+ achtergrond. Elke partitie wordt geidentificeerd door een letter
+ van <literal>a</literal> tot en met <literal>h</literal>. Elke
+ partitie kan slechts &eacute;&eacute;n bestandssysteem hebben, wat
+ betekend dat bestandssystem vaak omschreven worden door of het
+ koppelpunt in de bestandssysteem hierarchy, of de letter van
+ de partitie waar ze in opgeslagen zijn.</para>
+
+ <para>&os; gebruikt ook diskruimte voor
+ <firstterm>wisselbestanden</firstterm>. Wisselbestanden leveren
+ &os; <firstterm>Virtueel geheugen</firstterm>. Dit geeft de
+ computer de mogelijkheid om net te doen als er veel meer geheugen
+ in de machine aanwezig is dan werkelijk het geval is. Als &os;
+ geen geheugen meer heeft, verplaatst het enige data die op dat
+ moment niet gebruikt wordt, naar de wisselbestanden,
+ en plaatst het terug wanneer het wel nodig is (en zet iets anders
+ in ruil daarvoor terug.</para>
+
+ <para>Aan sommige partities zijn bepaalde conventies gekoppeld.</para>
+
+ <informaltable frame="none" pgwide="1">
+ <tgroup cols="2">
+ <colspec colwidth="1*">
+
+ <colspec colwidth="5*">
+
+ <thead>
+ <row>
+ <entry>Partitie</entry>
+
+ <entry>Conventie</entry>
+ </row>
+ </thead>
+
+ <tbody>
+ <row>
+ <entry><literal>a</literal></entry>
+
+ <entry>Bevat normaal gesproken het root bestandssysteem</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><literal>b</literal></entry>
+
+ <entry>Bevat normaal gesproken de swap ruimte</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><literal>c</literal></entry>
+
+ <entry>Normaal gesproken dezelfde grootte als de gehele
+ harde schijf. Dit geeft hulpprogramma's de mogelijkheid
+ om op een complete disk te werken (voor bijvoorbeeld een
+ bad block scanner) om te werken op de
+ <literal>c</literal> partitie. Normaal gesproken wordt
+ hierop dan ook geen bestandssysteem
+ gecree&euml;rd.</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><literal>d</literal></entry>
+
+ <entry>Partitie <literal>d</literal> had vroeger een
+ speciale betekenis, maar dat is verdwenen. Vandaag de dag
+ werken sommige hulpprogramma's raar als je ze zegt dat ze
+ moeten werken op partitie <literal>d</literal>, dus
+ <application>sysinstall</application> maakt normaal
+ gesproken partitie <literal>d</literal> niet.</entry>
+ </row>
+ </tbody>
+ </tgroup>
+ </informaltable>
+
+ <para>Elke partitie die een bestandssysteem bevat is opgeslagen
+ in wat &os; noemt een <firstterm>slice</firstterm>. Slice is
+ &os;'s term voor wat meeste mensen partitie's noemen, dit komt
+ wederom door &os;'s &unix; achtergrond. Slices zijn genummerd van
+ 1 tot en met 4.</para>
+
+ <indexterm><primary>slices</primary></indexterm>
+
+ <indexterm><primary>partities</primary></indexterm>
+
+ <indexterm><primary>dangerously dedicated</primary></indexterm>
+
+ <para>Slice nummers volgen de apparaat namen, voorafgegaan door een
+ <literal>s</literal> die begint bij 1. Dus <quote>da0<emphasis>s1
+ </emphasis></quote> is de eerste slice op de eerste SCSI drive.
+ Er kunnen maximaal vier fysieke slices op een disk zijn, maar je
+ kan logische slices in fysieke slices hebben van het correcte type.
+ Deze uitgebreide slices zijn genummerd, startende bij 5, dus
+ <quote>ad0<emphasis>s5</emphasis></quote> is de eerste uitgebreide
+ slice op de eerste IDE disk. Deze devices worden gebruikt
+ door bestandssystemen waarvan verwacht wordt dat ze een slice
+ in beslag nemen.</para>
+
+ <para>Slices, <quote>dangerously dedicated</quote> fysieke drivers,
+ en andere drives bevatten <firstterm>partities</firstterm>, welke
+ worden weergegeven door letters vanaf <literal>a</literal> tot
+ <literal>h</literal>. Deze letter wordt achter de apparaatnaam
+ geplakt, dus <quote>da0<emphasis>a</emphasis></quote> is de a
+ partitie op de eerste da drive, welke
+ <quote>dangerously dedicated</quote> is.
+ <quote>ad1s3<emphasis>e</emphasis></quote> is de vijfde partitie
+ op de derde slice van de tweede IDE disk drive.</para>
+
+ <para>Als laatste, elke disk op het systeem wordt
+ ge&iuml;dentificeerd. Een disknaam start met een code die het
+ type aangeeft, en dan een nummer die aangeeft welke disk het is.
+ In tegenstelling tot slices start het nummeren van disks bij 0.
+ Standaard code's die je tegenkomt worden weergegeven in
+ <xref linkend="basics-dev-codes">.</para>
+
+ <para>Wanneer je refereert naar een partitie, verwacht &os; ook dat
+ je de slice en disk refereert die de partitie bevat, en als je
+ refereert naar een slice moet je ook de disknaam noemen. Doe dit
+ door de disknaam, <literal>s</literal>, het slice nummer, en de
+ partitie letter aan te geven. Voorbeelden worden weergegeven in
+ <xref linkend="basics-disk-slice-part">.</para>
+
+ <para><xref linkend="basics-concept-disk-model"> laat een concept
+ model van een disklayout zien die zou moeten helpen om het
+ duidelijker te maken.</para>
+
+ <para>Voordat je &os; kunt installeren, moet je eerst de disk slices
+ cree&euml;ren, daarna moet je partities op de slice cree&euml;ren
+ voor &os; en daarna het bestandssysteem (of wisselbestand) op elke
+ partitie, en als laatste moet je beslissen waar het filesysteem
+ gekoppeld wordt.</para>
+
+ <table frame="none" pgwide="1" id="basics-dev-codes">
+ <title>Schijf apparaat codes</title>
+
+ <tgroup cols="2">
+ <colspec colwidth="1*">
+
+ <colspec colwidth="5*">
+
+ <thead>
+ <row>
+ <entry>Code</entry>
+
+ <entry>Betekenis</entry>
+ </row>
+ </thead>
+
+ <tbody>
+ <row>
+ <entry><devicename>ad</devicename></entry>
+
+ <entry>ATAPI (IDE) disk</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><devicename>da</devicename></entry>
+
+ <entry>SCSI directe toegangs disk</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><devicename>acd</devicename></entry>
+
+ <entry>ATAPI (IDE) CDROM</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><devicename>cd</devicename></entry>
+
+ <entry>SCSI CDROM</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><devicename>fd</devicename></entry>
+
+ <entry>Floppy disk</entry>
+ </row>
+ </tbody>
+ </tgroup>
+ </table>
+
+ <example id="basics-disk-slice-part">
+ <title>Voorbeeld disk, slice, en partition namen</title>
+
+ <informaltable frame="none" pgwide="1">
+ <tgroup cols="2">
+ <colspec colwidth="1*">
+
+ <colspec colwidth="5*">
+
+ <thead>
+ <row>
+ <entry>Name</entry>
+
+ <entry>Betekenis</entry>
+ </row>
+ </thead>
+
+ <tbody>
+ <row>
+ <entry><literal>ad0s1a</literal></entry>
+
+ <entry>De eerste partitie (<literal>a</literal>) op de
+ eerste slice (<literal>s1</literal>) op de eerste
+ IDE disk (<literal>ad0</literal>).</entry>
+ </row>
+
+ <row>
+ <entry><literal>da1s2e</literal></entry>
+
+ <entry>De vijfde partitie (<literal>e</literal>) op de
+ tweede slice (<literal>s1</literal>) op de tweede
+ SCSI disk (<literal>da1</literal>).</entry>
+ </row>
+ </tbody>
+ </tgroup>
+ </informaltable>
+ </example>
+
+ <example id="basics-concept-disk-model">
+ <title>Concept model van een disk</title>
+
+ <para>Dit diagram toont &os;'s visie op de eerste IDE disk
+ gekoppeld aan het systeem. Stel aan dat de disk 4&nbsp;GB in
+ grootte is en dat deze twee 2&nbsp;GB slices
+ (&ms-dos; partities) bevat. De eerste slice bevat een &ms-dos;
+ disk, <devicename>C:</devicename> en de tweede slice
+ bevat een &os; installatie. Deze voorbeeld &os; installatie
+ heeft drie partities en een wisselbestand partitie.</para>
+
+ <para>De drie partities hebben elk een bestandssysteem. Partitie
+ <literal>a</literal> zal gebruikt worden voor het root
+ bestandssysteem, <literal>e</literal> zal voor de
+ <filename>/var</filename> directory gebruikt worden en
+ <literal>f</literal> voor de <filename>/usr</filename>
+ directory.</para>
+
+ <mediaobject>
+ <imageobject>
+ <imagedata fileref="install/disk-layout" format="EPS">
+ </imageobject>
+
+ <textobject>
+ <literallayout class="monospaced">.-----------------. --.
+| | |
+| DOS / Windows | |
+: : > Eerste slice, ad0s1
+: : |
+| | |
+:=================: ==: --.
+| | | Partitie a, gekoppeld als / |
+| | > gerefeerd als ad0s2a |
+| | | |
+:-----------------: ==: |
+| | | Partitie b, gebruikt als swap |
+| | > gerefeerd als ad0s2b |
+| | | |
+:-----------------: ==: | Partitie c, geen
+| | | Partition e, gebruikt als /var > bestandssysteem, bevat
+| | > gerefeerd als ad0s2e | alle &os; slices,
+| | | | ad0s2c
+:-----------------: ==: |
+| | | |
+: : | Partitie f, gebruikt als /usr |
+: : > gerefeerd als ad0s2f |
+: : | |
+| | | |
+| | --' |
+`-----------------' --'</literallayout>
+ </textobject>
+ </mediaobject>
+ </example>
</sect1>
<sect1 id="mount-unmount">
@@ -145,13 +1579,13 @@
</sect1>
<sect1 id="basics-devices">
- <title>* Devices en Device Nodes</title>
+ <title>* Apparaten en apparaat nodes</title>
<sect2>
- <title>* Het maken van device nodes</title>
+ <title>* Het maken van apparaat nodes</title>
<sect3>
- <title>* MAKEDEV Script</title>
+ <title>* Het MAKEDEV script</title>
<para></para>
</sect3>
@@ -186,7 +1620,6 @@
</sect2>
</sect1>
</chapter>
-
<!--
Local Variables:
mode: sgml