11 files changed, 5445 insertions, 309 deletions

diff --git a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/cutting-edge/chapter.sgml b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/cutting-edge/chapter.sgml
index 1c69663241..613dd7f299 100644
--- a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/cutting-edge/chapter.sgml
+++ b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/cutting-edge/chapter.sgml
@@ -2,8 +2,8 @@
      The FreeBSD Dutch Documentation Project
 
      $FreeBSD$
-     $FreeBSDnl: nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/cutting-edge/chapter.sgml,v 1.42 2005/09/23 17:09:55 siebrand Exp $
-     Gebaseerd op: 1.219
+     $FreeBSDnl: doc/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/cutting-edge/chapter.sgml,v 1.43 2005/12/18 11:59:01 siebrand Exp $
+     Gebaseerd op: 1.220
 -->
 
 <chapter id="cutting-edge">
@@ -755,8 +755,9 @@
 	daar redelijke waardes in te vullen voor een systeem.</para>
 
       <para>Een typische gebruiker wil waarschijnlijk de regels
-	<makevar>CFLAGS</makevar> en <makevar>NOPROFILE</makevar>
-	uit <filename>/usr/share/examples/etc/make.conf</filename>
+	<makevar>CFLAGS</makevar> en <makevar>NO_PROFILE</makevar> (of
+	<makevar>NOPROFILE</makevar> in &os;&nbsp;5.X en ouder) uit
+	<filename>/usr/share/examples/etc/make.conf</filename>
 	(<filename>/etc/defaults/make.conf</filename> in &os;&nbsp;4.X)
 	kopieren naar <filename>/etc/make.conf</filename> en het
 	commentaar verwijderen.</para>
@@ -978,14 +979,14 @@ Script done, &hellip;</screen>
 	  <filename>/etc/make.conf</filename>.  Deze optie biedt een
 	  alternatief om deze opties in te stellen.</para>
 
-	<screen>&prompt.root; <userinput>make -DNOPROFILE <replaceable>doel</replaceable></userinput></screen>
+	<screen>&prompt.root; <userinput>make -DNO_PROFILE <replaceable>doel</replaceable></userinput></screen>
 
 	<para>Het bovenstaande commando is een andere manier om aan te
 	  geven dat geprofileerde bibliotheken niet gebouwd moeten
 	  worden en correspondeert met de onderstaande regel in
 	  <filename>/etc/make.conf</filename>:</para>
 
-	<programlisting>NOPROFILE=    true	#    Avoid compiling profiled libraries</programlisting>
+	<programlisting>NO_PROFILE=    true	#    Avoid compiling profiled libraries</programlisting>
 
 	<para><replaceable>doel</replaceable> geeft &man.make.1; aan
 	  wat er gedaan moet worden.  Elke
@@ -1183,12 +1184,12 @@ Script done, &hellip;</screen>
 	<para>Als bijvoorbeeld het volgende commando is
 	  uitgevoerd:</para>
 
-	<screen>&prompt.root; <userinput>make -DNOPROFILE buildworld</userinput></screen>
+	<screen>&prompt.root; <userinput>make -DNO_PROFILE buildworld</userinput></screen>
 
 	<para>Dan moet het resultaat ge&iuml;nstalleerd worden
 	  met:</para>
 
-	<screen>&prompt.root; <userinput>make -DNOPROFILE installworld</userinput></screen>
+	<screen>&prompt.root; <userinput>make -DNO_PROFILE installworld</userinput></screen>
 
 	<para>Anders wordt geprobeerd geprofileerde bibliotheken te
 	  installeren die niet gebouwd zijn tijdens de fase
@@ -1731,7 +1732,12 @@ Script done, &hellip;</screen>
 
 	    <screen><emphasis>&hellip; fix the problem &hellip;</emphasis>
 &prompt.root; <userinput>cd /usr/src</userinput>
-&prompt.root; <userinput>make -DNOCLEAN all</userinput></screen>
+&prompt.root; <userinput>make -DNO_CLEAN all</userinput></screen>
+
+	    <note>
+	      <para>Gebruik in &os;&nbsp;5.X en ouder
+		<makevar>-DNOCLEAN</makevar>.</para>
+	    </note> 
 
 	    <para>Dit maakt het werk van de vorige <command>make
 		buildworld</command> niet ongedaan.</para>
@@ -1777,7 +1783,7 @@ Building everything..
 
 	      <listitem>
 		<para>Zet profiling uit (voeg
-		  <quote>NOPROFILE=true</quote> toe aan
+		  <quote>NO_PROFILE=true</quote> toe aan
 		  <filename>/etc/make.conf</filename>).  Het is zeer
 		  waarschijnlijk niet nodig;</para>
 	      </listitem>
diff --git a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/desktop/chapter.sgml b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/desktop/chapter.sgml
index 322864c1c9..afb2ff9b41 100644
--- a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/desktop/chapter.sgml
+++ b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/desktop/chapter.sgml
@@ -2,8 +2,8 @@
      The FreeBSD Dutch Documentation Project
 
      $FreeBSD$
-     $FreeBSDnl: nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/desktop/chapter.sgml,v 1.33 2005/11/20 22:30:12 siebrand Exp $
-     Gebaseerd op: 1.62
+     $FreeBSDnl: doc/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/desktop/chapter.sgml,v 1.34 2005/12/18 11:59:01 siebrand Exp $
+     Gebaseerd op: 1.63
 -->
 
 <chapter id="desktop">
@@ -356,10 +356,7 @@
       <para><application>Opera</application> is een zeer snelle,
 	complete browser en voldoet aan standaarden.  Hij komt in twee
 	smaken: een &os; versie en een versie die draait onder &linux;
-	emulatie.  Voor elk besturingssysteem is er een gratis versie
-	van de browser (adware) en een reclameloze versie die gekocht
-	kan worden op de <ulink
-	  url="http://www.opera.com/">Opera website</ulink>.</para>
+	emulatie.</para>
 
       <para>De &os; package versie van <application>Opera</application>
 	wordt zo ge&iuml;nstalleerd:</para>
diff --git a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/disks/chapter.sgml b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/disks/chapter.sgml
index 0882ba0004..ae57598dc5 100644
--- a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/disks/chapter.sgml
+++ b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/disks/chapter.sgml
@@ -2,8 +2,8 @@
      The FreeBSD Dutch Documentation Project
 
      $FreeBSD$
-     $FreeBSDnl: nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/disks/chapter.sgml,v 1.30 2005/08/06 22:18:18 siebrand Exp $
-     Gebaseerd op: 1.241
+     $FreeBSDnl: doc/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/disks/chapter.sgml,v 1.31 2005/12/18 11:59:02 siebrand Exp $
+     Gebaseerd op: 1.242
 -->
 
 <chapter id="disks">
@@ -2579,6 +2579,109 @@ sa0(ncr1:4:0):  Logical unit is in process of becoming ready</screen>
     </sect2>
   </sect1>
 
+  <sect1 id="backup-strategies">
+    <sect1info>
+      <authorgroup>
+	<author>
+	  <firstname>Lowell</firstname>
+	  <surname>Gilbert</surname>
+	  <contrib>Oorspronkelijk werk van </contrib>
+	</author>
+      </authorgroup>
+      <!-- 3 Dec 2005 -->
+    </sect1info>
+
+    <title>Back-up strategie&euml;n</title>
+
+    <para>Het eerste wat nodig is voor het ontwepken van een
+      back-upplan, is er voor te zorgen dat de volgende mogelijke
+      problemen worden ondervangen:</para>
+
+    <itemizedlist>
+      <listitem>
+	<para>Schijffalen</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Per ongeluk verwijderde bestanden</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Willekeurige bestandscorruptie</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Complete machinevernietiging (door bijvoorbeeld brand),
+	  inclusief de vernietiging van lokaal beschikbare
+	  back-ups.</para>
+      </listitem>
+    </itemizedlist>
+
+    <para>Het is goed mogelijk dat een aantal systemen het best
+      geholpen zijn door voor al deze problemen een andere techniek te
+      gebruiken.  Behalve voor volledig persoonlijke systemen met
+      niet echt belangrijke gegevens, is het zelfs onwaarschijnlijk dat
+      &eacute;&eacute;n techniek alle mogelijke problemen kan
+      afvangen.</para>
+
+    <para>Een aantal technieken in de gereedschapskist zijn:</para>
+
+    <itemizedlist>
+      <listitem>
+	<para>Archiveren van een heel systeem op een back-up die niet
+	  lokaal wordt bewaard.  Dit biedt bescherming tegen alle
+	  hierboven beschreven problemen, maar het is langzaam en
+	  onhandig om er een restore van te maken.  Het is mogelijk om
+	  lokaal een kopie aan te houden en/of online, maar dan zijn er
+	  nog steeds onhandigheden, in het bijzonder voor restores voor
+	  gebruikers met beperkte rechten.</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Snapshots van bestandssystemen.  Dit werkt eigenlijk
+	  alleen in het geval bestanden per ongelijk verwijderd worden,
+	  maar het kan in dat geval <emphasis>erg</emphasis> handig
+	  zijn en het werkt snel en eenvoudig.</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Een kopie maken van hele bestandssystemen en/of schijven
+	  (bijvoorbeeld een periodieke rsync van een hele machine).
+	  Dit is in het algemeen het meest bruikbaar in netwerken met
+	  specifieke eisen.  Voor algemene bescherming tegen het falen
+	  van een schijf, is het meestal minder geschikt dan
+	  <acronym>RAID</acronym>.  Voor het herstellen van per ongeluk
+	  verwijderde bestanden is het vergelijkbaar aan
+	  <acronym>UFS</acronym> snapshots, maar dat hangt af van
+	  persoonlijke voorkeuren.</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para><acronym>RAID</acronym>.  Minimaliseert of voorkomt
+	  downtijd als een schijf faalt.  Dit ten koste van het vaker
+	  hebben van schijven die falen (omdat er meer van zijn), maar
+	  wel met een veel lagere urgentie.</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Controleren van fingerprints van bestanden.  Het
+	  hulpprogramma &man.mtree.8; kan hier bij helpen.  Hoewel dit
+	  geen back-uptechniek is, zorgt het er wel voor dat kan worden
+	  opgemerkt wanneer back-ups geraadpleegd moeten worden.  Dit
+	  is in het bijzonder belangrijk voor offline back-ups en de
+	  fingerprints horen periodiek gecontroleerd te worden.</para>
+      </listitem>
+    </itemizedlist>
+
+    <para>Het is makkelijk om met nog meer technieken op de proppen te
+      komen, waaronder veel variaties op de bovengenoemde.  Bijzondere
+      eisen leiden vaak tot bijzondere oplossingen.  Het back-uppen van
+      een draaiende database vereist bijvoorbeeld een methode die
+      toegespitst is op de gebruikte database software als tussenstap.
+      Het is van groot belang om te onderkennen tegen welke gevaren er
+      bescherming dient te zijn en hoe daarmee om te gaan.</para>
+  </sect1>
+
   <sect1 id="backup-basics">
     <title>Back-upbeginselen</title>
 
diff --git a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/geom/chapter.sgml b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/geom/chapter.sgml
index 69dc391d42..606265d0ca 100644
--- a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/geom/chapter.sgml
+++ b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/geom/chapter.sgml
@@ -2,8 +2,8 @@
      The FreeBSD Dutch Documentation Project
 
      $FreeBSD$
-     $FreeBSDnl: nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/geom/chapter.sgml,v 1.9 2005/11/20 22:30:13 siebrand Exp $
-     Gebaseerd op: 1.12
+     $FreeBSDnl: doc/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/geom/chapter.sgml,v 1.11 2005/12/18 11:59:02 siebrand Exp $
+     Gebaseerd op: 1.16
 -->
 
 <chapter id="GEOM">
@@ -169,7 +169,7 @@
 	<para>Zorg ervoor dat er een mountpunt beschikbaar is.  Als dit
 	  volume een rootpartitie wordt, gebruikt dan tijdelijk een
 	  ander mountpunt zoals <filename
-	    role="directory">/mnt</filename>.</para>
+	    role="directory">/mnt</filename>:</para>
 
 	<screen>&prompt.root; <userinput>mkdir /mnt</userinput></screen>
       </step>
@@ -334,7 +334,7 @@ Done.</screen>
       op het mountpunt <filename
 	role="directory">/mnt</filename>:</para>
 
-    <screen>&prompt.root <userinput>mount /dev/mirror/gm0s1a /mnt</userinput></screen>
+    <screen>&prompt.root; <userinput>mount /dev/mirror/gm0s1a /mnt</userinput></screen>
 
     <para>Verplaats nu alle gegevens van de bootschijf naar dit nieuwe
       bestandssysteem.  In dit voorbeeld worden &man.dump.8; en
@@ -383,7 +383,7 @@ Done.</screen>
     </note>
 
     <para>Voeg de volgende regel toe aan de nieuwe
-      <filename>/boot/loader.conf:</filename></para>
+      <filename>/boot/loader.conf</filename>:</para>
 
     <screen>&prompt.root; <userinput>echo 'geom_mirror_load="YES"' &gt;&gt; /mnt/boot/loader.conf</userinput></screen>
 
diff --git a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/mirrors/chapter.sgml b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/mirrors/chapter.sgml
index a6a4749ca6..d93a934d5c 100644
--- a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/mirrors/chapter.sgml
+++ b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/mirrors/chapter.sgml
@@ -2,8 +2,8 @@
      The FreeBSD Dutch Documentation Project
 
      $FreeBSD$
-     $FreeBSDnl: nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/mirrors/chapter.sgml,v 1.38 2005/11/26 14:31:31 siebrand Exp $
-     Gebaseerd op: 1.391
+     $FreeBSDnl: doc/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/mirrors/chapter.sgml,v 1.41 2005/12/18 11:59:02 siebrand Exp $
+     Gebaseerd op: 1.398
      Vertaald door: Siebrand Mazeland
 -->
 
@@ -491,15 +491,12 @@ Warning: Permanently added 'anoncvs.freebsd.org' (DSA) to the list of known host
       </example>
 
       <example>
-	<title>Iets uitchecken uit -CURRENT (&man.ls.1;) en dat weer
-	  verwijderen:</title>
+	<title>Iets uitchecken uit -CURRENT (&man.ls.1;):</title>
 
-	<screen>&prompt.user; <userinput>setenv CVSROOT :pserver:anoncvs@anoncvs.FreeBSD.org:/home/ncvs</userinput>
+	<screen>&prompt.user; <userinput>setenv CVSROOT :pserver:anoncvs@anoncvs.jp.FreeBSD.org:/home/ncvs</userinput>
 &prompt.user; <userinput>cvs login</userinput>
 <emphasis>At the prompt, enter the password</emphasis> <quote>anoncvs</quote>.
-&prompt.user; <userinput>cvs co ls</userinput>
-&prompt.user; <userinput>cvs release -d ls</userinput>
-&prompt.user; <userinput>cvs logout</userinput></screen>
+&prompt.user; <userinput>cvs co ls</userinput></screen>
 	</example>
 
 	<example>
@@ -514,39 +511,34 @@ Warning: Permanently added 'anoncvs.freebsd.org' (DSA) to the list of known host
       </example>
 
       <example>
-	<title>De versie van &man.ls.1; in de 3.X-STABLE tak
+	<title>De versie van &man.ls.1; in de 6-STABLE tak
 	  uitchecken:</title>
 
-	<screen>&prompt.user; <userinput>setenv CVSROOT :pserver:anoncvs@anoncvs.FreeBSD.org:/home/ncvs</userinput>
+	<screen>&prompt.user; <userinput>setenv CVSROOT :pserver:anoncvs@anoncvs.jp.FreeBSD.org:/home/ncvs</userinput>
 &prompt.user; <userinput>cvs login</userinput>
 <emphasis>At the prompt, enter the password</emphasis> <quote>anoncvs</quote>.
-&prompt.user; <userinput>cvs co -rRELENG_3 ls</userinput>
-&prompt.user; <userinput>cvs release -d ls</userinput>
-&prompt.user; <userinput>cvs logout</userinput></screen>
+&prompt.user; <userinput>cvs co -rRELENG_6 ls</userinput></screen>
       </example>
 
       <example>
 	<title>Een lijst wijzigingen maken (als unified diffs) voor
 	  &man.ls.1;</title>
 
-	<screen>&prompt.user; <userinput>setenv CVSROOT :pserver:anoncvs@anoncvs.FreeBSD.org:/home/ncvs</userinput>
+	<screen>&prompt.user; <userinput>setenv CVSROOT :pserver:anoncvs@anoncvs.jp.FreeBSD.org:/home/ncvs</userinput>
 &prompt.user; <userinput>cvs login</userinput>
 <emphasis>At the prompt, enter the password</emphasis> <quote>anoncvs</quote>.
-&prompt.user; <userinput>cvs rdiff -u -rRELENG_3_0_0_RELEASE -rRELENG_3_4_0_RELEASE ls</userinput>
-&prompt.user; <userinput>cvs logout</userinput></screen>
+&prompt.user; <userinput>cvs rdiff -u -rRELENG_5_3_0_RELEASE -rRELENG_5_4_0_RELEASE ls</userinput></screen>
       </example>
 
       <example>
 	<title>Uitzoeken welke modulenamen gebruikt kunnen
 	  worden:</title>
 
-	<screen>&prompt.user; <userinput>setenv CVSROOT :pserver:anoncvs@anoncvs.FreeBSD.org:/home/ncvs</userinput>
+	<screen>&prompt.user; <userinput>setenv CVSROOT :pserver:anoncvs@anoncvs.jp.FreeBSD.org:/home/ncvs</userinput>
 &prompt.user; <userinput>cvs login</userinput>
 <emphasis>At the prompt, enter the password</emphasis> <quote>anoncvs</quote>.
 &prompt.user; <userinput>cvs co modules</userinput>
-&prompt.user; <userinput>more modules/modules</userinput>
-&prompt.user; <userinput>cvs release -d modules</userinput>
-&prompt.user; <userinput>cvs logout</userinput></screen>
+&prompt.user; <userinput>more modules/modules</userinput></screen>
       </example>
     </sect2>
 
@@ -2476,18 +2468,17 @@ doc/zh_*</screen>
 	HTTP.</para>
 
       <para>Net als <application>CVSup</application> gebruikt
-	<application>portsnap</application> een
+	<application>Portsnap</application> een
 	<emphasis>pull</emphasis>-model voor het bijwerken: de
 	voorverpakte en getekende portsstructuren worden op een
 	webserver geplaatst die passief wacht op verzoeken om bestanden
 	door clients.  Gebruikers dienen ofwel handmatig
-	<application>portsnap</application> te draaien om de updates op
-	te halen ofwel een taak in <command>cron</command> in te
-	stellen om de updates regelmatig automatisch op te laten
-	halen.</para>
+	&man.portsnap.8; te draaien om de updates op te halen ofwel een
+	taak in &man.cron.8; in te stellen om de updates regelmatig
+	automatisch op te laten halen.</para>
 
       <para>Om technische redenen werkt
-	<application>portsnap</application> de portsstructuur in
+	<application>Portsnap</application> de portsstructuur in
 	<filename>/usr/ports/</filename> niet direct
 	<quote>live</quote> bij.  In plaats daarvan werkt het met een
 	gecomprimeerde kopie van de portsstructuur die standaard in
@@ -2496,7 +2487,7 @@ doc/zh_*</screen>
 	portsstructuur bij te werken.</para>
 
       <note>
-	<para>Als <application>portsnap</application> is
+	<para>Als <application>Portsnap</application> is
 	  ge&iuml;nstalleerd uit de &os; Portscollectie, dan is de
 	  standaardlocatie voor het gecomprimeerde snapshot
 	<filename>/usr/local/portsnap/</filename> in plaats van
@@ -2508,7 +2499,7 @@ doc/zh_*</screen>
       <title>Installatie</title>
 
       <para>In &os;&nbsp;6.0 en nieuwere versies, is
-	<application>portsnap</application> onderdeel van het &os;
+	<application>Portsnap</application> onderdeel van het &os;
 	basissysteem.  In oudere versies van &os; kan het
 	ge&iuml;nstalleerd worden met de port <filename
 	  role="package">sysutils/portsnap</filename>.</para>
@@ -2524,7 +2515,7 @@ doc/zh_*</screen>
 	staan in de handboekpagina van &man.portsnap.conf.5;.</para>
 
       <note>
-	<para>Als <application>portsnap</application> is
+	<para>Als <application>Portsnap</application> is
 	  ge&iuml;nstalleerd uit de Portscollectie, dan wordt als
 	  instellingenbestand
 	  <filename>/usr/local/etc/portsnap.conf</filename> gebruikt in
@@ -2543,12 +2534,11 @@ doc/zh_*</screen>
       <title><application>Portsnap</application> voor de eerste keer
 	draaien</title>
 
-      <para>De eerste keer dat <application>portsnap</application>
-	wordt gedraaid, moet het een gecomprimeerde snapshot van de
-	complete portsstructuur downloaden naar
-	<filename>/var/db/portsnap/</filename> (of
+      <para>De eerste keer dat &man.portsnap.8; wordt gedraaid, moet
+	het een gecomprimeerde snapshot van de complete portsstructuur
+	downloaden naar <filename>/var/db/portsnap/</filename> (of
 	<filename>/usr/local/portsnap/</filename> als
-	<application>portsnap</application> ge&iuml;nstalleerd is uit
+	<application>Portsnap</application> ge&iuml;nstalleerd is uit
 	de Portscollectie).  Dit is een download van ongeveer
 	36&nbsp;MB.</para>
 
@@ -2560,10 +2550,18 @@ doc/zh_*</screen>
 	gebeuren, zelfs als er al een portsstructuur bestaat in die map
 	(bijvoorbeeld door gebruik van
 	<application>CVSup</application>), omdat hiermee een
-	uitgangspunt wordt gemaakt dat
-	<application>portsnap</application> gebruikt om later te
-	bepalen welke delen van de portsstructuur bijgewerkt moeten
-	worden.</para>
+	uitgangspunt wordt gemaakt dat <command>portsnap</command>
+	gebruikt om later te bepalen welke delen van de portsstructuur
+	bijgewerkt moeten worden.</para>
+
+      <note>
+	<para>In de standaard installatie wordt <filename
+	    role="directory">/usr/ports</filename> niet aangemaakt.
+	  Maak deze map aan alvorens
+	  <application>portsnap</application> te gebruiken:</para>
+
+	<screen>&prompt.root; <userinput>mkdir /usr/ports</userinput></screen>
+      </note>
 
       <screen>&prompt.root; <userinput>portsnap extract</userinput></screen>
     </sect2>
@@ -2578,17 +2576,15 @@ doc/zh_*</screen>
 	gecomprimeerde updates voor het snapshot
 	(<emphasis>fetch</emphasis>) en die gebruiken om de live
 	portsstructuur bij te werken (<emphasis>update</emphasis>).
-	Deze twee stappen kunnen door
-	<application>portsnap</application> in een enkel commando
-	worden uitgevoerd:</para>
+	Deze twee stappen kunnen door <command>portsnap</command> in
+	een enkel commando worden uitgevoerd:</para>
 
       <screen>&prompt.root; <userinput>portsnap fetch update</userinput></screen>
 
       <note>
-	<para>Sommige oudere versies van
-	  <application>portsnap</application> ondersteunen deze
-	  syntaxis niet.  Als het bovenstaande niet werkt, probeer
-	  dan het volgende:</para>
+	<para>Sommige oudere versies van <command>portsnap</command>
+	  ondersteunen deze syntaxis niet.  Als het bovenstaande niet
+	  werkt, probeer dan het volgende:</para>
 
         <screen>&prompt.root; <userinput>portsnap fetch</userinput>
 &prompt.root; <userinput>portsnap update</userinput></screen>
@@ -2599,11 +2595,11 @@ doc/zh_*</screen>
       <title>Portsnap draaien vanuit cron</title>
 
       <para>Om het probleem dat hordes gebruikers inhameren op de
-	servers voor <application>portsnap</application> te voorkomen,
+	servers voor <application>Portsnap</application> te voorkomen,
 	draait <userinput>portsnap fetch</userinput> niet vanuit een
-	<command>cron</command>-opdracht.  In plaats daarvan is het
-	commando <userinput>portsnap cron</userinput> beschikbaar, dat
-	een willekeurige periode wacht, tot 3600 seconden, voordat de
+	&man.cron.8;-opdracht.  In plaats daarvan is het commando
+	<command>portsnap cron</command> beschikbaar, dat een
+	willekeurige periode wacht, tot 3600 seconden, voordat de
 	updates worden opgehaald.</para>
 
       <para>Daarnaast wordt het sterk aangeraden om
@@ -2613,8 +2609,8 @@ doc/zh_*</screen>
 	waarop een port wordt gebouwd of ge&iuml;nstalleerd.  Het is
 	wel veilig om de INDEX-bestanden voor de ports bij te werken en
 	dit kan gedaan worden door de vlag <option>-I</option> mee te
-	geven aan <application>portsnap</application>.  Natuurlijk is
-	het op een later moment nodig om, als <command>portsnap -I
+	geven aan <command>portsnap</command>.  Natuurlijk is het op
+	een later moment nodig om, als <command>portsnap -I
 	  update</command> draait vanuit de <command>cron</command>,
 	<command>portsnap update</command> te draaien zonder de vlag
 	<option>-I</option> om de rest van de structuur bij te
@@ -2622,26 +2618,26 @@ doc/zh_*</screen>
 
       <para>Door de volgende regel toe te voegen aan
 	<filename>/etc/crontab</filename> werkt
-	<application>portsnap</application> zijn gecomprimeerde
+	<application>Portsnap</application> zijn gecomprimeerde
 	snapshot bij, worden de INDEX-bestanden in
 	<filename>/usr/ports/</filename> bijgewerkt en wordt er een
 	e-mail verzonden als er ports zijn die bijgewerkt moeten
 	worden:</para>
 
-      <screen>0 3 * * * root portsnap -I cron update && pkg_version -vIL=</screen>
+      <programlisting>0 3 * * * root portsnap -I cron update && pkg_version -vIL=</programlisting>
 
       <note>
 	<para>Als een systeemklok niet is ingesteld op de lokale
-	  tijdzone, vervang <userinput>3</userinput> dan door een
+	  tijdzone, vervang <literal>3</literal> dan door een
 	  willekeurige waarde tussen 0 en 23 om de belasting op de
-	  servers voor <application>portsnap</application> zo
+	  servers voor <application>Portsnap</application> zo
 	  evenwichtig mogelijk te verdelen.</para>
       </note>
 
       <note>
 	<para>Sommige oudere versie van
-	  <application>portsnap</application> bieden geen ondersteuning
-	  voor het opgeven van meerdere commando's, zoals bijvoorbeeld
+	  <command>portsnap</command> bieden geen ondersteuning voor
+	  het opgeven van meerdere commando's, zoals bijvoorbeeld
 	  <literal>cron update</literal>, in dezelde aanroep van
 	  <command>portsnap</command>.  Als de regel hierboven faalt,
 	  probeer <command>portsnap -I cron update</command> dan te
@@ -2705,6 +2701,16 @@ doc/zh_*</screen>
 	</varlistentry>
 
 	<varlistentry>
+	  <term>RELENG_6_0</term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>De releasetak voor &os;-6.0, alleen gebruikt voor
+	      beveiligingswaarschuwingen en andere kritische
+	      aanpassingen.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+
+	<varlistentry>
 	  <term>RELENG_5</term>
 
 	  <listitem>
diff --git a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/multimedia/chapter.sgml b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/multimedia/chapter.sgml
index f12d90353b..cd591e192c 100644
--- a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/multimedia/chapter.sgml
+++ b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/multimedia/chapter.sgml
@@ -2,8 +2,8 @@
      The FreeBSD Dutch Documentation Project
 
      $FreeBSD$
-     $FreeBSDnl: nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/multimedia/chapter.sgml,v 1.26 2005/10/04 21:04:26 siebrand Exp $
-     Gebaseerd op: 1.111
+     $FreeBSDnl: doc/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/multimedia/chapter.sgml,v 1.27 2005/12/10 23:40:57 siebrand Exp $
+     Gebaseerd op: 1.113
 -->
 
 <chapter id="multimedia">
@@ -869,18 +869,17 @@ link acd0 rdvd</programlisting>
       </indexterm>
 
       <para>Een aantal van de hier besproken ports hebben specifieke
-	kernelopties nodig om correct gebouwd te worden.  Voordat ze
-	gebouwd worden, dienen deze opties aan het bestand met
-	kernelinstellingen toegevoegd te worden, dient de kernel
-	opnieuw gebouwd te worden en het systeem opnieuw gestart te
-	worden:</para>
+	kernelopties nodig om correct gebouwd te worden.  Voeg de
+	onderstaande instelling toe aan het bestand met
+	kernelinstellingen, bouw en installeer daarna de kernel en
+	herstart het systeem:</para>
 
-      <programlisting>option CPU_ENABLE_SSE
-option USER_LDT</programlisting>
+      <programlisting>option CPU_ENABLE_SSE</programlisting>
 
       <note>
-	<para><literal>option USER_LDT</literal> bestaat niet in
-	  &os;&nbsp;5.X.</para>
+	<para>In &os;&nbsp;4.X dient <literal>option USER_LDT</literal>
+	  toegevoegd te worden aan het bestand met kernelinstellingen.
+	  In &os;&nbsp;5.X en later bestaat deze optie niet.</para>
       </note>
 
       <para>Om de gedeeld geheugen interface van X11 te verbeteren,
@@ -1443,52 +1442,44 @@ zoom=yes</programlisting>
 
 	<para>De software <application>transcode</application> is geen
 	  speler, maar een verzameling hulpprogramma's voor het
-	  hercoderen van <filename>.avi</filename> en
-	  <filename>.mpg</filename> bestanden.  Met
+	  hercoderen van video- en audiobestanden.  Met
 	  <application>transcode</application> wordt het mogelijk om
 	  videobestanden samen te voegen, kapotte bestanden te
 	  repareren en commandoregelprogramma's te gebruiken met
 	  <filename>stdin/stdout</filename> stream interfaces.</para>
 
-	<para>Net als <application>MPlayer</application> is
-	  <application>transcode</application> bijzonder experimentele
-	  software die vanuit de port <filename
-	    role="package">multimedia/transcode</filename> gebouwd moet
-	  worden.  Er zijn veel opties voor <command>make</command>
-	  beschikbaar en daaruit worden de volgende aangeraden:</para>
-
-	<screen>&prompt.root; <userinput>make WITH_LIBMPEG2=yes</userinput></screen>
+	<para>Tijdens het bouwen van de port <filename
+	    role="package">multimedia/transcode</filename> kan een
+	  groot aantal opties opgegeven worden en de volgende
+	  commandoregel wordt geadviseerd om
+	  <application>transcode</application> te bouwen:</para>
 
-	<para>Als ook <filename
-	    role="package">multimedia/avifile</filename> wordt
-	  ge&iuml;nstalleerd, dan dient <literal>WITH_AVIFILE</literal>
-	  aan de <command>make</command> commandoregel te worden
-	  toegevoegd:</para>
+	<screen>&prompt.root; <userinput>make WITH_OPTIMIZED_CFLAGS=yes WITH_LIBA52=yes WITH_LAME=yes WITH_OGG=yes \
+WITH_MJPEG=yes -DWITH_XVID=yes</userinput></screen>
 
-	<screen>&prompt.root; <userinput>make WITH_AVIFILE=yes WITH_LIBMPEG2=yes</userinput></screen>
+	<para>De geadviseerde instellingen zijn toereikend voor de
+	  meeste gebruikers.</para>
 
-	<para>Hieronder staan twee voorbeelden beschreven waarin
-	  <command>transcode</command> wordt gebruikt voor het
-	  converteren van video met als resultaat anders geschaalde
-	  uitvoer.  Het eerste encodeert de uitvoer naar een openDIVX
-	  AVI-bestand, het tweede encodeert het naar het meer portabele
-	  formaat MPEG.</para>
+	<para>Om de mogelijkheden van <command>transcode</command> te
+	  illustreren volgt nu een voorbeeld van hoe een DivX-bestand
+	  om te zetten in een PAL MPEG-1-bestand (PAL VCD):</para>
 
-	<screen>&prompt.user; <userinput>transcode -i input.vob -x vob -V -Z 320x240 \
--y opendivx -N 0x55 -o output.avi</userinput></screen>
+	<screen>&prompt.user; <userinput>transcode -i input.avi -V --export_prof vcd-pal -o output_vcd</userinput>
+&prompt.user; <userinput>mplex -f 1 -o output_vcd.mpg output_vcd.m1v output_vcd.mpa</userinput></screen>
 
-	<screen>&prompt.user; <userinput>transcode -i input.vob -x vob -V -Z 320x240 \
--y mpeg -N 0x55 -o output.tmp</userinput>
-&prompt.user; <userinput>tcmplex -o output.mpg -i output.tmp.m1v -p output.tmp.mpa -m 1</userinput></screen>
+	<para>Het resulterende MPEG-bestand,
+	  <filename>output_vcd.mpg</filename>, is klaar om afgespeeld
+	  te worden met <application>MPlayer</application>.  Het kan
+	  ook op een CD-R gebrand worden om er een Video CD mee te
+	  maken.  In dat geval is het nodig om de programma's <filename
+	    role="package">multimedia/vcdimager</filename> en <filename
+	    role="package">sysutils/cdrdao</filename> te
+	  installeren.</para>
 
 	<para>Er is een hulppagina voor <command>transcode</command>,
-	  maar er is weinig documentatie voor de verschillende
-	  <command>tc*</command> programma's (zoals
-	  <command>tcmplex</command>) die ook zijn ge&iuml;nstalleerd.
-	  Voor ieder commando is wel de commandoregeloptie
-	  <option>-h</option> beschikbaar, waarmee een korte
-	  beschrijving voor het gebruik van het programma wordt
-	  getoond.</para>
+	  maar kijk ook op <ulink
+	    url="http://www.transcoding.org/cgi-bin/transcode">transcode
+	    wiki</ulink> voor meer informatie en voorbeelden.</para>
 
 	<para>Als de twee vergeleken worden, draait
 	  <command>transcode</command> aanzienlijk langzamer dan
diff --git a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/network-servers/chapter.sgml b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/network-servers/chapter.sgml
index 016536ad27..7487b6bc77 100644
--- a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/network-servers/chapter.sgml
+++ b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/network-servers/chapter.sgml
@@ -2,8 +2,8 @@
      The FreeBSD Dutch Documentation Project
 
      $FreeBSD$
-     $FreeBSDnl: nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/network-servers/chapter.sgml,v 1.45 2005/10/04 21:04:26 siebrand Exp $
-     Gebaseerd op: 1.70
+     $FreeBSDnl: doc/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/network-servers/chapter.sgml,v 1.46 2005/12/10 23:40:58 siebrand Exp $
+     Gebaseerd op: 1.71
 -->
 
 <chapter id="network-servers">
diff --git a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/pgpkeys/chapter.sgml b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/pgpkeys/chapter.sgml
index 895057291d..53025e1e31 100644
--- a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/pgpkeys/chapter.sgml
+++ b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/pgpkeys/chapter.sgml
@@ -2,8 +2,8 @@
      The FreeBSD Dutch Documentation Project
 
      $FreeBSD$
-     $FreeBSDnl: nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/pgpkeys/chapter.sgml,v 1.24 2005/10/31 19:51:47 siebrand Exp $
-     Gebaseerd op: 1.277
+     $FreeBSDnl: doc/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/pgpkeys/chapter.sgml,v 1.28 2005/12/18 20:12:26 remko Exp $
+     Gebaseerd op: 1.285
      Vertaald door: Siebrand Mazeland
 -->
 
@@ -38,6 +38,11 @@
       <title>&a.core-secretary;</title>
       &pgpkey.core-secretary;
     </sect2>
+
+    <sect2 id="pgpkey-portmgr-secretary">
+      <title>&a.portmgr-secretary;</title>
+      &pgpkey.portmgr-secretary;
+    </sect2>
   </sect1>
 
   <sect1 id="pgpkeys-core">
@@ -127,6 +132,11 @@
       &pgpkey.damien;
     </sect2>
 
+    <sect2 id="pgpkey-tdb">
+      <title>&a.tdb;</title>
+      &pgpkey.tdb;
+    </sect2>
+
     <sect2 id="pgpkey-mbr">
       <title>&a.mbr;</title>
       &pgpkey.mbr;
@@ -167,6 +177,11 @@
       &pgpkey.wilko;
     </sect2>
 
+    <sect2 id="pgpkey-oleg">
+      <title>&a.oleg;</title>
+      &pgpkey.oleg;
+    </sect2>
+
     <sect2 id="pgpkey-jcamou">
       <title>&a.jcamou;</title>
       &pgpkey.jcamou;
@@ -337,11 +352,6 @@
       &pgpkey.billf;
     </sect2>
 
-    <sect2 id="pgpkey-patrick">
-      <title>&a.patrick;</title>
-      &pgpkey.patrick;
-    </sect2>
-
     <sect2 id="pgpkey-gioria">
       <title>&a.gioria;</title>
       &pgpkey.gioria;
@@ -507,11 +517,6 @@
       &pgpkey.mlaier;
     </sect2>
 
-    <sect2 id="pgpkey-alex">
-      <title>&a.alex;</title>
-      &pgpkey.alex;
-    </sect2>
-
     <sect2 id="pgpkey-erwin">
       <title>&a.erwin;</title>
       &pgpkey.erwin;
@@ -612,6 +617,11 @@
       &pgpkey.dwmalone;
     </sect2>
 
+    <sect2 id="pgpkey-sem">
+      <title>&a.sem;</title>
+      &pgpkey.sem;
+    </sect2>
+
     <sect2 id="pgpkey-ehaupt">
       <title>&a.ehaupt;</title>
       &pgpkey.ehaupt;
@@ -647,11 +657,6 @@
       &pgpkey.sanpei;
     </sect2>
 
-    <sect2 id="pgpkey-jim">
-      <title>&a.jim;</title>
-      &pgpkey.jim;
-    </sect2>
-
     <sect2 id="pgpkey-marcel">
       <title>&a.marcel;</title>
       &pgpkey.marcel;
@@ -732,9 +737,9 @@
       &pgpkey.den;
     </sect2>
 
-    <sect2 id="pgpkey-pirzyk">
-      <title>&a.pirzyk;</title>
-      &pgpkey.pirzyk;
+    <sect2 id="pgpkey-gerald">
+      <title>&a.gerald;</title>
+      &pgpkey.gerald;
     </sect2>
 
     <sect2 id="pgpkey-jdp">
@@ -767,6 +772,11 @@
       &pgpkey.dfr;
     </sect2>
 
+    <sect2 id="pgpkey-rees">
+      <title>&a.rees;</title>
+      &pgpkey.rees;
+    </sect2>
+
     <sect2 id="pgpkey-trhodes">
       <title>&a.trhodes;</title>
       &pgpkey.trhodes;
@@ -777,11 +787,6 @@
       &pgpkey.benno;
     </sect2>
 
-    <sect2 id="pgpkey-paul">
-      <title>&a.paul;</title>
-      &pgpkey.paul;
-    </sect2>
-
     <sect2 id="pgpkey-roberto">
       <title>&a.roberto;</title>
       &pgpkey.roberto;
@@ -847,11 +852,6 @@
       &pgpkey.vanilla;
     </sect2>
 
-    <sect2 id="pgpkey-cshumway">
-      <title>&a.cshumway;</title>
-      &pgpkey.cshumway;
-    </sect2>
-
     <sect2 id="pgpkey-demon">
       <title>&a.demon;</title>
       &pgpkey.demon;
@@ -867,6 +867,11 @@
       &pgpkey.scop;
     </sect2>
 
+    <sect2 id="pgpkey-anray">
+      <title>&a.anray;</title>
+      &pgpkey.anray;
+    </sect2>
+
     <sect2 id="pgpkey-glebius">
       <title>&a.glebius;</title>
       &pgpkey.glebius;
@@ -892,11 +897,6 @@
       &pgpkey.sobomax;
     </sect2>
 
-    <sect2 id="pgpkey-dcs">
-      <title>&a.dcs;</title>
-      &pgpkey.dcs;
-    </sect2>
-
     <sect2 id="pgpkey-brian">
       <title>&a.brian;</title>
       &pgpkey.brian;
@@ -972,11 +972,6 @@
       &pgpkey.flz;
     </sect2>
 
-    <sect2 id="pgpkey-viny">
-      <title>&a.viny;</title>
-      &pgpkey.viny;
-    </sect2>
-
     <sect2 id="pgpkey-ume">
       <title>&a.ume;</title>
       &pgpkey.ume;
@@ -1012,6 +1007,11 @@
       &pgpkey.joerg;
     </sect2>
 
+    <sect2 id="pgpkey-emax">
+      <title>&a.emax;</title>
+      &pgpkey.emax;
+    </sect2>
+
     <sect2 id="pgpkey-bz">
       <title>&a.bz;</title>
       &pgpkey.bz;
diff --git a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/printing/chapter.sgml b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/printing/chapter.sgml
index e6d476d0e4..5c3dfb4b4c 100644
--- a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/printing/chapter.sgml
+++ b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/printing/chapter.sgml
@@ -1,7 +1,9 @@
 <!--
-     The FreeBSD Dutch Documentation Project
+     The FreeBSD Documentation Project
 
      $FreeBSD$
+     $FreeBSDnl: doc/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/printing/chapter.sgml,v 1.46 2005/12/18 20:01:54 remko Exp $
+     Gebaseerd op: 1.95
 -->
 
 <chapter id="printing">
@@ -10,16 +12,14 @@
       <author>
 	<firstname>Sean</firstname>
 	<surname>Kelly</surname>
-	<contrib>Bijgedragen door </contrib>
+	<contrib>Bijdrage van </contrib>
       </author>
-      <!-- 30 Sept 1995 -->
     </authorgroup>
     <authorgroup>
       <author>
 	<firstname>Jim</firstname>
 	<surname>Mock</surname>
-	<contrib>Herstructureerd en geupdate door </contrib>
-	<!-- Mar 2000 -->
+	<contrib>Geherstructureerd en bijgewerkt door </contrib>
       </author>
     </authorgroup>
     <authorgroup>
@@ -28,376 +28,5408 @@
 	<surname>Koopman</surname>
 	<contrib>Vertaald door </contrib>
       </author>
-      <!-- 22 May 2004 -->
     </authorgroup>
   </chapterinfo>
-  <title>* Printen</title>
+
+  <title>Afdrukken</title>
 
   <sect1 id="printing-synopsis">
-    <title>* Samenvatting</title>
+    <title>Overzicht</title>
+
+    <indexterm><primary>wachtrijsysteem LPD</primary></indexterm>
+
+    <indexterm><primary>afdrukken</primary></indexterm>
+
+    <para>&os; kan gebruikt worden om op een scala aan printers af te
+      drukken, van de oudste matrixprinter tot de nieuwste
+      laserprinters en alles er tussenin, waardoor op hoge kwaliteit
+      afgedrukt kan worden vanuit de gebruikte programma's.</para>
+
+    <para>&os; kan ook ingesteld worden als printserver in een netwerk.
+      Dan kan &os; afdrukopdrachten ontvangen van uiteenlopende
+      computers, waaronder &os;, &windows; en &macos; hosts.  &os;
+      zorgt ervoor dat er &eacute;&eacute;n afdrukopdracht per keer
+      wordt afgedrukt, houdt statistieken bij van gebruikers en
+      computers die de meeste afdrukken maken, drukt
+      <quote>voorbladen</quote> af, zodat duidelijk is van wie de
+      afdruk is en nog veel meer.</para>
+
+    <para>Na het lezen van dit hoofdstuk weet de lezer:</para>
+
+    <itemizedlist>
+      <listitem>
+	<para>Hoe het &os; afdrukwachtrijsysteem moet worden
+	  ingesteld;</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Hoe afdrukfilters kunnen worden ge&iuml;nstalleerd, om
+	  bepaalde afdrukopdrachten op een andere manier af te
+	  handelen, zoals het omzetten van documenten naar formaten die
+	  een printer begrijpt;</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Hoe voorbladen kunnen worden afgedrukt;</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Hoe er op printers die op andere computers zijn
+	  aangesloten kan worden afgedrukt;</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Hoe er op printers die direct op het netwerk zijn
+	  aangesloten kan worden afgedrukt;</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Hoe afdrukbeperkingen kunnen worden opgelegd, zoals het
+	  beperken van de grootte van de afdrukopdracht, en bepaalde
+	  gebruikers verbieden af te drukken;</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Hoe afdrukstatistieken kunnen worden bijgehouden en het
+	  printergebruik in de gaten kan worden gehouden;</para>
+      </listitem>
 
-    <para></para>
+      <listitem>
+	<para>Hoe problemen met afdrukken kunnen worden
+	  opgelost.</para>
+      </listitem>
+    </itemizedlist>
+
+    <para>Aangeraden voorkennis:</para>
+
+    <itemizedlist>
+      <listitem>
+	<para>Hoe een nieuwe kernel wordt ingesteld, gebouwd en
+	  ge&iuml;nstalleerd (<xref linkend="kernelconfig">).</para>
+      </listitem>
+    </itemizedlist>
   </sect1>
 
   <sect1 id="printing-intro-spooler">
-    <title>* Inleiding</title>
+    <title>Inleiding</title>
+
+    <para>Om printers onder &os; te kunnen gebruiken moeten ze
+      kunnen werken met het Berkeley line afdrukwachtrijsysteem, ook
+      wel bekend als het wachtrijsysteem
+      <application>LPD</application>.  Dit is het standaard
+      afdruksysteem onder &os;.  Dit hoofdstuk introduceert het
+      wachtrijsysteem <application>LPD</application>, vaak simpelweg
+      <application>LPD</application> genoemd en begeleidt bij het
+      instellen.</para>
+
+    <para>Als de gebruiker al bekend is met
+      <application>LPD</application> of een ander
+      afdrukwachtrijsysteem, dan kan verder worden lezen vanaf <link
+	linkend="printing-intro-setup">Standaardinstallatie</link>.</para>
+
+    <para><application>LPD</application> regelt alles met betrekking
+      tot de printer van een host.  Het is verantwoordelijk voor een
+      aantal zaken:</para>
+
+    <itemizedlist>
+      <listitem>
+	<para>Het regelt de toegang tot aangesloten printers en
+	  printers die op andere hosts op het netwerk zijn
+	  aangesloten;</para>
+      </listitem>
+
+      <indexterm><primary>afdrukopdrachten</primary></indexterm>
+
+      <listitem>
+	<para>Het geeft gebruikers de mogelijkheid bestanden aan te
+	  bieden die afgedrukt moeten worden; deze aangeboden bestanden
+	  worden <emphasis>afdrukopdrachten</emphasis> genoemd;</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Het voorkomt dat gebruikers tegelijkertijd een printer
+	  benaderen door een <emphasis>wachtrij</emphasis> bij te
+	  houden voor elke printer;</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Het kan <emphasis>voorbladen</emphasis> afdukken (in het
+	  Engels ook wel bekend als <emphasis>banner</emphasis>, of
+	  <emphasis>burst</emphasis> pagina's) zodat gebruikers hun
+	  afdruk tussen andere afdrukken makkelijk terug kunnen
+	  vinden;</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Het handelt de communicatie af voor printers die op een
+	  seri&euml;le poort zijn aangesloten;</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Het kan afdrukopdrachten over een netwerk versturen naar
+	  een <application>LPD</application> wachtrij op een andere
+	  host;</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Het kan speciale filters aanroepen die afdrukopdrachten
+	  converteren voor verschillende printertalen of
+	  afdrukmogelijkheden;</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>Het houdt statistieken bij van het printergebruik.</para>
+      </listitem>
+    </itemizedlist>
+
+    <para>Middels een instellingenbestand
+      (<filename>/etc/printcap</filename>) en door speciale filters
+      beschikbaar te stellen, kan het <application>LPD</application>
+      systeem alle, of enkele van bovenstaande taken uitvoeren
+      op een grote verscheidenheid aan afdrukhardware.</para>
 
     <sect2 id="printing-intro-why">
-      <title>* Waarom je het wachtrijsysteem zou moeten
-	gebruiken</title>
+      <title>Waarom het wachtrijsysteem gebruikt zou moet
+	worden</title>
+
+      <para>Als er maar &eacute;&eacute;n gebruiker is op een systeem,
+	staat terecht ter discussie waarom het wachtrijsysteem nodig is
+	als toegangscontrole, voorbladen en printerstatistieken niet
+	nodig zijn.  Hoewel directe toegang tot de printer is in te
+	stellen, is het raadzaam het wachtrijsysteem toch te
+	gebruiken, omdat:</para>
+
+      <itemizedlist>
+	<listitem>
+	  <para><application>LPD</application> afdrukopdrachten in de
+	    achtergrond afhandelt.  Dan is het niet nodig te wachten
+	    tot de gegevens naar de printer zijn verzonden;</para>
+	</listitem>
 
-      <para></para>
+	<indexterm><primary>&tex;</primary></indexterm>
+
+	<listitem>
+	  <para><application>LPD</application> op eenvoudige wijze een
+	    afdrukopdracht door een filter kan afdrukken om kopteksten
+	    met datum/tijd toe te voegen of een speciaal
+	    bestandsformaat (zoals een &tex; DVI bestand) om te zetten
+	    naar een formaat dat de printer begrijpt.  Deze handelingen
+	    hoeven dan niet handmatig uitgevoerd te worden;</para>
+	</listitem>
+
+	<listitem>
+	  <para>Veel gratis en commerci&euml;le software met een
+	    afdrukfunctie verwacht dat er een wachtrijsysteem aanwezig
+	    is op een systeem om afdrukopdrachten naar te sturen.  Door
+	    een wachtrijsysteem op te zetten, wordt toekomstig te
+	    installeren of reeds ge&iuml;stalleerde software op
+	    eenvoudige wijze ondersteund.</para>
+	</listitem>
+      </itemizedlist>
     </sect2>
   </sect1>
 
   <sect1 id="printing-intro-setup">
-    <title>* Standaard opzet</title>
+    <title>Standaardinstallatie</title>
+
+    <para>Om printers met het <application>LPD</application>
+      wachtrijsysteem te kunnen gebruiken, dienen zowel de
+      printerhardware als de <application>LPD</application> software
+      ge&iuml;nstalleerd te worden.  Dit document beschrijft deze
+      installatie in twee stappen:</para>
+
+    <itemizedlist>
+      <listitem>
+	<para>In het onderdeel <link
+	    linkend="printing-simple">Eenvoudige
+	    printerinstallatie</link> staat hoe een printer moet worden
+	  aangesloten, hoe <application>LPD</application> er mee kan
+	  communiceren en hoe tekstbestanden afgedrukt kunnen
+	  worden.</para>
+      </listitem>
+
+      <listitem>
+	<para>In <link linkend="printing-advanced">Geavanceerde
+	    printerinstallatie</link> staat beschreven hoe een scala
+	  aan bestandsformaten afgedrukt kan worden, hoe voorbladen
+	  kunnen worden afgedrukt en hoe statistieken van de printer
+	  kunnen worden bijgehouden.</para>
+      </listitem>
+    </itemizedlist>
 
     <sect2 id="printing-simple">
-      <title>* Eenvoudige printer opzet</title>
+      <title>Eenvoudige printerinstallatie</title>
+
+      <para>Nu wordt toegelicht hoe de printerhardware en de
+	<application>LPD</application> software ingesteld moeten worden
+	om een printer te kunnen gebruiken.  Het behandelt de
+	basis:</para>
+
+      <itemizedlist>
+	<listitem>
+	  <para><link
+	      linkend="printing-hardware">Hardware-instelling</link>
+	    geeft een aantal aanwijzingen voor het aansluiten van een
+	    printer op een poort van een computer.</para>
+	</listitem>
+
+	<listitem>
+	  <para><link
+	      linkend="printing-software">Software-instellingen</link>
+	    toont hoe het instellingenbestand
+	    (<filename>/etc/printcap</filename>) voor het
+	    <application>LPD</application>-systeem moet worden
+	    opgezet.</para>
+	</listitem>
+      </itemizedlist>
+
+      <para>Hoe een printer ge&iuml;nstalleerd moet worden die via een
+	netwerkprotocol gegevens ontvangt, in plaats van een
+	seri&euml;le of parallelle poort, staat in <link
+	  linkend="printing-advanced-network-net-if">Printers met
+	netwerkinterfaces</link>.</para>
+
+      <para>Hoewel dit onderdeel <quote>Eenvoudige
+	  printerinstallatie</quote> heet, is het redelijk complex.  De
+	printer met de computer en het
+	<application>LPD</application>-systeem laten samenwerken is het
+	moeilijkste.  De geavanceerde opties, zoals voorbladen en
+	statistieken, zijn relatief makkelijk als de printer eenmaal
+	werkt.</para>
 
       <sect3 id="printing-hardware">
-	<title>* Hardware Setup</title>
+	<title>Hardware-instelling</title>
+
+	<para>Hier worden de verschillende manieren waarop een printer
+	  op een computer kan worden aangesloten beschreven.  Het
+	  bespreekt de soorten poorten en kabels en de
+	  kernelinstellingen die nodig kunnen zijn om &os; met een
+	  printer te laten communiceren.</para>
+
+	<para>Als een printer al is aangesloten en succesvol is
+	  gebruikt onder een ander besturingssysteem, dan kan
+	  waarschijnlijk verder gelezen worden in <link
+	    linkend="printing-software">Software-instellingen</link>.</para>
 
 	<sect4 id="printing-ports">
-	  <title>* Poorten en kabels</title>
+	  <title>Poorten en kabels</title>
+
+	  <para>De printers die tegenwoordig voor PC's verkocht worden
+	    hebben eigenlijk altijd een van de volgende drie
+	    poorten:</para>
+
+	  <itemizedlist>
+	    <indexterm>
+	      <primary>printers</primary>
+
+	      <secondary>serieel</secondary>
+	    </indexterm>
+
+	    <listitem>
+	      <para><emphasis>Seri&euml;le</emphasis> poort, ook
+		bekend als RS-232 of COM poorten, gebruiken een
+		seri&euml;le poort op een computer om gegevens naar een
+		printer te sturen.  Seri&euml;le poorten zijn heel
+		gebruikelijk in de computerindustrie en kabels zijn
+		eenvoudig verkrijgbaar en makkelijk te maken.
+		Seri&euml;le poorten hebben soms speciale kabels
+		nodig en vereisen soms het instellen van ingewikkelde
+		communicatieparameters.  De meeste seri&euml;le poorten
+		hebben een maximale doorvoersnelheid van
+		115.200&nbsp;bps waardoor het afdrukken van grote
+		grafische afdrukopdrachten erg onpraktisch
+		wordt.</para>
+	    </listitem>
+
+	    <indexterm>
+	      <primary>printers</primary>
+
+	      <secondary>parallel</secondary>
+	    </indexterm>
+
+	    <listitem>
+	      <para><emphasis>Parallelle</emphasis> poorten
+		gebruiken een parallelle poort op een computer om
+		gegevens naar een printer te sturen.  Parallelle
+		poorten zijn gebruikelijk in de PC-markt en zijn
+		sneller dan RS-232 serieel.  Kabels zijn goed
+		verkrijgbaar, maar moeilijker handmatig te
+		vervaardigen.  Meestal zijn er geen
+		communicatieparameters bij parallelle poorten, wat het
+		instellen erg eenvoudig maakt.</para>
+
+	      <indexterm>
+		<primary>centronics</primary>
+
+		<see>parallelle printers</see>
+	      </indexterm>
+
+	      <para>Parallelle poorten staan ook wel bekend als
+		<quote>Centronics</quote> poorten, genoemd naar het
+		soort aansluiting op de printer.</para>
+	    </listitem>
 
-	  <para></para>
+	    <indexterm>
+	      <primary>printers</primary>
+
+	      <secondary>USB</secondary>
+	    </indexterm>
+
+	    <listitem>
+	      <para>USB poorten, genoemd naar de Universal Serial
+		Bus, kunnen zelfs op nog hogere snelheid werken dan
+		parallelle of RS-232 seri&euml;le poorten.  De
+		kabels zijn eenvoudig en goedkoop.  USB is voor
+		afdrukken superieur aan RS-232 Serieel en Parallel,
+		maar wordt op &unix;-systemen niet altijd goed
+		ondersteund.  Een van de manieren om dit te omzeilen is
+		de aanschaf van een printer met zowel een USB als een
+		parallelle poort, zoals veel printers die
+		hebben.</para>
+	  </itemizedlist>
+
+	  <para>Over het algemeen kunnen parallelle poorten
+	    meestal in &eacute;&eacute;n richting communiceren (van
+	    computer naar printer), terwijl seri&euml;le en USB
+	    poorten in twee richtingen kunnen communiceren.
+	    Nieuwere parallelle poorten (EPP en ECP) en printers kunnen
+	    onder &os; in beide richtingen communiceren, mits een
+	    IEEE-1284 gekeurde kabel wordt gebruikt.</para>
+
+	  <indexterm><primary>&postscript;</primary></indexterm>
+
+	  <para>Tweewegcommunicatie met een printer over een
+	    parallelle poort verloopt meestal op een van de volgende
+	    twee manieren.  De eerste manier is door gebruik te maken
+	    van een op maat gemaakt stuurprogramma voor &os; dat de
+	    taal spreekt die door de printer wordt gebruikt.  Dit geldt
+	    meestal voor inkjet printers en er kan dan gebruikt gemaakt
+	    worden van rapportagemogelijkheden over bijvoorbeeld
+	    inktniveau's en andere statusinformatie.  De tweede methode
+	    wordt gebruikt als een printer &postscript;
+	    ondersteunt.</para>
+
+	  <para>&postscript;-taken zijn eigenlijk programma's die
+	    naar de printer worden gestuurd.  Het hoeft zelfs niet in
+	    een afdruk te resulteren; het resultaat van de opdracht kan
+	    direct weer naar de computer worden gestuurd.  &postscript;
+	    gebruikt ook tweewegcommunicatie om een computer op de
+	    hoogte te stellen van opgetreden fouten, zoals fouten in
+	    het &postscript;-programma of vastgelopen papier.
+	    Gebruikers kunnen dit soort informatie handig vinden.  De
+	    beste manier om bij een &postscript;-printer effectief bij
+	    te houden wat het printergebruik is, vraagt om
+	    tweewegcommunicatie: de printer wordt gevraagd om het
+	    totaal aantal afgedrukt pagina's, de afdrukopdracht wordt
+	    verzonden en vervolgens wordt nogmaals om het totaal aantal
+	    afgedrukte pagina's gevraagd.  Het verschil van deze
+	    getallen geeft het aantal afgedrukte pagina's van de
+	    afdrukopdracht van de betreffende gebruiker.</para>
 	</sect4>
 
 	<sect4 id="printing-parallel">
-	  <title>* Parallel poorten</title>
+	  <title>Parallelle poorten</title>
+
+	  <para>Om een printer met een parallelle poort aan te
+	    sluiten, moet een Centronics kabel de printer met de
+	    computer verbinden.  De instructies die geleverd zijn bij
+	    de printer, de computer of beide, moeten voldoende zijn
+	    om dit te verduidelijken.</para>
 
-	  <para></para>
+	  <para>Onthoud op welke parallelle poort de printer is
+	    aangesloten.  De eerste parallelle poort heet onder &os;
+	    <filename>ppc0</filename>, de tweede
+	    <filename>ppc1</filename>, enzovoort.  De benaming voor
+	    de printer gaat analoog: <filename>/dev/lpt0</filename>
+	    voor de printer op de eerste parallelle poort
+	    enzovoort.</para>
 	</sect4>
 
 	<sect4 id="printing-serial">
-	  <title>* Seri&euml;le poorten</title>
+	  <title>Seri&euml;le poorten</title>
+
+	  <para>Gebruik de juiste seri&euml;le kabel om een printer met
+	    een seri&euml;le poort op een computer aan te sluiten.
+	    De instructies die geleverd zijn bij de printer, de
+	    computer of beide, moeten voldoende zijn om dit te
+	    verduidelijken.</para>
+
+	  <para>Als onduidelijk is wat de <quote>juiste seri&euml;le
+	      kabel</quote> is, kan een van onderstaande opties
+	    geprobeerd worden:</para>
+
+	  <itemizedlist>
+	    <listitem>
+	      <para>Een <emphasis>modem</emphasis>kabel verbindt elke
+		pin van de stekker aan het ene eind direct met de
+		corresponderende pin van de stekker aan het andere
+		eind.  Dit type kabel heet ook wel een
+		<quote>DTE-naar-DCE</quote>-kabel.</para>
+	    </listitem>
+
+	    <indexterm><primary>null-modem kabel</primary></indexterm>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Een <emphasis>null-modem</emphasis> kabel verbindt
+		enkele pinnetjes direct, verwisselt andere
+		(bijvoorbeeld van verstuur gegevens naar ontvang
+		gegevens) en sluit sommige draden kort in de stekker.
+		Dit type kabel heet ook wel een
+		<quote>DTE-to-DTE</quote>-kabel.</para>
+	    </listitem>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Een
+		<emphasis>seri&euml;le printer</emphasis>kabel, nodig
+		bij sommige ongebruikelijke printers, is als een
+		null-modem kabel, maar stuurt sommige signalen naar hun
+		tegenhangers in plaats van ze intern kort te
+		sluiten.</para>
+	    </listitem>
+	  </itemizedlist>
 
-	  <para></para>
+	  <indexterm><primary>baud rate</primary></indexterm>
+
+	  <indexterm><primary>pariteit</primary></indexterm>
+
+	  <indexterm>
+	    <primary>flow-control protocol</primary>
+	  </indexterm>
+
+	  <para>Het is ook nodig de communicatieparameters voor de
+	    printer in te stellen, meestal via het bedieningspaneel of
+	    middels DIP-schakelaars op de printer.  Selecteer de
+	    hoogste <literal>bps</literal> (bits per seconde, soms
+	    <emphasis>baud</emphasis>) die zowel door de computer als
+	    de printer wordt ondersteund.  Kies 7 of 8 data bits.
+	    Geen, even of oneven pariteit en 1 of 2 stop bits.
+	    Selecteer ook het flow-control protocol: ofwel geen, ofwel
+	    XON/XOFF (ook bekend als <quote>in-band</quote> of
+	    <quote>software</quote>) flow-control.  Onthoud deze
+	    instellingen voor de hier op volgende
+	    software-instellingen.</para>
 	</sect4>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-software">
-	<title>* Software setup</title>
+	<title>Software-instellingen</title>
+
+	<para>Nu wordt beschreven welke software-instellingen nodig
+	  zijn om onder &os; af te drukken met behulp van het
+	  wachtrijsysteem <application>LPD</application>.</para>
+
+	<para>Een overzicht van de te doorlopen stappen:</para>
+
+	<procedure>
+	  <step>
+	    <para>Maak, indien nodig, de kernel geschikt voor de poort
+	      die door de printer wordt gebruikt.  In <link
+		linkend="printing-kernel">Kernelinstellingen</link> is
+	      te lezen hoe dit gedaan kan worden.</para>
+	  </step>
+
+	  <step>
+	    <para>Stel de communicatievorm voor de parallelle poort in,
+	      als gebruik wordt gemaakt van een parallelle printer.  In
+	      <link
+		linkend="printing-parallel-port-mode">Communicatietype
+		instellen voor een parallelle poort</link> staan de
+	      details.</para>
+	  </step>
+
+	  <step>
+	    <para>Test of het besturingssysteem gegevens naar de
+	      printer kan sturen.  In <link
+		linkend="printing-testing">Printercommunicatie
+		controleren</link> staat een aantal suggesties.</para>
+	  </step>
+
+	  <step>
+	    <para>Stel <application>LPD</application> in voor de
+	      printer door <filename>/etc/printcap</filename> aan te
+	      passen.  Dat wordt later in het hoofdstuk
+	      beschreven.</para>
+	  </step>
+	</procedure>
 
 	<sect4 id="printing-kernel">
-	  <title>* Kernel configuratie</title>
+	  <title>Kernelinstellingen</title>
+
+	  <para>Het besturingssysteem is gecompileerd om met een
+	    beperkte verzameling apparaten te kunnen werken.  De
+	    seri&euml;le en parallelle poorten zijn onderdeel van
+	    deze verzameling.  Daarom kan het nodig zijn om
+	    ondersteuning voor een extra seri&euml;le of parallelle
+	    poort toe te voegen als een kernel hier nog niet voor is
+	    ingesteld.</para>
+
+	  <para>Om te achterhalen of een huidige kernel een
+	    seri&euml;le poort ondersteunt:</para>
+
+	  <screen>&prompt.root; <userinput>grep sio<replaceable>N</replaceable>	/var/run/dmesg.boot</userinput></screen>
+
+	  <para>Hier is <replaceable>N</replaceable> het aantal
+	    seri&euml;le poorten, beginnende bij nul.  Als de uitvoer
+	    op het volgende lijkt, dan wordt de poort door een kernel
+	    ondersteund:</para>
 
-	  <para></para>
+	  <screen>sio2 at port 0x3e8-0x3ef irq 5 on isa
+sio2: type 16550A</screen>
+
+	  <para>Om te achterhalen of een kernel een parallelle
+	    poort ondersteunt:</para>
+
+	  <screen>&prompt.root; <userinput>grep ppc<replaceable>N</replaceable> /var/run/dmesg.boot</userinput></screen>
+
+	  <para>Hier is <replaceable>N</replaceable> het aantal
+	    parallelle poorten beginnende bij nul.  Als de uitvoer er
+	    ongeveer als volgt uit ziet, dan wordt de poort door een
+	    kernel ondersteund:</para>
+
+	    <screen>ppc0: &lt;Parallel port&gt; at port 0x378-0x37f irq 7 on isa0
+ppc0: SMC-like chipset (ECP/EPP/PS2/NIBBLE) in COMPATIBLE mode
+ppc0: FIFO with 16/16/8 bytes threshold</screen>
+
+	  <para>Het kan nodig zijn een kernel aan te passen om het
+	    besturingssysteem in staat te stellen een parallelle of
+	    seri&euml;le poort die voor een printer wordt gebruikt te
+	    herkennen en te gebruiken.</para>
+
+	  <para>In het onderdeel over kernelinstellingen staat meer
+	    informatie om ondersteuning voor een seri&euml;le poort toe
+	    te voegen.  Lees de betreffende <emphasis>en</emphasis> de
+	    volgende sectie om ondersteuning voor een parallelle poort
+	    toe te voegen.</para>
 	</sect4>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-dev-ports">
-	<title>* Het toevoegen van <filename>/dev</filename> bestanden
-	  voor de poorten</title>
+	<title>Ingangen in <filename>/dev</filename> toevoegen voor
+	  poorten</title>
+
+	<note>
+	  <para>&os;&nbsp;5.0 beschikt over het bestandssysteem
+	    <literal>devfs</literal> dat automatisch apparaatnodes
+	    cre&euml;ert wanneer deze nodig zijn.  Als een versie van
+	    &os; wordt gebruikt die <literal>devfs</literal> aan heeft
+	    staan, dan kan deze sectie overgeslagen worden.</para>
+	</note>
+
+	<para>Een kernel die communicatie via seri&euml;le of
+	  parallelle poort ondersteund, is niet voldoende.  Er is ook
+	  een software-interface nodig waarover programma's gegevens
+	  kunnen zenden en ontvangen.  Dat is de functie van de
+	  bestanden in de map <filename>/dev</filename>.</para>
+
+	<para><emphasis>Volg onderstaande stappen om een ingang in
+	    <filename>/dev</filename> voor een poort toe te
+	    voegen:</emphasis></para>
+
+	<procedure>
+	  <step>
+	    <para>Wordt <username>root</username> met &man.su.1;.  Geef
+	      het <username>root</username>-wachtwoord als daar om
+	      wordt gevraagd.</para>
+	  </step>
+
+	  <step>
+	    <para>Ga naar de map <filename>/dev</filename>:</para>
+
+	    <screen>&prompt.root; <userinput>cd /dev</userinput></screen>
+	  </step>
+
+	  <step>
+	    <para>Geef in:</para>
+
+	    <screen>&prompt.root; <userinput>./MAKEDEV <replaceable>poort</replaceable></userinput></screen>
+
+	    <para>Hier is <replaceable>poort</replaceable> de
+	      apparaatingang voor de poort die wordt aangemaakt.
+	      Gebruik <literal>lpt0</literal> voor de printer op de
+	      eerste parallelle poort, <literal>lpt1</literal> voor de
+	      printer op de tweede poort, enzovoort.  Gebruik
+	      <literal>ttyd0</literal> voor de eerste seri&euml;le
+	      poort, <literal>ttyd1</literal> voor de tweede,
+	      enzovoort.</para>
+	  </step>
+
+	  <step>
+	    <para>Voer het volgende commando uit om vast te stellen of
+	      de apparaatingang is aangemaakt:</para>
+
+	    <screen>&prompt.root; <userinput>ls -l <replaceable>poort</replaceable></userinput></screen>
+
+	  </step>
+	</procedure>
 
 	<sect4 id="printing-parallel-port-mode">
-	  <title>* Het communicatietype instellen voor de parallelle
+	  <title>Communicatietype instellen voor een parallelle
 	    poort</title>
 
-	  <para></para>
+	  <para>Wanneer een parallelle poort wordt gebruikt, kan
+	    worden aangegeven of &os; voor de printer
+	    interrupt-gestuurde of <quote>polled</quote> communicatie
+	    moet gebruiken.  Het generieke printer
+	    apparaatstuurprogramma (&man.lpt.4;) onder
+	    &os;&nbsp;4.X en 5.X gebruikt het systeem &man.ppbus.4;.
+	    Dit bestuurt de chipset van de poort met het stuurprogramma
+	    &man.ppc.4;.</para>
+
+	  <itemizedlist>
+	    <listitem>
+	      <para>De <emphasis>interrupt-gestuurde</emphasis>
+		methode is standaard in de GENERIC kernel.  In dit
+		geval gebruikt het besturingssysteem een IRQ om te
+		bepalen of de printer klaar is om gegevens te
+		ontvangen.</para>
+	    </listitem>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Bij de <emphasis>polled</emphasis> methode vraagt
+		het besturingssysteem met vaste intervallen aan de
+		printer of deze klaar is om gegevens te ontvangen.  Als
+		de printer antwoordt met <quote>klaar</quote>, stuurt
+		de kernel meer gegevens.</para>
+	    </listitem>
+	  </itemizedlist>
+
+	  <para>De interrupt-gestuurde methode is meestal iets sneller,
+	    maar gebruikt een kostbaar IRQ nummer.  Van sommige HP
+	    printers wordt beweerd dat ze niet goed werken in
+	    interruptmodus, schijnbaar door een (nog niet begrepen)
+	    timing probleem.  Deze printers moeten gebruik maken van de
+	    polled methode.  Gebruik de methode die werkt.  Sommige
+	    printers werken met beide methodes, maar zijn tergend
+	    langzaam in de interrupt modus.</para>
+
+	  <para>Het communicatietype kan op twee manieren worden
+	    ingesteld: door de kernel in te stellen of door gebruik te
+	    maken van &man.lptcontrol.8;.</para>
+
+	  <para><emphasis>Het communicatietype instellen door de kernel
+	    aan te passen:</emphasis></para>
+
+	  <procedure>
+	    <step>
+	      <para>Pas het kernelinstellingenbestand aan.  Zoek naar
+		een <literal>ppc0</literal> ingang.  Gebruik
+		<literal>ppc1</literal> voor het opzetten van een
+		tweede parallelle poort.  Gebruik
+		<literal>ppc2</literal> voor de derde poort,
+		enzovoort.</para>
+
+	      <itemizedlist>
+		<listitem>
+		  <para>Voeg onder &os;&nbsp;4.X het
+		    <literal>irq</literal> nummer toe om gebruik te
+		    maken van interrupt-gestuurde modus:</para>
+
+		  <programlisting>device ppc0 at isa? irq <replaceable>N</replaceable></programlisting>
+
+		  <para>Hier is <replaceable>N</replaceable> het IRQ
+		    nummer voor een parallelle poort van de
+		    computer.</para>
+
+		  <para>Wijzig voor &os;&nbsp;5.X de volgende
+		    regel in <filename>/boot/device.hints</filename> en
+		    vervang <replaceable>N</replaceable> door het
+		    juiste IRQ nummer:</para>
+
+		  <programlisting>hint.ppc.0.irq="<replaceable>N</replaceable>"</programlisting>
+
+		  <para>Het kernelinstellingenbestand moet ook het
+		    stuurprogramma &man.ppc.4; bevatten:</para>
+
+		  <screen>device ppc</screen>
+		</listitem>
+
+		<listitem>
+		  <para>Voeg het <literal>irq</literal> nummer niet toe
+		    om gebruik te maken van polled modus.</para>
+
+		  <para>Gebruik voor &os;&nbsp;4.X de volgende regel
+		    in het kernelinstellingenbestand:</para>
+
+		  <programlisting>device ppc0 at isa?</programlisting>
+
+		  <para>Verwijder voor &os;&nbsp;5.X de onderstaande
+		    regel in
+		    <filename>/boot/device.hints</filename>:</para>
+
+		  <programlisting>hint.ppc.0.irq="<replaceable>N</replaceable>"</programlisting>
+
+		  <para>In sommige gevallen is het onder
+		    &os;&nbsp;5.X niet voldoende om een poort in
+		    polled modus te zetten.  In veel gevallen komt dat
+		    door het stuurprogramma &man.acpi.4;.  Dit is in
+		    staat om apparaten te testen en aan te sluiten en
+		    kan zodoende het communcatietype van de printer
+		    wijzigen.  Raadpleeg de instellingen voor
+		    &man.acpi.4; om dit probleem te verhelpen.</para>
+		</listitem>
+	      </itemizedlist>
+	    </step>
+
+	    <step>
+	      <para>Sla het bestand op.  Maak en installeer de nieuwe
+		kernel en herstart de computer.  In <link
+		  linkend="kernelconfig">De &os;-kernel
+		  instellen</link> staan meer details.</para>
+	    </step>
+	  </procedure>
+
+	  <para><emphasis>Communictatietype instellen met
+	    </emphasis> &man.lptcontrol.8;:</para>
+
+	  <procedure>
+	    <step>
+	      <para>Voer het volgende commando uit om
+		<literal>lpt<replaceable>N</replaceable></literal> op
+		interrupt-gestuurde modus in te stellen.:</para>
+
+	      <screen>&prompt.root; <userinput>lptcontrol -i -d /dev/lpt<replaceable>N</replaceable></userinput></screen>
+	    </step>
+
+	    <step>
+	      <para>Voer het volgende commando uit om
+		<literal>lpt<replaceable>N</replaceable></literal> op
+		polled modus in te stellen.</para>
+
+	      <screen>&prompt.root; <userinput>lptcontrol -p -d /dev/lpt<replaceable>N</replaceable></userinput></screen>
+	    </step>
+	  </procedure>
+
+	  <para>Zet deze commando's in het bestand
+	    <filename>/etc/rc.local</filename> zodat het
+	    communicatietype juist wordt ingesteld bij het opstarten.
+	    In &man.lptcontrol.8; staat meer informatie.</para>
 	</sect4>
 
 	<sect4 id="printing-testing">
-	  <title>* Het controleren van de printercommunicatie</title>
+	  <title>Printercommunicatie controleren</title>
+
+	  <para>Voor het instellen van het wachtrijsysteem, is het
+	    verstandig te controleren of het besturingssyteem gegevens
+	    naar een printer kan versturen.  Het is een stuk
+	    makkelijker om problemen met printercommunicatie en het
+	    wachtrijsysteem apart op te lossen.</para>
+
+	  <para>De printer wordt getest door er tekst naar toe te
+	    sturen.  Voor printers die direct tekens kunnen afdrukken
+	    is het programma &man.lptest.1; handig: het genereert alle
+	    96 afdrukbare ASCII tekens op 96 regels.</para>
+
+	  <indexterm><primary>&postscript;</primary></indexterm>
+
+	  <para>Voor &postscript; (of andere op taal gebaseerde)
+	    printers, is een meer geavanceerde test nodig.  Een
+	    eenvoudig &postscript;-programma zoals het volgende
+	    volstaat:</para>
+
+	  <programlisting>%!PS
+100 100 moveto 300 300 lineto stroke
+310 310 moveto /Helvetica findfont 12 scalefont setfont
+(Werkt dit?) show
+showpage</programlisting>
+
+	  <para>Bovenstaande &postscript;-code kan in een bestand
+	    worden opgeslagen en in de voorbeelden in de volgende
+	    paragrafen gebruikt worden.</para>
+
+	  <indexterm><primary>PCL</primary></indexterm>
+
+	  <note>
+	    <para>Als in dit document wordt gesproken over een
+	      printertaal, wordt uitgegaan van een taal als
+	      &postscript; en niet PCL van HP.  Hoewel PCL zeer
+	      functioneel is, kan het direct platte tekst afdrukken
+	      door gebruik te maken van escapetekens.  &postscript; kan
+	      niet direct platte tekst afdrukken.  Voor dat soort
+	      printertalen zijn speciale aanpassingen nodig.</para>
+	  </note>
 
 	  <sect5 id="printing-checking-parallel">
-	    <title>* Het controleren van een parallelle printer</title>
+	    <title>Parallelle printer controleren</title>
 
-	    <para></para>
+	    <indexterm>
+	      <primary>printers</primary>
+
+	      <secondary>parallel</secondary>
+	    </indexterm>
+
+	    <para>In deze sectie wordt beschreven hoe te controleren of
+	      &os; kan communiceren met een printer die op een
+	      parallelle poort is aangesloten.</para>
+
+	    <para><emphasis>Voer de volgende stappen uit om een printer
+	      op een parallelle poort te testen:</emphasis></para>
+
+	    <procedure>
+	      <step>
+		<para>&man.su.1; naar <username>root</username>.</para>
+	      </step>
+
+	      <step>
+		<para>Stuur gegevens naar de printer.</para>
+
+		<itemizedlist>
+		  <listitem>
+		    <para>Gebruik &man.lptest.1; als de printer platte
+		      tekst af kan drukken:</para>
+
+		    <screen>&prompt.root; <userinput>lptest &gt; /dev/lpt<replaceable>N</replaceable></userinput></screen>
+
+		    <para>Hier is <replaceable>N</replaceable> het
+		      nummer van de parallelle poort, beginnende bij
+		      nul.</para>
+		  </listitem>
+
+		  <listitem>
+		    <para>Als de printer &postscript; of een andere
+		      printertaal begrijpt, stuur dan een klein
+		      programma naar de printer:</para>
+
+		    <screen>&prompt.root; <userinput>cat &gt; /dev/lpt<replaceable>N</replaceable></userinput></screen>
+
+		    <para>Geef het programma regel voor regel
+		      <emphasis>heel nauwkeurig</emphasis> in.  Een
+		      regel kan niet worden gewijzigd als er op
+		      <literal>RETURN</literal> of
+		      <literal>ENTER</literal> is gedrukt.  Geef na het
+		      afronden van de invoer voor het programma het
+		      einde-van-invoer teken.  Dit is meestal
+		      <literal>CONTROL+D</literal>.</para>
+
+		    <para>Het programma kan ook in een bestand worden
+		      opgeslagen:</para>
+
+		    <screen>&prompt.root; <userinput>cat <replaceable>bestand</replaceable> &gt; /dev/lpt<replaceable>N</replaceable></userinput></screen>
+
+		    <para>Hier is <replaceable>bestand</replaceable> de
+		      naam van het bestand waarin het programma is
+		      opgeslagen dat naar een printer gestuurd kan
+		      worden.</para>
+		  </listitem>
+		</itemizedlist>
+	      </step>
+	    </procedure>
+
+	    <para>Nu moet er iets worden afgedrukt.  Tekst die er niet
+	      goed uitziet is geen probleem.  Dit wordt later
+	      gerepareerd.</para>
 	  </sect5>
 
 	  <sect5 id="printing-checking-serial">
-	    <title>* Het controleren van een seri&euml;le printer</title>
+	    <title>Seri&euml;le printer controleren</title>
+
+	    <indexterm>
+	      <primary>printers</primary>
+
+	      <secondary>serieel</secondary>
+	    </indexterm>
+
+	    <para>In deze sectie wordt beschreven hoe te controleren of
+	      &os; kan communiceren met een printer die op een
+	      seri&euml;le poort is aangesloten.</para>
+
+	    <para><emphasis>Voer de volgende stappen uit om een printer
+	      op de seri&euml;le poort te testen:</emphasis></para>
+
+	    <procedure>
+	      <step>
+		<para>&man.su.1; naar <username>root</username>.</para>
+	      </step>
+
+	      <step>
+		<para>Voeg de volgende regel toe aan
+		  <filename>/etc/remote</filename>:</para>
+
+		<programlisting>printer:dv=/dev/<replaceable>poort</replaceable>:br#<replaceable>bps-snelheid</replaceable>:pa=<replaceable>pariteit</replaceable></programlisting>
+
+		<indexterm>
+		  <primary>bits-per-seconde</primary>
+		</indexterm>
+
+		<indexterm>
+		  <primary>seri&euml;le poort</primary>
+		</indexterm>
+
+		<indexterm><primary>pariteit</primary></indexterm>
+
+		<para>Hier is <replaceable>poort</replaceable> de
+		  apparaatingave voor de seri&euml;le poort
+		  (<literal>ttyd0</literal>, <literal>ttyd1</literal>,
+		  enzovoort), <replaceable>bps-snelheid</replaceable>
+		  is het aantal bits per seconde waarop de printer
+		  communiceert en <replaceable>pariteit</replaceable>
+		  is de pariteit die door de printer wordt vereist
+		  (<literal>even</literal>, <literal>odd</literal>,
+		  <literal>none</literal> of
+		  <literal>zero</literal>).</para>
 
-	    <para></para>
+		<para>Hier volgt een voorbeeldregel voor een printer
+		  verbonden met een seri&euml;le lijn op de derde
+		  seri&euml;le poort op 19200&nbsp;bps, zonder
+		  pariteit:</para>
+
+		<programlisting>printer:dv=/dev/ttyd2:br#19200:pa=none</programlisting>
+	      </step>
+
+	      <step>
+		<para>Maak verbinding met de printer met
+		  &man.tip.1;:</para>
+
+		<screen>&prompt.root; <userinput>tip printer</userinput></screen>
+
+		<para>Als dit niet werkt, pas dan
+		  <filename>/etc/remote</filename> opnieuw aan en
+		  probeer gebruik te maken van
+		  <filename>/dev/cuaa<replaceable>N</replaceable></filename>
+		  in plaats van
+		  <filename>/dev/ttyd<replaceable>N</replaceable></filename>.</para>
+	      </step>
+
+	      <step>
+		<para>Stuur gegevens naar de printer.</para>
+
+		<itemizedlist>
+		  <listitem>
+		    <para>Gebruik &man.lptest.1; als de printer platte
+		      tekst af kan drukken:</para>
+
+		    <screen>&prompt.user; <userinput>$lptest</userinput></screen>
+		  </listitem>
+
+		  <listitem>
+		    <para>Als de printer &postscript; of een andere
+		      printertaal begrijpt, stuur dan een klein
+		      programma naar de printer.  Geef het programma
+		      regel voor regel <emphasis>heel
+			nauwkeurig</emphasis> in.  Backspace of andere
+		      speciale toetsen kunnen een speciale betekenis
+		      hebben voor de printer.  Het kan ook nodig zijn
+		      een speciaal einde-van-invoer teken te geven
+		      zodat de printer weet dat het gehele programma
+		      ontvangen is.  Druk voor &postscript;-printers
+		      <literal>CONTROL+D</literal>.</para>
+
+		    <para>Het programma kan ook in een bestand worden
+		      opgeslagen:</para>
+
+		    <screen>&prompt.user; <userinput>&gt;<replaceable>bestand</replaceable></userinput></screen>
+
+		    <para>Hier is <replaceable>bestand</replaceable> de
+		      naam van het bestand waarin het programma is
+		      opgeslagen.  Nadat &man.tip.1; het bestand heeft
+		      verstuurd kan het juiste einde-van-invoer
+		      teken ingegeven worden.</para>
+		  </listitem>
+		</itemizedlist>
+	      </step>
+	    </procedure>
+
+	    <para>Nu moet er iets worden afgedrukt.  Tekst die er niet
+	      niet goed uitziet is geen probleem.  Dit wordt later
+	      gerepareerd.</para>
 	  </sect5>
 	</sect4>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-printcap">
-	<title>* De wachtrij aanzetten: het
-	  <filename>/etc/printcap</filename> bestand</title>
+	<title>De wachtrij aanzetten:
+	  <filename>/etc/printcap</filename></title>
+
+	<para>Op dit punt moet de printer zijn aangesloten, de kernel
+	  ingesteld zijn om met de printer te communiceren (indien
+	  nodig) en is het mogelijk eenvoudige gegevens naar de printer
+	  te sturen.  Nu kan <application>LPD</application> ingesteld
+	  worden zodat de toegang tot de printer wordt geregeld.</para>
+
+	<para><application>LPD</application> wordt ingesteld door het
+	  bestand <filename>/etc/printcap</filename> aan te passen.
+	  Het wachtrijsysteem <application>LPD</application> leest
+	  dit bestand iedere keer dat het systeem wordt aangeroepen
+	  zodat wijzigingen direct van toepassing zijn.</para>
+
+	<indexterm>
+	  <primary>printers</primary>
+
+	  <secondary>mogelijkheden</secondary>
+	</indexterm>
+
+	<para>De opmaak van het bestand &man.printcap.5; is voor de
+	  hand liggend.  Met een willekeurige tekstverwerker kunnen
+	  wijzigen in <filename>/etc/printcap</filename> aangebracht
+	  worden.  De opmaak is identiek aan die van andere bestanden
+	  die voor dergelijke instellingen worden gebruik, zoals
+	  <filename>/usr/share/misc/termcap</filename> en
+	  <filename>/etc/remote</filename>.  In &man.cgetent.3; staat
+	  een uitgebreid overzicht van dit formaat.</para>
+
+	<para>De vereenvoudigde instellingen bestaan uit de volgende
+	  stappen:</para>
+
+	<procedure>
+	  <step>
+	    <para>Kies een naam (en een paar handige aliassen) voor de
+	      printer en voeg ze toe aan
+	      <filename>/etc/printcap</filename>.  In <link
+		linkend="printing-naming">Printernaamgeving</link>
+	      staat meer informatie over het toekennen van een naam aan
+	      een printer.</para>
+	  </step>
+
+	  <indexterm><primary>voorbladen</primary></indexterm>
+
+	  <step>
+	    <para>Het afdrukken van voorbladen (standaard) kan uitgezet
+	      worden met de optie <literal>sh</literal>.  In <link
+		linkend="printing-no-header-pages">Voorbladen
+		onderdrukken</link> staat meer informatie.</para>
+	  </step>
+
+	  <step>
+	    <para>Maak een wachtrijmap aan en specificeer de locatie
+	      door middel van de optie <literal>sd</literal>.  In
+	      <link linkend="printing-spooldir">Wachtrijmap
+		aanmaken</link> staat meer informatie.</para>
+	  </step>
+
+	  <step>
+	    <para>Bepaal welke ingave in <filename>/dev</filename> voor
+	      de printer wordt gebruikt en geef dit in
+	      <filename>/etc/printcap</filename> aan door gebruik te
+	      maken van de opte <literal>lp</literal>.  In <link
+		linkend="printing-device">Printerapparaat
+		identificeren</link> staat meer informatie.  Als de
+	      printer is aangesloten op een seri&euml;le poort moeten
+	      de communicatieparameters worden ingesteld met de optie
+	      <literal>ms#</literal>.  Dit wordt beschreven in <link
+		linkend="printing-commparam">Communicatieparameters
+		voor het wachtrijsysteem instellen</link>.</para>
+	  </step>
+
+	  <step>
+	    <para>Installeer een filter voor platte tekst.  In <link
+	      linkend="printing-textfilter">Tekstfilter
+	      installeren</link> staan details.</para>
+	  </step>
+
+	  <step>
+	    <para>Test de instellingen door iets met &man.lpr.1; af te
+	      druken.  Details staan in <link
+		linkend="printing-trying">Printer uitproberen</link> en
+	      <link linkend="printing-troubleshooting">Problemen
+		oplossen</link>.</para>
+	  </step>
+	</procedure>
+
+	<note>
+	  <para>Op taal gebaseerde printers, zoals
+	    &postscript;-printers, kunnen niet direct platte tekst
+	    afdrukken.  De vereenvoudigde instellingen, zoals hierboven
+	    beschreven en hieronder verder beschreven, gaan er van uit
+	    dat alleen bestanden naar een printer worden gestuurd die
+	    de printer begrijpt.</para>
+	</note>
+
+	<para>Gebruikers verwachten vaak dat ze platte tekst naar
+	  printers op een systeem kunnen sturen.  Programma's die
+	  <application>LPD</application> gebruiken om af te drukken
+	  gaan hier ook vaak van uit.  Als een dergelijke printer wordt
+	  ge&iuml;nstalleerd en het moet mogelijk zijn zowel
+	  afdrukopdrachten in de printertaal als in platte tekst naar
+	  een printer te sturen, dan is het zeer aan te raden een extra
+	  stap in deze vereenvoudigde opzet in te voegen: installeer
+	  een conversieprogramma dat automatisch platte tekst omzet in
+	  &postscript; (of een andere printertaal).  In <link
+	    linkend="printing-advanced-if-conversion">Platte tekst
+	  op &postscript;-printers afdrukken</link> staat hoe dit in
+	  zijn werk gaat.</para>
 
 	<sect4 id="printing-naming">
-	  <title>* Printernaamgeving</title>
+	  <title>Printernaamgeving</title>
+
+	  <para>De eerste (makkelijke) stap is het kiezen van een naam
+	    voor een printer.  Het maakt niet uit of een naam
+	    functioneel of grappig is, aangezien ook een aantal
+	    aliassen aan een printer toegekend kunnen worden.</para>
+
+	  <para>Ten minste &eacute;&eacute;n van de printers die in
+	    <filename>/etc/printcap</filename> worden genoemd moet het
+	    alias <literal>lp</literal> hebben.  Dit is de
+	    standaardnaam voor de printer.  Als gebruikers de
+	    omgevingsvariabele <envar>PRINTER</envar> niet ingesteld
+	    hebben en ook geen printernaam specificeren als ze
+	    <application>LPD</application> gebruiken, dan wordt
+	    standaard de printer <literal>lp</literal> gebruikt.</para>
+
+	  <para>Het is verder gebruikelijk om het laaste alias zo te
+	    kiezen dat het een volledige beschrijving van de printer
+	    is, inclusief merk en model.</para>
+
+	  <para>Als een naam en een aantal aliassen zijn gekozen,
+	    kunnen ze aan <filename>/etc/printcap</filename> worden
+	    toegevoegd.  De naam van een printer wordt in de meest
+	    linker kolom geplaatst.  Scheid ieder alias met een
+	    verticale streep en plaats een dubbele punt achter het
+	    laatste alias.</para>
+
+	  <para>In het volgende voorbeeld is de beginsituatie een
+	    uitgekleed <filename>/etc/printcap</filename> waarin twee
+	    printers worden gedefinieerd (een Diablo 630 lineprinter
+	    en een Panasonic KX-P4455
+	    &postscript;-laserprinter):</para>
+
+	  <programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host rose
+#
+rattan|line|diablo|lp|Diablo 630 Line Printer:
 
-	  <para></para>
+bamboo|ps|PS|S|panasonic|Panasonic KX-P4455 PostScript v51.4:</programlisting>
+
+	  <para>In dit voorbeeld heet de eerste printer
+	    <literal>rattan</literal> en heeft de volgende aliassen:
+	    <literal>line</literal>, <literal>diablo</literal>,
+	    <literal>lp</literal> en <literal>Diablo 630 Line
+	    Printer</literal>.  Omdat deze printer het alias
+	    <literal>lp</literal> heeft, is het de standaard printer.
+	    De tweede printer heet <literal>bamboo</literal> en heeft
+	    de aliassen <literal>ps</literal>, <literal>PS</literal>,
+	    <literal>S</literal>, <literal>panasonic</literal> en
+	    <literal>Panasonic KX-P4455 PostScript
+	      v51.4</literal>.</para>
 	</sect4>
 
 	<sect4 id="printing-no-header-pages">
-	  <title>* Voorbladen onderdrukken</title>
+	  <title>Voorbladen onderdrukken</title>
+
+	  <indexterm>
+	    <primary>afdrukken</primary>
+
+	    <secondary>voorbladen</secondary>
+	  </indexterm>
+
+	  <para>Het wachtrijsysteem <application>LPD</application>
+	    drukt standaard een <emphasis>voorblad</emphasis> af voor
+	    elke afdrukopdracht.  Het voorblad bevat de gebruikersnaam
+	    van de gebruiker die de afdrukopdracht gaf, de computer
+	    waar de opdracht is gegeven en, in mooie grote letters, de
+	    naam van de afdrukopdracht.  Het nadeel hiervan is dat al
+	    deze extra tekst het debuggen van de eenvoudige
+	    printerinstallatie bemoeilijkt.  Daarom wordt het afdrukken
+	    van voorbladen onderdrukt.</para>
+
+	  <para>Om voorbladen te onderdrukken, wordt de optie
+	    <literal>sh</literal> toegevoegd voor de relevante printer
+	    in <filename>/etc/printcap</filename>.  Hieronder staat een
+	    voorbeeld van <filename>/etc/printcap</filename> met de
+	    optie <literal>sh</literal>:</para>
+
+	  <programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host rose - nergens worden voorbladen afgedrukt
+#
+rattan|line|diablo|lp|Diablo 630 Line Printer:\
+        :sh:
 
-	  <para></para>
+bamboo|ps|PS|S|panasonic|Panasonic KX-P4455 PostScript v51.4:\
+        :sh:</programlisting>
+
+	  <para>Het juiste formaat is gebruikt: de eerste regel begint
+	    in de meest linker kolom, volgende regels springen in.
+	    Elke regel eindigt met een backslash, behalve de
+	    laatste.</para>
 	</sect4>
 
 	<sect4 id="printing-spooldir">
-	  <title>* Het aanmaken van de wachtrijdirectory</title>
+	  <title>Wachtrijmap aanmaken</title>
+
+	  <indexterm><primary>printer wachtrij</primary></indexterm>
+
+	  <indexterm><primary>afdrukopdrachten</primary></indexterm>
+
+	  <para>De volgende stap in deze eenvoudige opzet is het
+	    aanmaken van een <emphasis>wachtrijmap</emphasis>.  Dit is
+	    een map waar afdrukopdrachten geplaatst worden totdat ze
+	    worden afgedrukt.  Ook wordt er een aantal bestanden
+	    geplaatst die nodig zijn voor het functioneren van het
+	    wachtrijsysteem.</para>
+
+	  <para>Vanwege het veranderlijke karakter van wachtrijmappen
+	    is het gebruikelijk om deze mappen onder
+	    <filename>/var/spool</filename> te plaatsen.  Het is niet
+	    nodig om een back-up van de inhoud van deze mappen te
+	    maken.  Ze kunnen eenvoudigweg opnieuw worden aangemaakt
+	    met &man.mkdir.1;.</para>
+
+	  <para>Het is ook gebruikelijk om de naam van de map overeen
+	    te laten komen met die van de printer, zoals onder is
+	    weergegeven:</para>
+
+	  <screen>&prompt.root; <userinput>mkdir /var/spool/<replaceable>printernaam</replaceable></userinput></screen>
+
+	  <para>Als er veel printers zijn aangesloten op een netwerk,
+	    is het beter de wachtrijmappen aan te maken in een enkele
+	    map die speciaal wordt gebruikt voor afdrukken met
+	    <application>LPD</application>.  In dit voorbeeld wordt dat
+	    gedaan voor de printers <literal>rattan</literal> en
+	    <literal>bamboo</literal>:</para>
+
+	  <screen>&prompt.root; <userinput>mkdir /var/spool/lpd</userinput>
+&prompt.root; <userinput>mkdir /var/spool/lpd/rattan</userinput>
+&prompt.root; <userinput>mkdir /var/spool/lpd/bamboo</userinput></screen>
+
+	  <note>
+	    <para>Als de afdrukopdrachten priv&eacute; moeten blijven,
+	      dan is het belangrijk de wachtrijmap niet algemeen
+	      toegankelijk te maken.  Wachtrijmappen moeten eigendom
+	      zijn van gebruiker daemon en groep daemon.  Uitsluitend
+	      deze gebruiker en groep moeten de map kunnen lezen,
+	      schrijven en doorzoeken:</para>
+
+	    <screen>&prompt.root; <userinput>chown daemon:daemon /var/spool/lpd/rattan</userinput>
+&prompt.root; <userinput>chown daemon:daemon /var/spool/lpd/bamboo</userinput>
+&prompt.root; <userinput>chmod 770 /var/spool/lpd/rattan</userinput>
+&prompt.root; <userinput>chmod 770 /var/spool/lpd/bamboo</userinput></screen>
+	  </note>
+
+	  <para>Tenslotte moet <application>LPD</application> verteld
+	    worden dat deze mappen bestaan.  Dit kan met het bestand
+	    <filename>/etc/printcap</filename>.  De locatie van de
+	    wachtrijmap wordt opgegeven met de optie
+	    <literal>sd</literal>:</para>
 
-	  <para></para>
+	  <programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host rose - opgeven van de wachtrijmappen
+#
+rattan|line|diablo|lp|Diablo 630 Line Printer:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/rattan:
+
+bamboo|ps|PS|S|panasonic|Panasonic KX-P4455 PostScript v51.4:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/bamboo:</programlisting>
+
+	  <para>De naam van de printer staat in de eerste kolom, maar
+	    alle andere regels die de printer beschrijven worden
+	    ingesprongen en elke regel eindigt met een
+	    backslash.</para>
+
+	  <para>Als geen wachtrijmap wordt opgegeven met
+	    <literal>sd</literal>, dan wordt standaard
+	    <filename>/var/spool/lpd</filename> gebruikt.</para>
 	</sect4>
 
 	<sect4 id="printing-device">
-	  <title>* Het printerdevice identificeren</title>
+	  <title>Printerapparaat identificeren</title>
+
+	  <para>In <link linkend="printing-dev-ports">Ingangen in
+	    <filename>/dev</filename> toevoegen voor poorten</link> is
+	    bepaald welke ingang in de map <filename>/dev</filename>
+	    door &os; wordt gebruikt om met een printer te
+	    comminiceren.  Nu moet <application>LPD</application> dit
+	    ook weten.  Als het wachtrijsysteem een afdrukopdracht
+	    krijgt, wordt het relevante apparaat geopend door het
+	    filterprogramma (dat verantwoordelijk is voor het sturen
+	    van gegevens naar een printer).</para>
+
+	  <para>Geef de locatie van de ingang in
+	    <filename>/dev</filename> op in
+	    <filename>/etc/printcap</filename> door gebruik te maken
+	    van de optie <literal>lp</literal>.</para>
+
+	  <para>In het huidige voorbeeld wordt aangenomen dat
+	    <literal>rattan</literal> op de eerste parallelle poort is
+	    aangesloten en <literal>bamboo</literal> op de zesde
+	    seri&euml;le poort.  Hier volgen de toevoegingen voor
+	    <filename>/etc/printcap</filename>:</para>
+
+	  <programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host rose - juiste apparaat bepaald
+#
+rattan|line|diablo|lp|Diablo 630 Line Printer:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/rattan:\
+        :lp=/dev/lpt0:
 
-	  <para></para>
+bamboo|ps|PS|S|panasonic|Panasonic KX-P4455 PostScript v51.4:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/bamboo:\
+        :lp=/dev/ttyd5:</programlisting>
+
+	  <para>Als voor een printer de optie <literal>lp</literal>
+	    niet wordt gebruikt in <filename>/etc/printcap</filename>,
+	    dan gebruikt <application>LPD</application> standaard
+	    <filename>/dev/lp</filename>.  Momenteel bestaat
+	    <filename>/dev/lp</filename> niet in &os;.</para>
+
+	  <para>Als de te installeren printer is aangesloten op een
+	    parallelle poort, dan staan verdere instructies in <link
+	      linkend="printing-textfilter">Tekstfilter
+	      installeren</link>.  In andere gevallen kunnen de
+	    instructies in de volgende paragraaf gevold worden.</para>
 	</sect4>
 
 	<sect4 id="printing-commparam">
-	  <title>* Het configureren van communicatieparameters voor het
-	    wachtrijsysteem</title>
+	  <title>Communicatieparameters voor het wachtrijsysteem
+	    instellen</title>
+
+	  <indexterm>
+	    <primary>printers</primary>
+
+	    <secondary>serieel</secondary>
+	  </indexterm>
+
+	  <para>Voor printers die zijn aangesloten op een seri&euml;le
+	    poort kan <application>LPD</application> de bps-snelheid,
+	    pariteit en andere seri&euml;le communicatie parameters
+	    instellen voor het filterprogramma dat gegevens naar een
+	    printer stuurt.  Dit is gunstig omdat:</para>
+
+	  <itemizedlist>
+	    <listitem>
+	      <para>De verschillende communicatieparameters
+		uitgeprobeerd kunnen worden door
+		<filename>/etc/printcap</filename> aan te passen.  Het
+		is niet nodig het filterprogramma opnieuw te
+		compileren;</para>
+	    </listitem>
 
-	  <para></para>
+	    <listitem>
+	      <para>Het wachtrijsysteem kan hetzelfde filter gebruiken
+		voor verschillende printers die mogelijk verschillende
+		seri&euml;le communicatie-instellingen hebben.</para>
+	    </listitem>
+	  </itemizedlist>
+
+	  <para>Met de volgende opties in
+	    <filename>/etc/printcap</filename> kunnen seri&euml;le
+	    communicatieparameters worden ingesteld voor het apparaat
+	    waar <literal>lp</literal> naar verwijst:</para>
+
+	  <variablelist>
+	    <varlistentry>
+	      <term><literal>br#<replaceable>bps-snelheid</replaceable></literal></term>
+
+	      <listitem>
+		<para>Stelt de communicatiesnelheid van het apparaat in
+		  op <replaceable>bps-snelheid</replaceable>, waarbij
+		  <replaceable>bps-snelheid</replaceable> de waarde
+		  50, 75, 110, 134, 150, 200, 300, 600, 1200, 1800,
+		  2400, 4800, 9600, 19200, 38400, 57600 of 115200
+		  bits-per-seconde kan aannemen.</para>
+	      </listitem>
+	    </varlistentry>
+
+	    <varlistentry>
+	      <term><literal>ms#<replaceable>stty-modus</replaceable></literal></term>
+
+	      <listitem>
+		<para>Bepaalt de opties voor het geval het
+		  printerapparaat een terminal is.  In &man.stty.1;
+		  staat uitleg over de beschikbare opties.</para>
+	      </listitem>
+	    </varlistentry>
+	  </variablelist>
+
+	  <para>Als <application>LPD</application> het apparaat opent
+	    dat met <literal>lp</literal> is opgegeven, worden de
+	    eigenschappen van het apparaat bepaald door de optie
+	    <literal>ms#</literal>.  Met name van belang zijn de modi
+	    <literal>parenb</literal>, <literal>parodd</literal>,
+	    <literal>cs5</literal>, <literal>cs6</literal>,
+	    <literal>cs7</literal>, <literal>cs8</literal>,
+	    <literal>cstopb</literal>, <literal>crtscts</literal> en
+	    <literal>ixon</literal>.  Deze worden uitgelegd in
+	    &man.stty.1;.</para>
+
+	  <para>Nu wordt de voorbeeldprinter op de zesde seri&euml;le
+	    poort aangepast.  De bps-snelheid wordt ingesteld op 38400.
+	    Als modus wordt gekozen: geen pariteit met
+	    <literal>-parenb</literal>, 8-bit tekens met
+	    <literal>cs8</literal>, geen modem controle met
+	    <literal>clocal</literal> en hardware flow controle met
+	    <literal>crtscts</literal>:</para>
+
+	  <programlisting>bamboo|ps|PS|S|panasonic|Panasonic KX-P4455 PostScript v51.4:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/bamboo:\
+        :lp=/dev/ttyd5:ms#-parenb cs8 clocal crtscts:</programlisting>
 	</sect4>
 
 	<sect4 id="printing-textfilter">
-	  <title>* Een tekstfilter installeren</title>
+	  <title>Tekstfilter installeren</title>
+
+	  <indexterm>
+	    <primary>afdrukken</primary>
+
+	    <secondary>filters</secondary>
+	  </indexterm>
+
+	  <para>Nu kan <application>LPD</application> verteld worden
+	    welke tekstfilters gebruikt moeten worden bij het versturen
+	    van afdrukopdrachten.  Een <emphasis>tekstfilter</emphasis>
+	    is een programma dat <application>LPD</application>
+	    aanroept als het een afdrukopdracht krijgt.  Wanneer
+	    <application>LPD</application> het tekstfilter aanroept,
+	    wordt de standaard invoer van het filter gekoppeld aan de
+	    afdrukopdracht en de standaard uitvoer aan het
+	    printerapparaat dat door de optie <literal>lp</literal>
+	    is opgegeven.  Er wordt aangenomen dat het filter van
+	    standaard invoer leest, vervolgens de nodige handelingen
+	    uitvoert en het resultaat naar de standaard uitvoer
+	    schrijft, zodat het afgedrukt wordt.  In <link
+	      linkend="printing-advanced-filters">Filters</link> staat
+	    meer informatie over het tekstfilter.</para>
+
+	  <para>Voor deze eenvoudige printerinstallatie kan het
+	    tekstfilter een klein shellscript zijn dat
+	    <command>/bin/cat</command> aanroept om de afdrukopdracht
+	    naar de printer te sturen.  &os; wordt geleverd met een
+	    ander filter, <filename>lpf</filename>, dat backspaces en
+	    onderlijnde tekst afhandelt voor printers die hier niet mee
+	    overweg kunnen.  Natuurlijk kan elk filter gebruikt worden
+	    dat gewenst is.  Het filter <command>lpf</command> wordt
+	    uitgebreid beschreven in <link
+	      linkend="printing-advanced-lpf">lpf: een
+	      tekstfilter</link>.</para>
+
+	  <para>Nu wordt eerst het shellscript
+	    <filename>/usr/local/libexec/if-simple</filename> gemaakt
+	    dat als simpel tekstfilter dient.  Plaats de volgende tekst
+	    in het bestand met een tekstverwerker naar keuze:</para>
 
-	  <para></para>
+	  <programlisting>#!/bin/sh
+#
+# if-simple - Eenvoudig tekstfilter voor lpd
+# Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/if-simple
+#
+# Kopieert eenvoudige stdin naar stdout.
+# Filterargumenten worden genegeerd.
+
+/bin/cat &amp;&amp; exit 0
+exit 2</programlisting>
+
+	  <para>Zorg dat het bestand uitvoerbaar is:</para>
+
+	  <screen>&prompt.root; <userinput>chmod 555 /usr/local/libexec/if-simple</userinput></screen>
+
+	  <para>Zorg dat <application>LPD</application> het filter
+	    gebruikt door dit aan te geven met de optie
+	    <literal>if</literal> in
+	    <filename>/etc/printcap</filename>.  Nu volgt hoe dit te
+	    doen voor de twee printers uit het voorbeeld:</para>
+
+	  <programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host rose - met tekstfilter
+#
+rattan|line|diablo|lp|Diablo 630 Line Printer:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/rattan:\ :lp=/dev/lpt0:\
+        :if=/usr/local/libexec/if-simple:
+
+bamboo|ps|PS|S|panasonic|Panasonic KX-P4455 PostScript v51.4:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/bamboo:\
+        :lp=/dev/ttyd5:ms#-parenb cs8 clocal crtscts:\
+        :if=/usr/local/libexec/if-simple:</programlisting>
+
+	  <note>
+	    <para>Een kopie van het script
+	      <filename>if-simple</filename> staat in de map <filename
+		class="directory">/usr/share/examples/printing</filename>.</para>
+	  </note>
 	</sect4>
 
 	<sect4>
-	  <title>* <application>LPD</application> aanzetten</title>
+	  <title><application>LPD</application> aanzetten</title>
 
-	  <para></para>
+	  <para>&man.lpd.8; wordt gestart vanuit
+	    <filename>/etc/rc</filename> door de variabele
+	    <literal>lpd_enable</literal>.  Standaard staat deze
+	    variabele op <literal>NO</literal>.  Als dit nog niet is
+	    gedaan, voeg dan de volgende regel toe aan
+	    <filename>/etc/rc.conf</filename> en herstart de
+	    computer:</para>
+
+	  <programlisting>lpd_enable="YES"</programlisting>
+
+	  <para>Of voer het commando &man.lpd.8; uit:</para>
+
+	  <screen>&prompt.root; <userinput>lpd</userinput></screen>
 	</sect4>
 
 	<sect4 id="printing-trying">
-	  <title>* De printer uitproberen</title>
+	  <title>Printer uitproberen</title>
+
+	  <para>Nu volgt het laatste onderdeel van de eenvoudige
+	    <application>LPD</application> installatie.  Helaas zijn
+	    felicitaties nog niet gepast.  De printer moet worden
+	    getest en eventuele problemen moeten worden opgelost.  Om
+	    de installatie te testen kan iets afgedrukt worden.
+	    Afdrukken gaat met het commando &man.lpr.1;.  Dit stuurt
+	    een opdracht naar een printer.</para>
+
+	  <para>Het programma &man.lpr.1; is te combineren met het
+	    programma &man.lptest.1; uit <link
+	      linkend="printing-testing">Printercommunicatie
+	      controleren </link> om tekst te genereren.</para>
+
+	  <para><emphasis>Om de eenvoudige
+	    <application>LPD</application> installatie te
+	    testen:</emphasis></para>
 
-	  <para></para>
+	  <screen>&prompt.root; <userinput>lptest 20 5 | lpr -P<replaceable>printernaam</replaceable></userinput></screen>
+
+	  <para>Hier is <replaceable>printernaam</replaceable> de naam
+	    van een printer (of een alias) die in
+	    <filename>/etc/printcap</filename> wordt genoemd.  De
+	    standaard printer kan worden getest door bij het aanroepen
+	    van &man.lpr.1; de optie <option>-P</option> weg te laten.
+	    Nogmaals: test een &postscript;-printer door een
+	    &postscript;-programma naar een printer te sturen en maak
+	    geen gebruik van &man.lptest.1;.  Dit kan door het
+	    programma in een bestand op te slaan en de volgende
+	    commandoregel uit te voeren: <command>lpr
+	      <replaceable>bestand</replaceable></command>.</para>
+
+	  <para>Voor een &postscript;-printer moet het resultaat van
+	    het programma verschijnen.  Als gebruik wordt gemaakt van
+	    &man.lptest.1; ziet het resulaat er ongeveer zo uit:</para>
+
+	  <programlisting>!"#$%&amp;'()*+,-./01234
+"#$%&amp;'()*+,-./012345
+#$%&amp;'()*+,-./0123456
+$%&amp;'()*+,-./01234567
+%&amp;'()*+,-./012345678</programlisting>
+
+	  <para>Om de printer uitvoeriger te testen kunnen grotere
+	    programma's geprobeerd worden (voor taal gebaseerde
+	    printers) of kan &man.lptest.1; aangeroepen worden met
+	    andere argumenten.  Bijvoorbeeld: <command>lptest 80
+	      60</command>, drukt 60 regels af met elk 80
+	    karakters.</para>
+
+	  <para>Als de printer niet werkt, lees dan verder in <link
+	      linkend="printing-troubleshooting">Problemen
+	      oplossen</link>.</para>
 	</sect4>
       </sect3>
     </sect2>
   </sect1>
 
   <sect1 id="printing-advanced">
-    <title>* Geavanceerde printer instellingen</title>
+    <title>Geavanceerde printerinstallatie</title>
+
+    <para>Deze sectie behandelt het gebruik van filters om speciaal
+      opgemaakte tekst en voorbladen af te drukken, via het netwerk af
+      te drukken en printergebruik te beperken en statistieken bij te
+      houden.</para>
 
     <sect2 id="printing-advanced-filter-intro">
-      <title>* Filters</title>
+      <title>Filters</title>
+
+      <indexterm>
+	<primary>afdrukken</primary>
+
+	<secondary>filters</secondary>
+      </indexterm>
+
+      <para>Hoewel <application>LPD</application> veel van het
+	afdrukwerk afhandelt (netwerkverkeer, wachtrijafhandeling,
+	toegangscontrole, enzovoort), wordt het
+	<emphasis>echte</emphasis> werk door de filters gedaan.
+	Filters zijn programma's die met een printer communiceren en
+	inspelen op printerspecifieke eigenschappen.  In de eenvoudige
+	printeropzet is een filter ge&iuml;nstalleerd voor platte
+	tekst, een zeer eenvoudig filter dat met de meeste printers zou
+	moeten werken (<link linkend="printing-textfilter">Tekstfilter
+	  installeren</link>).</para>
+
+      <para>Om echter gebruik te maken van formaatomzetting,
+	printeradministratie, printerspecifieke aanpassingen,
+	enzovoort, is het nodig te weten hoe filters werken.
+	Uiteindelijk is het de verantwoordelijkheid van het filter om
+	deze zaken af te handelen.  Het slechte nieuws is dat
+	<emphasis>de beheerder</emphasis> in het meerderdeel van de
+	gevallen het filter moet aanleveren.  Het goede nieuws is dat
+	veel filters algemeen beschikbaar zijn en als ze dat niet zijn,
+	zijn ze vaak makkelijk te schrijven.</para>
+
+      <para>&os; heeft een ingebouwd filter,
+	<filename>/usr/libexec/lpr/lpf</filename>, die met veel
+	printers werkt die platte tekst kunnen afdrukken.  Het filter
+	regelt backspace en tabs in bestanden en administreert
+	printergebruik, maar dat is zo'n  beetje alles wat dit filter
+	doet.  Er zijn ook diverse filters en filtercomponenten in de
+	&os; <link linkend="ports">Portscollectie</link>.</para>
+
+      <para>Hieronder wordt het volgende beschreven:</para>
+
+      <itemizedlist>
+	<listitem>
+	  <para>In <link linkend="printing-advanced-filters">Hoe
+	    filters werken</link> staat een overzicht van de rol die
+	    een filter speelt in het afdrukproces.  Lees dat onderdeel
+	    om een indruk te krijgen wat er <quote>onder de
+	      motorkap</quote> gebeurt als
+	    <application>LPD</application> filters gebruikt.  Deze
+	    kennis helpt mogelijke problemen te voorkomen of op te
+	    lossen als meerdere filters worden ge&iuml;nstalleerd voor
+	    printers;</para>
+	</listitem>
+
+	<listitem>
+	  <para><application>LPD</application> gaat er van uit dat elke
+	    printer standaard platte tekst af kan drukken.  Dit geeft
+	    problemen voor &postscript; (of andere op taal gebaseerde)
+	    printers die niet in staat zijn direct platte tekst af te
+	    drukken.  In <link
+	      linkend="printing-advanced-if-conversion">Platte tekst
+	      op &postscript;-printers afdrukken</link> staat wat er
+	    kan worden gedaan om dit probleem te verhelpen.  Lees
+	    verder in dit onderdeel als het om &postscript;-printers
+	    gaat;</para>
+	</listitem>
+
+	<listitem>
+	  <para>Voor veel programma's is &postscript; een populair
+	    uitvoerformaat.  Sommige mensen schrijven &postscript; code
+	    zelfs direct.  &postscript;-printers zijn echter kostbaar.
+	    In <link linkend="printing-advanced-ps">&postscript;
+	      simuleren op niet-&postscript;-printers</link> staat hoe
+	    de tekstfilter van een printer aangepast moet worden zodat
+	    die &postscript; accepteert en afdrukt op een
+	    <emphasis>niet-&postscript;</emphasis>-printer.  Dit
+	    onderdeel is van toepassing voor
+	    niet-&postscript;-printers;</para>
+	</listitem>
+
+	<listitem>
+	  <para>In <link
+	      linkend="printing-advanced-convfilters">Conversiefilters</link>
+	    wordt een methode beschreven om de conversie van bepaalde
+	    bestandsformaten te automatiseren, zoals van grafische of
+	    tekstopmaak programma's, naar formaten die een printer kan
+	    begrijpen.  Na het lezen van dit onderdeel is een beheerder
+	    in staat om een printer zodanig in te stellen dat
+	    gebruikers <command>lpr -t</command> kunnen invoeren om
+	    troff gegevens af te drukken, <command>lpr -d</command> om
+	    &tex; DVI gegevens af te drukken of <command>lpr
+	      -v</command> om rasterplaatjes af te drukken, enzovoorts.
+	    Het wordt aangeraden deze sectie te lezen;</para>
+	</listitem>
+
+	<listitem>
+	  <para>In <link
+	      linkend="printing-advanced-of">Uitvoerfilters</link>
+	    wordt een niet vaak gebruikte functionaliteit van
+	    <application>LPD</application> behandeld: uitvoerfilters.
+	    Tenzij voorbladen worden afgedrukt (<link
+	      linkend="printing-advanced-header-pages">Voorbladen</link>),
+	    kan deze sectie waarschijnlijk overgeslagen worden;</para>
+	</listitem>
+
+	<listitem>
+	  <para><link linkend="printing-advanced-lpf">lpf: een
+	    tekstfilter</link> beschrijft <command>lpf</command>, een
+	    redelijk complete, eenvoudige tekstfilter voor lineprinters
+	    (en laserprinters die zich als lineprinters voordoen) dat
+	    wordt geleverd bij &os;.  Voor een snelle manier om
+	    printeradministratie aan de praat te krijgen voor platte
+	    tekst of voor printers waar rook uit komt bij het zien van
+	    backspace karakters, is het serieus te overwegen gebruik te
+	    maken van <command>lpf</command>.</para>
+	</listitem>
+      </itemizedlist>
+
+      <note>
+	<para>Een kopie van de scripts die hieronder worden beschreven,
+	  staan in de map <filename
+	    class="directory">/usr/share/examples/printing</filename>.</para>
+      </note>
 
       <sect3 id="printing-advanced-filters">
-	<title>* Hoe filters werken</title>
+	<title>Hoe filters werken</title>
+
+	<para>Zoals eerder genoemd, is een filter een programma dat
+	  wordt uitgevoerd door <application>LPD</application> voor het
+	  afhandelen van het apparaatafhankelijke deel van de
+	  communicatie met een printer.</para>
+
+	<para>Als <application>LPD</application> een bestand wil
+	  afdrukken uit een afdrukopdracht, start het een
+	  filterprogramma.  Het koppelt de standaard invoer van de
+	  filter aan het af te drukken bestand, de standaard uitvoer
+	  aan de printer en de standaard foutmelding aan het
+	  logboekbestand voor foutmeldingen (zoals opgegeven via de
+	  optie <literal>lf</literal> in
+	  <filename>/etc/printcap</filename> of standaard
+	  <filename>/dev/console</filename>).</para>
+
+	<indexterm>
+	  <primary><command>troff</command></primary>
+	</indexterm>
+
+	<para>Welk filter <application>LPD</application> start en de
+	  argumenten van het filter hangen af van wat er in het bestand
+	  <filename>/etc/printcap</filename> wordt opgegeven en de
+	  argumenten die de gebruiker geeft op de &man.lpr.1;
+	  commandoregel.  Als een gebruiker bijvoorbeeld
+	  <command>lpr -t</command> ingeeft, start
+	  <application>LPD</application> het filter troff, zoals wordt
+	  opgegeven via de optie <literal>tf</literal> voor de
+	  betreffende printer.  Als een gebruiker platte tekst wilt
+	  afdrukken, dan wordt het filter <literal>if</literal> gestart
+	  (dit klopt bijna: zie <link
+	    linkend="printing-advanced-of">Uitvoerfilters</link> voor
+	  de details).</para>
+
+	<para>Er zijn drie soorten filters die in
+	  <filename>/etc/printcap</filename> kunnen worden
+	  opgegeven:</para>
+
+	<itemizedlist>
+	  <listitem>
+	    <para>Het tekstfilter, dat in de
+	      <application>LPD</application> documentatie verwarrend
+	      genoeg <emphasis>input filter</emphasis> wordt genoemd,
+	      verwerkt het afdrukken van gewone tekst.  Beschouw het
+	      als de standaard filter.  <application>LPD</application>
+	      verwacht dat elke printer standaard platte tekst kan
+	      afdrukken en het is de taak van de tekstfilter om er voor
+	      te zorgen dat backspaces, tabs en andere speciale
+	      karakters de printer niet in de war sturen.  In een
+	      omgeving waar moet worden bijgehouden hoeveel er wordt
+	      afgedrukt, moet de tekstfilter ook administreren hoeveel
+	      pagina's er zijn afgedrukt.  Dit gaat meestal door het
+	      aantal afgedrukte regels te tellen en dit te vergelijken
+	      met het aantal regels per pagina dat door de printer
+	      wordt ondersteund.  De tekstfilter wordt aangeroepen met
+	      de volgende lijst argumenten:</para>
+
+	    <cmdsynopsis>
+	      <command>filter-name</command>
+	      <arg>-c</arg>
+	      <arg choice="plain">-w<replaceable>width</replaceable></arg>
+	      <arg choice="plain">-l<replaceable>length</replaceable></arg>
+	      <arg choice="plain">-i<replaceable>indent</replaceable></arg>
+	      <arg choice="plain">-n <replaceable>login</replaceable></arg>
+	      <arg choice="plain">-h <replaceable>host</replaceable></arg>
+	      <arg choice="plain"><replaceable>acct-file</replaceable></arg>
+	    </cmdsynopsis>
+
+	    <variablelist>
+	      <varlistentry>
+		<term><option>-c</option></term>
+
+		<listitem>
+		  <para>wordt gebruikt als de afdrukopdracht is
+		    gegeven met <command>lpr -l</command></para>
+		</listitem>
+	      </varlistentry>
+
+	      <varlistentry>
+		<term><replaceable>width</replaceable></term>
+
+		<listitem>
+		  <para>is de waarde van de optie
+		    <literal>pw</literal> (<emphasis>page
+		      width</emphasis>: pagina breedte), zoals
+		    opgegeven in
+		    <filename>/etc/printcap</filename>, standaard
+		    132</para>
+		</listitem>
+	      </varlistentry>
+
+	      <varlistentry>
+		<term><replaceable>length</replaceable></term>
+
+		<listitem>
+		  <para>is de waarde van de optie
+		  <literal>pl</literal> (<emphasis>page
+		    length</emphasis>: paginalengte), standaard
+		  66</para>
+		</listitem>
+	      </varlistentry>
+
+	      <varlistentry>
+		<term><replaceable>indent</replaceable></term>
+
+		<listitem>
+		  <para>geeft aan hoeveel wordt ingesprongen door
+		  <command>lpr -i</command>, standaard 0</para>
+		</listitem>
+	      </varlistentry>
+
+	      <varlistentry>
+		<term><replaceable>login</replaceable></term>
+
+		<listitem>
+		  <para>de gebruikersnaam van de gebruiker die de
+		  afdrukopdracht gaf</para>
+		</listitem>
+	      </varlistentry>
+
+	      <varlistentry>
+		<term><replaceable>host</replaceable></term>
+
+		<listitem>
+		  <para>de hostnaam waar de afdrukopdracht gegeven
+		  is</para>
+		</listitem>
+	      </varlistentry>
+
+	      <varlistentry>
+		<term><replaceable>acct-file</replaceable></term>
 
-	<para></para>
+		<listitem>
+		  <para>de naam van het administratiebestand zoals
+		  opgegeven via de optie
+		  <literal>af</literal>.</para>
+		</listitem>
+	      </varlistentry>
+	    </variablelist>
+	  </listitem>
+
+	  <indexterm>
+	    <primary>afdrukken</primary>
+
+	    <secondary>filters</secondary>
+	  </indexterm>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Een <emphasis>conversiefilter</emphasis> converteert
+	      een specifiek bestandsformaat naar een formaat dat een
+	      printer begrijpt.  Bijvoorbeeld: ditroff
+	      typesettinggegevens kunnen niet direct worden afgedrukt,
+	      maar er bestaat wel een conversiefilter om
+	      ditroffgegevens te converteren naar een formaat dat een
+	      printer kan verteren en afdrukken.  Dit wordt in <link
+		linkend="printing-advanced-convfilters">Conversiefilters</link>
+	      beschreven.  Conversiefilters zijn ook nodig om
+	      printergebruik te administreren, mocht dat nodig zijn.
+	      Conversiefilters worden met de volgende argumenten
+	      aangeroepen:</para>
+
+	    <cmdsynopsis>
+	      <command>filter-name</command>
+	      <arg choice="plain">-x<replaceable>pixel-width</replaceable></arg>
+	      <arg choice="plain">-y<replaceable>pixel-height</replaceable></arg>
+	      <arg choice="plain">-n <replaceable>login</replaceable></arg>
+	      <arg choice="plain">-h <replaceable>host</replaceable></arg>
+	      <arg choice="plain"><replaceable>acct-file</replaceable></arg>
+	    </cmdsynopsis>
+
+	    <para>Hier is <replaceable>pixel-width</replaceable> de
+	      waarde van de de optie <literal>px</literal> (standaard
+	      0) en <replaceable>pixel-height</replaceable> is de
+	      waarde van de optie <literal>py</literal> (standaard
+	      0).</para>
+	  </listitem>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Het <emphasis>uitvoerfilter</emphasis> wordt alleen
+	      gebruikt als er geen tekstfilter is of als er voorbladen
+	      worden afgedrukt.  De ervaring leert dat uitvoerfilters
+	      zelden worden gebruikt.  In sectie <link
+		linkend="printing-advanced-of">Uitvoerfilters</link>
+	      worden ze beschreven  Er zijn slechts twee argumenten die
+	      aan een uitvoerfilter worden meegegeven:</para>
+
+	    <cmdsynopsis>
+	      <command>filter-name</command>
+	      <arg choice="plain">-w<replaceable>width</replaceable></arg>
+	      <arg choice="plain">-l<replaceable>length</replaceable></arg>
+	    </cmdsynopsis>
+
+	    <para>Die zijn identiek aan de argumenten
+	      <option>-w</option> en <option>-l</option> van het
+	      tekstfilter.</para>
+	  </listitem>
+	</itemizedlist>
+
+	<para>Filters moeten <emphasis>afsluiten</emphasis> met de
+	  volgende waarde:</para>
+
+	<variablelist>
+	  <varlistentry>
+	    <term>exit 0</term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Als het filter een bestand succesvol heeft
+		afgedrukt.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term>exit 1</term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Als het filter niet geslaagd is om een bestand af
+		te drukken, maar wil dat <application>LPD</application>
+		het nogmaals probeert.  <application>LPD</application>
+		herstart het filter als die afsluit met deze
+		status.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term>exit 2</term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Als het filter niet geslaagd is om een bestand af
+		te drukken, maar niet wil dat
+		<application>LPD</application> het nogmaals probeert.
+		<application>LPD</application> verwijdert het bestand
+		uit de wachtrij.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+	</variablelist>
+
+	<para>Het tekstfilter dat bij &os; wordt geleverd,
+	  <filename>/usr/libexec/lpr/lpf</filename>, benut de
+	  argumenten voor paginabreedte en -lengte om te bepalen
+	  wanneer een nieuwe pagina moet worden begonnen en om het
+	  printergebruik bij te houden.  Het gebruikt de argumenten
+	  voor login, host en administratiebestand om accountingregels
+	  aan te maken.</para>
+
+	<para>Controleer bij het zoeken naar filters of ze
+	  LPD-compatibel zijn.  Zo ja, dan ondersteunen ze de
+	  argumenten zoals hierboven beschreven.  Zorg bij het zelf
+	  schrijven van filters voor algemeen gebruik dat ze dezelfde
+	  argumenten en exitcodes ondersteunen.</para>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-advanced-if-conversion">
-	<title>* Platte tekst op &postscript; printers afdrukken</title>
+	<title>Platte tekst op &postscript;-printers afdrukken</title>
+
+	<indexterm><primary>afdrukopdrachten</primary></indexterm>
+
+	<para>Als een computer en &postscript; (of andere op taal
+	  gebaseerde) printer maar &eacute;&eacute;n gebruiker hebben
+	  die belooft nooit platte tekst naar de printer te sturen of
+	  programma's te gebruiken die dat doen, dan is dit onderdeel
+	  overbodig.</para>
+
+	<para>Als gebruikers zowel zowel &postscript; als platte tekst
+	  naar een printer willen sturen, dan is het aan te raden de
+	  printerinstellingen hierop aan te passen.  Hiervoor moet het
+	  tekstfiler bij elke nieuwe opdracht bepalen of het om platte
+	  tekst of &postscript; gaat.  Alle &postscript;-opdrachten
+	  beginnen met <literal>%!</literal> (raadpleeg de
+	  printerhandleiding voor andere printertalen).  Als dit de
+	  eerste twee karakters zijn van een opdracht is het
+	  &postscript; en kan de rest van een opdracht direct
+	  doorgestuurd worden.  Is dit niet het geval, dan moet de
+	  filter de tekst omzetten in &postscript; en het resultaat
+	  afdrukken.</para>
+
+	<para>Hoe gaat dat werken?</para>
+
+	<indexterm>
+	  <primary>printers</primary>
+
+	  <secondary>serieel</secondary>
+	</indexterm>
+
+	<para>Voor seri&euml;le printers kan het meest eenvoudig
+	  <command>lprps</command> ge&iuml;nstalleerd worden.
+	  <command>lprps</command> is een &postscript; afdrukfilter
+	  die tweewegcommunicatie met een printer heeft.  Het werkt
+	  het statusbestand van een printer bij met uitgebreide
+	  informatie afkomstig van een printer, zodat gebruikers en
+	  beheerders precies kunnen zien wat de status van een printer
+	  is (zoals: <errorname>toner bijna op</errorname> of
+	  <errorname>papier vastgelopen</errorname>).  Maar
+	  belangrijker, het omvat het programma <command>psif</command>
+	  dat bepaalt of een binnenkomende opdracht platte tekst is en
+	  <command>textps</command> (dat ook geleverd wordt met
+	  <command>lprps</command>) om opdrachten om te zetten naar
+	  &postscript;.  Vervolgens wordt een opdracht met
+	  <command>lprps</command> naar een printer gestuurd.</para>
+
+	<para><command>lprps</command> is onderdeel van de &os;
+	  <link linkend="ports">Portscollectie</link>.  De software kan
+	  natuurlijk ook handmatig gedownload, gecompileerd en
+	  ge&iuml;nstalleerd worden.  Nadat <command>lprps</command> is
+	  ge&iuml;nstalleerd moet de installatielocatie ervan aan
+	  <command>psif</command> worden doorgeven dat onderdeel is van
+	  <command>lprps</command>.  Als <command>lprps</command> is
+	  ge&iuml;nstalleerd via de Portscollectie, gebruik dan
+	  het volgende voor de seri&euml;le &postscript;-printer in
+	  <filename>/etc/printcap</filename>:</para>
 
-	<para></para>
+	<programlisting>:if=/usr/local/libexec/psif:</programlisting>
+
+	<para>Ook moet de optie <literal>rw</literal> worden opgeven,
+	  die <application>LPD</application> vertelt om een printer in
+	  read-write modus te openen.</para>
+
+	<para>Als een parallelle &postscript;-printer wordt ingesteld
+	  (en dus geen tweewegcommunicatie toegepast kan worden met de
+	  printer, zoals vereist door <command>lprps</command>), dan
+	  kan het volgende shellscript gebruikt worden als
+	  tekstfilter:</para>
+
+	<programlisting>#!/bin/sh
+#
+#  psif - Druk &postscript; of platte tekst af op een &postscript;
+#  printer. Script versie; NIET de versie die wordt geleverd bij lprps
+#  Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/psif
+#
+
+IFS="" read -r first_line
+first_two_chars=`expr "$first_line" : '\(..\)'`
+
+if [ "$first_two_chars" = "%!" ]; then
+    #
+    #  &postscript; opdracht, afdrukken.
+    #
+    echo "$first_line" &amp;&amp; cat &amp;&amp; printf "\004" &amp;&amp; exit 0
+    exit 2
+else
+    #
+    #  Platte tekst, converteren en dan afdrukken.
+    #
+    ( echo "$first_line"; cat ) | /usr/local/bin/textps &amp;&amp; printf "\004" &amp;&amp; exit 0
+    exit 2
+fi</programlisting>
+
+	<para>In bovenstaand script is <command>textps</command> een
+	  programma dat ge&iuml;nstalleerd is om platte tekst om te
+	  zetten naar &postscript;.  Elk tekst-naar-&postscript;
+	  programma volstaat.  De &os; <link
+	    linkend="ports">Portscollectie</link> bevat een uitgebreid
+	  tekst-naar-&postscript;-programma, <literal>a2ps</literal>,
+	  dat wellicht handig is om te gebruiken.</para>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-advanced-ps">
-	<title>* &postscript; simuleren op niet &postscript;
-	  printers</title>
+	<title>&postscript; simuleren op
+	  niet-&postscript;-printers</title>
+
+	<indexterm>
+	  <primary>&postscript;</primary>
+
+	  <secondary>emuleren</secondary>
+	</indexterm>
+
+	<indexterm>
+	  <primary>Ghostscript</primary>
+	</indexterm>
+
+	<para>&postscript; is <emphasis>de facto</emphasis> de
+	standaard voor op hoge kwaliteit typesetten en afdrukken.
+	  &postscript; is echter een <emphasis>dure</emphasis>
+	  standaard.  Gelukkig heeft Aladdin Enterprises een gratis
+	  &postscript; kloon, <application>Ghostscript</application>,
+	  die werkt onder &os;.  Ghostscript kan de meeste &postscript;
+	  bestanden lezen en ze omzetten naar verschillende soorten
+	  apparaten, waaronder veel niet-&postscript;-printers.  Door
+	  Ghostscript te installeren en een printer gebruik te laten
+	  maken van een speciaal tekstfilter, kan een
+	  niet-&postscript;-printer zich gedragen als een echte
+	  &postscript;-printer.</para>
+
+	<para>Ghostscript is beschikbaar via de &os; <link
+	    linkend="ports">Portscollectie</link>.  Het kan ook vrij
+	  makkelijk gedownload, gecompileerd en ge&iuml;nstalleerd
+	  worden.</para>
+
+	<para>Om &postscript; te simuleren moet een tekstfilter
+	  detecteren of het een &postscript; bestand aan het afdrukken
+	  is.  Zo niet, dan stuurt het filter het bestand direct naar
+	  een printer, anders gebruikt het filter Ghostscript om het
+	  bestand om te zetten naar een formaat dat door een printer
+	  wordt begrepen.</para>
+
+	<para>Een voorbeeld: het volgende script is een tekstfilter
+	  voor HP DeskJet 500 printers.  Voor andere printers moet het
+	  argument <option>-sDEVICE</option> argument voor het commando
+	  <command>gs</command> (Ghostscript) vervangen worden.  (Met
+	  <command>gs -h</command> wordt een lijst met apparaten
+	  getoond worden die de huidige Ghostscript installatie
+	  ondersteunt.)</para>
 
-	<para></para>
+	<programlisting>#!/bin/sh
+#
+#  ifhp - Druk Ghostscript-gesimuleerd &postscript; af op een DeskJet
+#  500.  Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/ifhp
+
+#
+#  Behandel LF als CR+LF (om een "trap-effect" op HP/PCL
+#  printer te voorkomen):
+#
+printf "\033&amp;k2G" || exit 2
+
+#
+#  Lees de eerste twee karakters van het bestand
+#
+IFS="" read -r first_line
+first_two_chars=`expr "$first_line" : '\(..\)'`
+
+if [ "$first_two_chars" = "%!" ]; then
+    #
+    #  Het is &postscript;. Gebruik Ghostscript om te converteren
+    #  en druk het af.
+    #
+    /usr/local/bin/gs -dSAFER -dNOPAUSE -q -sDEVICE=djet500 \
+        -sOutputFile=- - &amp;&amp; exit 0
+else
+    #
+    #  Platte tekst of HP/PCL, dus direct afdrukken;  druk een
+    #  pagina-einde af om de laatste pagina te ejecteren.
+    #
+    echo "$first_line" &amp;&amp; cat &amp;&amp; printf "\033&amp;l0H" &amp;&amp;
+exit 0
+fi
+
+exit 2</programlisting>
+
+	<para>Tot slot moet <application>LPD</application> op de hoogte
+	  gebracht worden van het filter via de optie
+	  <literal>if</literal>:</para>
+
+	<programlisting>:if=/usr/local/libexec/ifhp:</programlisting>
+
+	<para>Dat is alles.  Nu kan <command>lpr plain.text</command>
+	  en <filename>lpr watdanook.ps</filename> ingevoerd worden en
+	  beiden worden juist afgedrukt.</para>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-advanced-convfilters">
-	<title>* Conversie filters</title>
+	<title>Conversiefilters</title>
+
+	<para>Na de eenvoudige installatie, zoals beschreven in <link
+	   linkend="printing-simple">Eenvoudige
+	   printerinstallatie</link>, te hebben voltooid, is het
+	  waarschijnlijk wenselijk om conversiefilters te installeren
+	  voor favoriete bestandsformaten (naast platte
+	  ASCII-tekst).</para>
 
 	<sect4>
-	  <title>* Waarom conversie filters installeren?</title>
+	  <title>Waarom conversiefilters installeren?</title>
+
+	  <indexterm>
+	    <primary>&tex;</primary>
+
+	    <secondary>DVI bestanden afdrukken</secondary>
+	  </indexterm>
+
+	  <para>Conversiefilters maken het afdrukken van verschillende
+	    bestanden eenvoudig.  Stel dat veel gebruik gemaakt wordt
+	    van het tekstverwerkingsprogramma &tex; en een &postscript;
+	    printer.  Elke keer als door &tex; een DVI-bestand wordt
+	    gegenereerd, kan dat niet direct afgedrukt worden.  Het
+	    DVI-bestand moet omgezet worden naar &postscript;.  De te
+	    geven opdrachten zijn de volgende:</para>
+
+	  <screen>&prompt.user; <userinput>dvips zeewieranalyse.dvi</userinput>
+&prompt.user; <userinput>lpr zeewieranalyse.ps</userinput></screen>
+
+	  <para>Na installatie van een conversiefilter voor
+	    DVI-bestanden kan deze handmatige conversie overgeslagen
+	    worden door <application>LPD</application> de conversie te
+	    laten uitvoeren.  Elke keer als een DVI-bestand wordt
+	    afgedrukt, hoeft alleen de volgende opdracht gegeven te
+	    worden:</para>
 
-	  <para></para>
+	  <screen>&prompt.user; <userinput>lpr -d zeewieranalyse.dvi</userinput></screen>
+
+	  <para><application>LPD</application> voert de
+	    DVI-bestandsconversie uit door <option>-d</option> te
+	    geven.  In <link
+	      linkend="printing-lpr-options-format">Opties voor opmaak
+	      en conversie</link> staat een lijst van
+	    conversie-opties.</para>
+
+	  <para>Voor elke conversie-optie moet een
+	    <emphasis>conversiefilter</emphasis> ge&iuml;nstalleerd
+	    worden en moet in <filename>/etc/printcap</filename> de
+	    locatie worden opgegeven.  Een conversiefilter is als de
+	    tekstfilter voor de eenvoudige printerinstallatie (<link
+	      linkend="printing-textfilter">Tekstfilter
+	      installeren</link>), behalve dat in plaats van platte
+	    tekst af te drukken, de conversiefilter het bestand
+	    converteert naar een formaat dat een printer
+	    begrijpt.</para>
 	</sect4>
 
 	<sect4>
-	  <title>* Welke conversie filters moet ik installeren?</title>
+	  <title>Welke conversiefilters installeren?</title>
+
+	  <para>Installeer de conversiefilters die nodig zijn.  Als
+	    veel DVI bestanden worden afgedrukt, dan is het handig een
+	    DVI-filter te installeren.  Als veel troff wordt afgedrukt,
+	    dan is het waarschijnlijk handig een troff-filter te
+	    installeren.</para>
+
+	  <para>De volgende tabel geeft een samenvatting van filters
+	    waarmee <application>LPD</application> kan werken, hoe ze
+	    in <filename>/etc/printcap</filename> kunnen worden
+	    aangeroepen en hoe ze met <command>lpr</command> kunnen
+	    worden aangeroepen:</para>
+
+	  <informaltable frame="none" pgwide="1">
+	    <tgroup cols="3">
+	      <thead>
+		<row>
+		  <entry>Bestandsformaat</entry>
+
+		  <entry><filename>/etc/printcap</filename>
+		    optie</entry>
+
+		  <entry><command>lpr</command> optie</entry>
+		</row>
+	      </thead>
+
+	      <tbody>
+		<row>
+		  <entry>cifplot</entry>
+
+		  <entry><literal>cf</literal></entry>
+
+		  <entry><option>-c</option></entry>
+		</row>
+
+		<row>
+		  <entry>DVI</entry>
+
+		  <entry><literal>df</literal></entry>
+
+		  <entry><option>-d</option></entry>
+		</row>
+
+		<row>
+		  <entry>plot</entry>
+
+		  <entry><literal>gf</literal></entry>
+
+		  <entry><option>-g</option></entry>
+		</row>
+
+		<row>
+		  <entry>ditroff</entry>
+
+		  <entry><literal>nf</literal></entry>
+
+		  <entry><option>-n</option></entry>
+		</row>
+
+		<row>
+		  <entry>FORTRAN-tekst</entry>
+
+		  <entry><literal>rf</literal></entry>
+
+		  <entry><option>-f</option></entry>
+		</row>
+
+		<row>
+		  <entry>troff</entry>
+
+		  <entry><literal>tf</literal></entry>
+
+		  <entry><option>-f</option></entry>
+		</row>
+
+		<row>
+		  <entry>raster</entry>
 
-	  <para></para>
+		  <entry><literal>vf</literal></entry>
+
+		  <entry><option>-v</option></entry>
+		</row>
+
+		<row>
+		  <entry>platte tekst</entry>
+
+		  <entry><literal>if</literal></entry>
+
+		  <entry>geen, <option>-p</option>, of
+		    <option>-l</option></entry>
+		</row>
+	      </tbody>
+	    </tgroup>
+	  </informaltable>
+
+	  <para>In het voorbeeld waarbij <command>lpr -d</command>
+	    wordt gebruikt, moet voor de printer een optie
+	    <literal>df</literal> gedefinieerd staan in
+	    <filename>/etc/printcap</filename>.</para>
+
+	  <indexterm><primary>FORTRAN</primary></indexterm>
+
+	  <para>Ondanks wat anderen mogelijk beweren, zijn formaten als
+	    FORTRAN-tekst en plot waarschijnlijk verouderd.  Dit biedt
+	    de mogelijkheid een nieuwe betekenis te geven aan deze
+	    opties door zelf een filter te installeren.  Stel dat
+	    direct Printerleaf bestanden afgedrukt moeten worden
+	    (bestanden van het DTP programma Interleaf), maar nooit
+	    plotbestanden worden afgedrukt.  Dan kan een Printerleaf
+	    conversiefilter ge&iuml;nstalleerd worden onder de optie
+	    <literal>gf</literal> en gebruikers kunnen
+	    ge&iuml;nstrueerd worden om <command>lpr -g</command> te
+	    gebruiken om Printerleaf bestanden af te drukken.</para>
 	</sect4>
 
 	<sect4>
-	  <title>* Conversie filters installeren</title>
+	  <title>Conversiefilters installeren</title>
+
+	  <para>Aangezien conversiefilters programma's zijn die niet
+	    vallen onder de &os; basisinstallatie, kunnen ze het best
+	    onder <filename>/usr/local</filename> geplaatst worden.  De
+	    map <filename>/usr/local/libexec</filename> is een
+	    veelgebruikte locatie, omdat hier programma's te vinden
+	    zijn die alleen door <application>LPD</application>
+	    gebruikt worden.  Gewone gebruikers hoeven ze nooit te
+	    gebruiken.</para>
+
+	  <para>Om een conversiefilter te activeren, moet de
+	    bestandslocatie onder de juiste optie voor de betreffende
+	    printer in <filename>/etc/printcap</filename> opgegeven
+	    worden.</para>
+
+	  <para>In het onderstaande voorbeeld wordt de
+	    DVI-conversiefilter toegevoegd onder de sectie van de
+	    printer <literal>bamboo</literal>.  Hieronder staat opnieuw
+	    het voorbeeldbestand <filename>/etc/printcap</filename>, nu
+	    met de nieuwe optie <literal>df</literal> voor de printer
+	    <literal>bamboo</literal>:</para>
+
+	  <programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host rose - df filter voor bamboo toegevoegd
+#
+rattan|line|diablo|lp|Diablo 630 Line Printer:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/rattan:\
+        :lp=/dev/lpt0:\
+        :if=/usr/local/libexec/if-simple:
+
+bamboo|ps|PS|S|panasonic|Panasonic KX-P4455 PostScript v51.4:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/bamboo:\
+        :lp=/dev/ttyd5:ms#-parenb cs8 clocal crtscts:rw:\
+        :if=/usr/local/libexec/psif:\
+        :df=/usr/local/libexec/psdf:</programlisting>
+
+	  <para>De DVI filter is een shellscript met de naam
+	    <filename>/usr/local/libexec/psdf</filename>.  Het script
+	    ziet er als volgt uit:</para>
 
-	  <para></para>
+	  <programlisting>#!/bin/sh
+#
+#  psdf - DVI naar PostScript afdrukfilter
+#  Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/psdf
+#
+# Aangeroepen door lpd wanneer een gebruiker lpr -d uitvoert
+#
+exec /usr/local/bin/dvips -f | /usr/local/libexec/lprps "$@"</programlisting>
+
+	  <para>Dit script roept <command>dvips</command> in
+	    filtermodus aan (het <option>-f</option> argument) op de
+	    standaard uitvoer, de af te drukken opdracht.  Vervolgens
+	    start het &postscript; afdrukfilter
+	    <command>lprps</command> (zie <link
+	      linkend="printing-advanced-if-conversion">Platte tekst op
+	      &postscript;-printers afdrukken</link>) met de argumenten
+	    die <application>LPD</application> aan het script
+	    doorgeeft.  <command>lprps</command> gebruikt deze
+	    argumenten om de afgedrukte pagina's te
+	    administreren.</para>
 	</sect4>
 
 	<sect4>
-	  <title>* Meer conversie filters voorbeelden</title>
+	  <title>Meer conversiefilter voorbeelden</title>
+
+	  <para>Aangezien er geen vaste procedure is om
+	    conversiefilters te installeren nu enkele voorbeelden.
+	    Gebruik deze als hulp bij het zelf maken van filters.
+	    Gebruik ze zonder aanpassingen indien mogelijk.</para>
+
+	  <para>Dit voorbeeldscript is een raster (eigenlijk een
+	    GIF-bestand) conversiefilter voor een HP LaserJet III-Si
+	    printer:</para>
+
+	  <programlisting>#!/bin/sh
+#
+#  hpvf - Converteer GIF bestanden naar HP/PCL, druk vervolgens af
+#  Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/hpvf
+
+PATH=/usr/X11R6/bin:$PATH; export PATH
+giftopnm | ppmtopgm | pgmtopbm | pbmtolj -resolution 300 \
+    &amp;&amp; exit 0 \
+    || exit 2</programlisting>
+
+	  <para>Het script converteert achtereenvolgens het GIF-bestand
+	    naar een PNM-bestand (portable anymap), een PGM-bestand
+	    (portable graymap), een PMB-bestand (portable bitmap) en
+	    tenslotte naar LaserJet/PCL formaat.</para>
+
+	  <para>Een <filename>/etc/printcap</filename> bestand dat
+	    bovenstaand filter gebruikt ziet er als volgt uit:</para>
+
+	  <programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host orchid
+#
+teak|hp|laserjet|HP LaserJet 3Si:\
+        :lp=/dev/lpt0:sh:sd=/var/spool/lpd/teak:mx#0:\
+        :if=/usr/local/libexec/hpif:\
+        :vf=/usr/local/libexec/hpvf:</programlisting>
+
+	  <para>Het volgende script is een conversiefilter voor troff
+	    gegevens afkomstig van het groff typesettingsysteem voor
+	    de &postscript;-printer <literal>bamboo</literal>:</para>
+
+	  <programlisting>#!/bin/sh
+#
+#  pstf - Converteert groff's troffgegevens naar PS, drukt vervolgens af.
+#  Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/pstf
+#
+exec grops | /usr/local/libexec/lprps "$@"</programlisting>
+
+	  <para>Bovenstaande script maakt eveneens gebruik van
+	    <command>lprps</command> om de communicatie met een printer
+	    af te handelen.  Als een printer op een parallelle poort
+	    is aangesloten, ziet het er als volgt uit:</para>
+
+	  <programlisting>#!/bin/sh
+#
+#  pstf - Converteert groff's troff naar PS, drukt vervolgens af.
+#  Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/pstf
+#
+exec grops</programlisting>
+
+	  <para>Dat is alles.  In <filename>/etc/printcap</filename>
+	    moet het volgende toegevoegd worden om het filter
+	    beschikbaar te maken:</para>
 
-	  <para></para>
+	  <programlisting>:tf=/usr/local/libexec/pstf:</programlisting>
+
+	  <para>Hieronder een voorbeeld waarvan FORTRAN-programmeurs
+	    waarschijnlijk tranen in hun ogen krijgen: een
+	    FORTRAN-tekstfilter voor een willekeurige printer die in
+	    staat is platte tekst af te drukken.  Het filter wordt
+	    actief gemaakt voor <literal>teak</literal>:</para>
+
+	  <programlisting>#!/bin/sh
+#
+# hprf - FORTRAN tekstfilter voor LaserJet 3si:
+# Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/hprf
+#
+
+printf "\033&amp;k2G" &amp;&amp; fpr &amp;&amp; printf "\033&amp;l0H" &amp;&amp;
+ exit 0
+exit 2</programlisting>
+
+	  <para>De onderstaande regel wordt toegevoegd aan
+	    <filename>/etc/printcap</filename> voor de printer
+	    <literal>teak</literal> om het filter beschikbaar te
+	    maken:</para>
+
+	  <programlisting>:rf=/usr/local/libexec/hprf:</programlisting>
+
+	  <para>Het laatste voorbeeld is wellicht meer complex.  Er
+	    wordt een DVI-filter toegevoegd voor de eerder genoemde
+	    LaserJet printer <literal>teak</literal>.  Eerst het
+	    makkelijke gedeelte: in <filename>/etc/printcap</filename>
+	    wordt de locatie van de DVI-filter opgegeven:</para>
+
+	  <programlisting>:df=/usr/local/libexec/hpdf:</programlisting>
+
+	  <para>Nu het moeilijke gedeelte: het schrijven van het
+	    filter.  Daarvoor is een
+	    DVI-naar-LaserJet/PCL conversieprogramma nodig.  De &os;
+	    <link linkend="ports">Portscollectie</link> heeft er een:
+	    <command>dvi2xx</command>.  Door dit package te installeren
+	    komt het programma dat nodig is beschikbaar,
+	    <command>dvilj2p</command>, waarmee DVI geconverteerd kan
+	    worden naar LaserJet IIp, LaserJet III en
+	    LaserJet 2000 formaten.</para>
+
+	  <para><command>dvilj2p</command> maakt het filter
+	    <command>hpdf</command> redelijk complex, omdat
+	    <command>dvilj2p</command> niet van de standaard invoer kan
+	    lezen.  Het wil werken met een bestandsnaam.  Nog lastiger
+	    is dat de bestandsnaam moet eindigen op
+	    <filename>.dvi</filename>, zodat moeilijk gebruik
+	    gemaakt kan worden van <filename>/dev/fd/0</filename> als
+	    standaard.  Dit probleem kan omzeild worden door een
+	    (symbolische) link aan te maken van een tijdelijk bestand
+	    (eindigend op <filename>.dvi</filename>) naar
+	    <filename>/dev/fd/0</filename>.  Hiermee wordt
+	    <command>dvilj2p</command> gedwongen van de standaard
+	    invoer te lezen.</para>
+
+	  <para>De enige andere hobbel die genomen moet worden, is dat
+	    <filename>/tmp</filename> niet gebruikt kan worden als
+	    tijdelijke link.  Symbolische links zijn eigendom van de
+	    gebruiker en groep <username>bin</username>.  Het filter
+	    wordt uitgevoerd door de gebruiker
+	    <username>daemon</username>.  De map
+	    <filename>/tmp</filename> heeft het sticky-bit aan
+	    staan.  Het filter kan wel de link aanmaken, maar het is
+	    niet mogelijk de link te verwijderen als de opdracht is
+	    uitgevoerd, omdat de link eigendom is van een andere
+	    gebruiker.</para>
+
+	  <para>In plaats hiervan maakt het filter een symbolische link
+	    aan in de huidige werkmap, de wachtrijmap (als opgegeven in
+	    de optie <literal>sd</literal> in
+	    <filename>/etc/printcap</filename>).  Dit is een perfecte
+	    plaats voor filters om hun werk te doen.  Zeker gezien er
+	    (soms) meer vrije schijfruimte is in de wachtrijmap dan
+	    onder <filename>/tmp</filename>.</para>
+
+	  <para>Dit is het uiteindelijke filter:</para>
+
+	  <programlisting>#!/bin/sh
+#
+#  hpdf - Druk DVI gegevens af op een HP/PCL printer
+#  Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/hpdf
+
+PATH=/usr/local/bin:$PATH; export PATH
+
+#
+#  Definieer een functie om tijdelijke bestanden op te ruimen. Deze
+#  staan in de huidige map; de wachtrijmap voor de printer.
+#
+cleanup() {
+   rm -f hpdf$$.dvi
+}
+
+#
+#  Definieer een functie om fatale fouten te verwerken: geef de
+#  opgegeven boodschap weer en sluit af met 2. Afsluiten met 2 vertelt
+#  LPD niet nog eens te proberen de afdrukopdracht af te drukken.
+#
+fatal() {
+    echo "$@" 1&gt;&amp;2
+    cleanup
+    exit 2
+}
+
+#
+#  Als de gebruiker de opdracht annuleert, stuurt LPD een SIGINT, dus
+#  ondervang SIGINT (en enkele andere signalen) om onze rommel op te
+#  ruimen.
+#
+trap cleanup 1 2 15
+
+#
+#  Voor de zekerheid bestaande tijdelijke bestanden opruimen
+#
+cleanup
+
+#
+#  Link het DVI invoerbestand aan de standaard invoer (het af te
+#  drukken bestand).
+#
+ln -s /dev/fd/0 hpdf$$.dvi || fatal "Cannot symlink /dev/fd/0"
+
+#
+#  Make LF = CR+LF
+#
+printf "\033&amp;k2G" || fatal "Cannot initialize printer"
+
+#
+#  Converteer en druk af.  De retourneerwaarde van dvilj2p lijkt niet
+#  betrouwbaar, dus negeren we het.
+#
+dvilj2p -M1 -q -e- dfhp$$.dvi
+
+#
+#  Opruimen en afsluiten
+#
+cleanup
+exit 0</programlisting>
 	</sect4>
 
 	<sect4 id="printing-advanced-autoconv">
-	  <title>* Geautomatiseerde conversie: een alternatief voor
-	    conversie filters</title>
+	  <title>Automatische conversie: een alternatief voor
+	    conversiefilters</title>
+
+	  <para>Al deze conversiefilters bieden vele mogelijkheden voor
+	    afdrukomgevingen, maar dwingen de gebruiker aan te geven
+	    (op de &man.lpr.1; commandoregel) welk filter gebruikt
+	    moet worden.  Als gebruikers niet zo vaardig zijn in het
+	    gebruik van computers, wordt het al snel vervelend steeds
+	    aan te moeten geven welk filter gebruikt moet worden.
+	    Vervelender is echter wanneer een gebruiker een verkeerd
+	    filter gebruikt voor een bepaald bestandsformaat.  Het
+	    resultaat kan zijn dat een printer honderden pagina's
+	    papier uitspuugt.</para>
+
+	  <para>In plaats van het installeren van conversiefilters, is
+	    het te proberen om het (standaard) tekstfilter het
+	    bestandstype van het af te drukken bestand te laten
+	    detecteren en dan automatisch het juiste conversiefilter
+	    aan te laten roepen.  Programma's als
+	    <command>file</command> kunnen hierbij handig zijn.  Voor
+	    <emphasis>sommige</emphasis> bestandsformaten kan het
+	    moeilijk zijn de verschillen te ontdekken en voor deze
+	    bestanden kan alsnog een conversiefilter beschikbaar worden
+	    gesteld.</para>
+
+	  <indexterm><primary>apsfilter</primary></indexterm>
 
-	    <para></para>
+	  <indexterm>
+	    <primary>afdrukken</primary>
+
+	    <secondary>filters</secondary>
+
+	    <tertiary>apsfilter</tertiary>
+	  </indexterm>
+
+	  <para>De &os; <link linkend="ports">Portscollectie</link>
+	    heeft een tekstfilter die automatisch bestanden
+	    converteert: <command>apsfilter</command>.  Het detecteert
+	    platte tekst, &postscript; en DVI-bestanden, voert de
+	    juiste conversie uit en druk de bestanden af.</para>
 	</sect4>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-advanced-of">
-	<title>* Output filters</title>
+	<title>Uitvoerfilters</title>
+
+	<para>Het wachtrijsysteem <application>LPD</application>
+	  ondersteunt een ander type filter waar nog geen aandacht aan
+	  is besteed: een uitvoerfilter.  Een uitvoerfilter is bedoeld
+	  om alleen platte tekst af te drukken, net als een
+	  tekstfilter, maar met veel vereenvoudigingen.  Wanneer een
+	  uitvoerfilter wordt gebruikt, maar geen tekstfilter,
+	  dan:</para>
+
+	<itemizedlist>
+	  <listitem>
+	    <para>start <application>LPD</application> een
+	      uitvoerfilter voor de gehele opdracht, in plaats van voor
+	      elk bestand in de opdracht;</para>
+	  </listitem>
+
+	  <listitem>
+	    <para>biedt <application>LPD</application> de uitvoerfilter
+	      niet de voorziening van het identificeren van het begin
+	      of eind van de bestanden in de afdrukopdracht;</para>
+	  </listitem>
+
+	  <listitem>
+	    <para>stuurt <application>LPD</application> de
+	      gebruikersnaam en de hostnaam niet door aan het filter.
+	      Het is dus niet bedoeld om een afdrukadministratie bij
+	      te houden.  In feite zijn er maar twee argumenten:</para>
+
+	    <cmdsynopsis>
+	      <command>filter-name</command>
+	      <arg choice="plain">-w<replaceable>width</replaceable></arg>
+	      <arg choice="plain">-l<replaceable>length</replaceable></arg>
+	    </cmdsynopsis>
+
+	    <para>Hierbij is <replaceable>width</replaceable> afkomstig
+	      van de optie <literal>pw</literal> en
+	      <replaceable>length</replaceable> afkomstig van de optie
+	      <literal>pl</literal> voor de betreffende printer.</para>
+	  </listitem>
+	</itemizedlist>
+
+	<para>De eenvoud van een uitvoerfilter is verleidelijk.  Als
+	  elk bestand in een afdrukopdracht op een nieuwe pagina moet
+	  beginnen, is een uitvoerfilter <emphasis>niet
+	    geschikt</emphasis>.  In  dat geval dient een tekstfilter
+	  (ook wel invoerfilter) gebruikt te worden (zie <link
+	    linkend="printing-textfilter">Tekstfilter
+	    installeren</link>.  Verder is een uitvoerfilter eigenlijk
+	  <emphasis>veel ingewikkelder</emphasis>, omdat de te
+	  verwerken bytestroom gecontroleerd moet worden op speciale
+	  tekens en steeds signalen naar zichzelf moet sturen in
+	  opdracht van <application>LPD</application>.</para>
+
+	<para>Een uitvoerfiler is <emphasis>noodzakelijk</emphasis> als
+	  voorbladen gewenst zijn en het nodig is om escape-reeksen of
+	  andere initialisatietekens te sturen voor het afdrukken van
+	  het voorblad.  Maar het is tevens
+	  <emphasis>nutteloos</emphasis> als het voorblad voor rekening
+	  van de afkomstige gebruiker moet komen, aangezien
+	  <application>LPD</application> geen gebruiker of
+	  hostinformatie naar het uitvoerfilter stuurt.</para>
+
+	<para>Op een enkele printer staat
+	  <application>LPD</application> het gebruik van zowel een
+	  uitvoerfilter als van een tekst of andere filter toe.  In
+	  deze gevallen start <application>LPD</application> het
+	  uitvoerfilter alleen voor het afdrukken van het voorblad (zie
+	  <link
+	    linkend="printing-advanced-header-pages">Voorbladen</link>).
+	  <application>LPD</application> verwacht vervolgens van het
+	  uitvoerfilter dat deze <emphasis>zichzelf stopt</emphasis>
+	  door twee bytes naar het filter te sturen: ASCII 031 gevolgd
+	  door ASCII 001.  Als een uitvoerfilter deze twee bytes ziet
+	  (031, 001), moet die stoppen door een
+	  <literal>SIGSTOP</literal> naar zichzelf te sturen.  Als
+	  <application>LPD</application> klaar is met het uitvoeren van
+	  alle andere filters, dan herstart deze het uitvoerfilter door
+	  er een <literal>SIGCONT</literal> naar toe te sturen.</para>
+
+	<para>Als er wel een uitvoerfilter, maar
+	  <emphasis>geen</emphasis> tekstfilter is en
+	  <application>LPD</application> is niet bezig met het
+	  verwerken van een opdracht met platte tekst, dan gebruikt
+	  <application>LPD</application> het uitvoerfilter voor het
+	  afdrukken van de opdracht.  Zoals eerder vermeld, drukt de
+	  uitvoerfilter elk bestand van de opdracht achter elkaar
+	  af zonder pagina-einden of andere signalen voor
+	  paginavoortgang.  Dit is waarschijnlijk
+	  <emphasis>niet</emphasis> gewenst.  In bijna alle gevallen is
+	  een tekstfilter nodig.</para>
 
-	<para></para>
+	<para>Het programma <command>lpf</command>, dat eerder
+	  ge&iuml;ntoduceerd is als tekstfilter, kan ook worden
+	  uitgevoerd als uitvoerfilter.  Als een ad-hoc uitvoerfilter
+	  nodig is, maar het schrijven van de bytedetectie en
+	  signaalverzending code niet wenselijk is, dan is
+	  <command>lpf</command> het proberen waard.
+	  <command>lpf</command> kan ook opgenomen worden in een
+	  shellscript om initialisatiecode af te handelen die eventueel
+	  nodig is voor een printer.</para>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-advanced-lpf">
-	<title>* <command>lpf</command>: een tekstfilter</title>
+	<title><command>lpf</command>: een tekstfilter</title>
 
-	<para></para>
+	<para>Het programma <filename>/usr/libexec/lpr/lpf</filename>
+	  uit de gecompileerde &os; distributie is een tekstfilter
+	  (invoerfilter) die uitvoer kan inspringen (een opdracht
+	  gegeven met <command>lpr -i</command>), karakters onveranderd
+	  kan doorlaten (een opdracht gegeven met <command>lpr
+	    -l</command>), de printpositie voor backspaces en tabs in
+	  de opdracht kan aanpassen en afgedrukte pagina's kan
+	  administreren.  Het kan ook functioneren als
+	  uitvoerfilter.</para>
+
+	<para><command>lpf</command> is geschikt voor vele
+	  afdrukomgevingen.  Hoewel het zelf niet in staat is
+	  initialisatiesequenties naar een printer te sturen, is het
+	  vrij eenvoudig om een shellscript te schrijven dat de
+	  initialisatie doet en vervolgens <command>lpf</command>
+	  aanroept.</para>
+
+	<indexterm><primary>pagina-administratie</primary></indexterm>
+
+	<indexterm>
+	  <primary>administreren</primary>
+
+	  <secondary>printer</secondary>
+	</indexterm>
+
+	<para>Als <command>lpf</command> afgedrukte pagina's moet
+	  administreren, is het nodig om de juiste waarden in te vullen
+	  voor de opties <literal>pw</literal> en
+	  <literal>pl</literal> in het bestand
+	  <filename>/etc/printcap</filename>.  Deze waarden worden
+	  gebruikt om te bepalen hoeveel tekst er op een pagina past en
+	  hoeveel pagina's er in een afdrukopdracht zijn afgedrukt.
+	  Zie <link linkend="printing-advanced-acct">Printergebruik
+	    administreren</link> voor meer informatie.</para>
       </sect3>
     </sect2>
 
     <sect2 id="printing-advanced-header-pages">
-      <title>* Voorbladen</title>
+      <title>Voorbladen</title>
+
+      <para>Als er <emphasis>veel</emphasis> gebruikers zijn die
+	allemaal verschillende printers gebruiken, dan is het te
+	overwegen gebruik te maken van <emphasis>voorbladen</emphasis>
+	als noodzakelijk kwaad.</para>
+
+      <indexterm>
+	<primary>bannerpagina's</primary>
+
+	<see>voorbladen</see>
+      </indexterm>
+
+      <indexterm><primary>voorbladen</primary></indexterm>
+
+      <para>Voorbladen, in het Engels ook wel bekend als
+	<emphasis>banner</emphasis> of <emphasis>burst</emphasis>
+	pagina's, identificeren wie een bepaalde opdracht heeft
+	afgedrukt.  Ze worden meestal bedrukt met grote, dikgedrukte
+	letters, eventueel met een decoratieve rand, zodat ze in een
+	stapel afdrukken opvallen tussen de afgedrukte documenten.  Ze
+	maken het gebruikers mogelijk hun afdrukopdracht snel te
+	vinden.  Het nadeel van het gebruik van voorbladen is dat er
+	een extra blad moet worden afgedrukt voor elke opdracht,
+	waarmee hun nut niet langer duurt dan een paar minuten.
+	Uiteindelijk belanden ze in een papierbak of afvalberg.
+	Voorbladen gaan vooraf aan elke opdracht, niet aan elk bestand
+	in een opdracht, waardoor de verspilling beperkt blijft.</para>
+
+      <para>Het <application>LPD</application>-systeem kan automatisch
+	voorbladen afdrukken <emphasis>als</emphasis> een printer
+	direct platte tekst kan afdrukken.  In geval van een
+	&postscript;-printer, is het nodig een extern programma aan te
+	roepen om een voorblad te genereren (zie <link
+	  linkend="printing-advanced-header-pages-ps">Voorbladen op
+	  &postscript;-printers</link>.</para>
 
       <sect3 id="printing-advanced-header-pages-enabling">
-	<title>* Voorbladen aanzetten</title>
+	<title>Voorbladen afdrukken</title>
+
+	<para>In de sectie <link linkend="printing-simple">Eenvoudige
+	  printerinstallatie</link> is het afdrukken van
+	  voorbladen uitgeschakeld door de optie <literal>sh</literal>
+	  (<quote>suppress header</quote>) in het bestand
+	  <filename>/etc/printcap</filename> op te geven.  Om wel
+	  voorbladen af te drukken, hoeft alleen de optie
+	  <literal>sh</literal> verwijderd te worden.</para>
+
+	<para>Dit klinkt wat al te makkelijk, of niet?</para>
 
-	<para></para>
+	<para>Dat klopt.  Het <emphasis>kan</emphasis> nodig zijn een
+	uitvoerfilter op te geven die initialisatiestrings naar een
+	printer stuurt.  Hier is een voorbeeld uitvoerfilter voor
+	HP PCL-compatible printers:</para>
+
+	<programlisting>#!/bin/sh
+#
+#  hpof - Uivoerfilter voor HP PCL-compatible printers
+#  Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/hpof
+
+printf "\033&amp;k2G" || exit 2
+exec /usr/libexec/lpr/lpf</programlisting>
+
+	<para>Geef de locatie van het uitvoerfilter op met de optie
+	  <literal>of</literal>.  Zie <link
+	    linkend="printing-advanced-of">Uitvoerfilters</link> voor
+	  meer informatie.</para>
+
+	<para>Hier is een voorbeeldbestand
+	  <filename>/etc/printcap</filename> voor de printer
+	  <literal>teak</literal> die eerder is ge&iuml;ntroduceerd;.
+	  Het afdrukken van voorbladen is geactiveerd en bovenstaande
+	  uitvoerfilter is toegevoegd:</para>
+
+	<programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host orchid
+#
+teak|hp|laserjet|HP LaserJet 3Si:\
+        :lp=/dev/lpt0:sd=/var/spool/lpd/teak:mx#0:\
+        :if=/usr/local/libexec/hpif:\
+        :vf=/usr/local/libexec/hpvf:\
+        :of=/usr/local/libexec/hpof:</programlisting>
+
+	<para>Als gebruikers nu een opdracht sturen naar
+	  <literal>teak</literal>, wordt er bij elke opdracht een
+	  voorblad afgedrukt.  Als gebruikers liever willen zoeken naar
+	  hun afdrukken, dan kunnen ze de voorbladen onderdrukken door
+	  de opdracht te geven met het commando
+	  <command>lpr -h</command>.  Zie <link
+	    linkend="printing-lpr-options-misc">Voorbladopties</link>
+	  voor meer opties voor &man.lpr.1;.</para>
+
+	<note>
+	  <para><application>LPD</application> drukt een karakter voor
+	    pagina-einde af na elk voorblad.  Als een printer een ander
+	    teken of sequentie gebruikt voor het be&euml;indigen van
+	    een pagina, dan kan dit opgeven worden met de optie
+	    <literal>ff</literal> in
+	    <filename>/etc/printcap</filename>.</para>
+	</note>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-advanced-header-pages-controlling">
-	<title>* Voorbladen beheren</title>
+	<title>Voorbladen beheren</title>
+
+	<para>Door het afdrukken van voorbladen aan te zetten,
+	  produceert <application>LPD</application> een <emphasis>lang
+	    voorblad</emphasis> waarop in grote letters de gebruiker,
+	  host en opdracht te lezen zijn.  Hier volgt een voorbeeld.
+	  Kelly heeft de opdracht <quote>outline</quote> afgedrukt
+	  vanaf host <hostid>rose</hostid>):</para>
+
+	<programlisting>      k                   ll       ll
+      k                    l        l
+      k                    l        l
+      k   k     eeee       l        l     y    y
+      k  k     e    e      l        l     y    y
+      k k      eeeeee      l        l     y    y
+      kk k     e           l        l     y    y
+      k   k    e    e      l        l     y   yy
+      k    k    eeee      lll      lll     yyy y
+                                               y
+                                          y    y
+                                           yyyy
+
+
+                                   ll
+                          t         l        i
+                          t         l
+       oooo    u    u   ttttt       l       ii     n nnn     eeee
+      o    o   u    u     t         l        i     nn   n   e    e
+      o    o   u    u     t         l        i     n    n   eeeeee
+      o    o   u    u     t         l        i     n    n   e
+      o    o   u   uu     t  t      l        i     n    n   e    e
+       oooo     uuu u      tt      lll      iii    n    n    eeee
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+      r rrr     oooo     ssss     eeee
+      rr   r   o    o   s    s   e    e
+      r        o    o    ss      eeeeee
+      r        o    o      ss    e
+      r        o    o   s    s   e    e
+      r         oooo     ssss     eeee
+
+
+
+
+
+
 
-	<para></para>
+                                              Job:  outline
+                                              Date: Sun Sep 17 11:04:58 1995</programlisting>
+
+	<para><application>LPD</application> geeft een paginabegin na
+	  deze tekst, zodat de opdracht op een nieuwe pagina begint
+	  (tenzij de optie <literal>sf</literal> (<emphasis>suppress
+	  form feeds</emphasis>, <quote>onderdruk paginabegin</quote>)
+	  is toegevoegd bij de desbetreffende printer in
+	  <filename>/etc/printcap</filename>).</para>
+
+	<para>Als dit wenselijk is, kan <application>LPD</application>
+	  ook een <emphasis>korte tekst</emphasis> op het voorblad
+	  afdrukken; geef hiervoor de optie <literal>sb</literal>
+	  (<emphasis>short banner</emphasis>, <quote>kort
+	    voorblad</quote>) op in het bestand
+	  <filename>/etc/printcap</filename>.  Het voorblad
+	  ziet er dan als volgt uit:</para>
+
+	<programlisting>rose:kelly  Job: outline  Date: Sun Sep 17 11:07:51 1995</programlisting>
+
+	<para>Standaard drukt <application>LPD</application> het
+	  voorblad als eerste af en vervolgens de opdracht.  Om dat om
+	  te keren, moet de optie <literal>hl</literal>
+	  (<emphasis>header last</emphasis>, <quote>voorblad
+	    laatst</quote>) in
+	  <filename>/etc/printcap</filename> worden opgeven.</para>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-advanced-header-pages-accounting">
-	<title>* Accounting voor voorbladen</title>
+	<title>Voorbladen administreren</title>
+
+	<para>Het gebruik van <application>LPD</application>'s
+	  ingebouwde voorbladen dwingt een bepaald paradigma af wat
+	  betreft het administreren van printergebruik: voorbladen
+	  moeten <emphasis>gratis</emphasis> zijn.</para>
+
+	<para>Waarom?</para>
+
+	<para>Omdat het uitvoerfilter het enige externe programma is
+	  dat controle heeft als het voorblad afgedrukt wordt dat het
+	  gebruik zou kunnen administeren.  Het heeft echter geen
+	  beschikking over informatie over <emphasis>gebruiker of
+	    host</emphasis> of een administratiebestand.  Het heeft dus
+	  geen idee wie voor het gebruik moet worden belast.  Het
+	  volstaat ook niet om gewoon <quote>&eacute;&eacute;n pagina
+	    toe te voegen</quote> aan het tekstfilter of een ander
+	  filter (dat wel beschikt over gebruiker en host informatie),
+	  omdat gebruikers het afdrukken van een voorblad kunnen
+	  onderdrukken met <command>lpr -h</command>.  Ze worden dan
+	  aangeslagen voor voorbladen die niet zijn afgedrukt.
+	  Milieubewuste gebruikers gebruiken vast
+	  <command>lpr -h</command>, maar dit kan niet worden
+	  afgedwongen.</para>
 
-	<para></para>
+	<para>Het is <emphasis>ook niet voldoende</emphasis> om elk
+	  filter zijn eigen voorblad te laten genereren (om zo het
+	  gebruik te kunnen administeren).  Als gebruikers het
+	  afdrukken van voorbladen willen onderdrukken met
+	  <command>lpr -h</command>, krijgen ze toch een voorblad en
+	  worden er ook voor belast, aangezien
+	  <application>LPD</application> de optie <option>-h</option>
+	  niet doorgeeft aan de filters.</para>
+
+	<para>Wat zijn dan de mogelijkheden?</para>
+
+	<itemizedlist>
+	  <listitem>
+	    <para>Accepteer het paradigma van
+	      <application>LPD</application> en maak voorbladen
+	      gratis;</para>
+	  </listitem>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Installeer een alternatief voor
+	      <application>LPD</application>, zoals
+	      <application>LPRng</application>.  In <link
+		linkend="printing-lpd-alternatives">Alternatieven voor
+		het standaard wachtrijsysteem</link> staat meer over
+	      andere afdruksoftware die in plaats van
+	      <application>LPD</application> ge&iuml;nstalleerd kan
+	      worden;</para>
+	  </listitem>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Schrijf een <emphasis>slimme</emphasis>
+	      uitvoerfilter.  Gewoonlijk is een uitvoerfilter bedoeld
+	      om niet meer te doen dan het initialiseren van een
+	      printer of wat eenvoudige karakterconversie.  Het is
+	      geschikt voor voorbladen en opdrachten met platte tekst
+	      (als er een tekstfilter is).  Maar als er een tekstfilter
+	      is voor opdrachten met platte tekst, dan start
+	      <application>LPD</application> het uitvoerfilter alleen
+	      voor voorbladen.  Het uitvoerfilter kan dan het
+	      voorblad dat <application>LPD</application> genereert
+	      analyseren om te bepalen welke gebruiker en host belast
+	      moeten worden voor het afdrukken van het voorblad.  Het
+	      enige probleem is dat het uitvoerfilter nog steeds niet
+	      weet in welk bestand het gebruik moet worden bijgehouden
+	      (de naam van het bestand opgegeven in de
+	      <literal>af</literal> wordt niet meegegeven), maar als
+	      een bekend bestand gebruikt wordt, kan dit in het
+	      uitvoerfiler worden opgeven.  Om het parsen af te
+	      handelen kan gebruik gemaakt worden van de optie
+	      <literal>sh</literal> (<emphasis>short header</emphasis>,
+	      <quote>kort voorblad</quote>) in
+	      <filename>/etc/printcap</filename>.  Dit kan echter wat
+	      omslachtig zijn en gebruikers waarderen zeker de meer
+	      gulle systeembeheerder die voorbladen gratis
+	      maakt.</para>
+	  </listitem>
+	</itemizedlist>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-advanced-header-pages-ps">
-	<title>* Voorbladen op &postscript; printers</title>
+	<title>Voorbladen op &postscript;-printers</title>
+
+	<para>Zoals hierboven beschreven, kan
+	  <application>LPD</application> een voorblad in platte tekst
+	  genereren, dat geschikt is voor de meeste printers.
+	  Natuurlijk kan &postscript; platte tekst niet direct
+	  afdrukken, zodat de voorbladfunctie van
+	  <application>LPD</application> nutteloos is.</para>
+
+	<para>Een voor de hand liggende manier om voorbladen te
+	  krijgen, is elk conversiefilter en tekstfilter zijn eigen
+	  voorblad te laten genereren.  De filters moeten gebruik maken
+	  van de argumenten gebruiker en host om een geschikt voorblad
+	  te genereren.  Het nadeel van deze methode is dat gebruikers
+	  altijd een voorblad krijgen, ook wanneer zij een opdracht
+	  geven met <command>lpr -h</command>.</para>
+
+	<para>Deze methode wordt nader beschreven.  Het volgende script
+	  heeft drie argumenten (gebuikersnaam, hostnaam en de naam van
+	  de opdracht) en maakt een eenvoudig &postscript;
+	  voorblad:</para>
+
+	<programlisting>#!/bin/sh
+#
+#  make-ps-header - genereer een PostScript voorblad op stdout
+#  Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/make-ps-header
+#
+
+#
+#  Dit zijn PostScript eenheden (72 in een inch). Pas dit aan voor A4
+#  of het gebruikte formaat:
+#
+page_width=612
+page_height=792
+border=72
+
+#
+#  Controleer argumenten
+#
+if [ $# -ne 3 ]; then
+    echo "Usage: `basename $0` &lt;user&gt; &lt;host&gt; &lt;job&gt;" 1&gt;&amp;2
+    exit 1
+fi
+
+#
+#  Bewaar deze, voornamelijk voor de leesbaarheid in de &postscript;-code.
+#
+user=$1
+host=$2
+job=$3
+date=`date`
+
+#
+#  Stuur de &postscript;-code naar stdout.
+#
+exec cat &lt;&lt;EOF
+%!PS
+
+%
+%  Vermijd conflicten met de opdracht van de gebruiker die volgt.
+%
+save
+
+%
+%  Maak een dikke, onaangename border in de marge van het papier.
+%
+$border $border moveto
+$page_width $border 2 mul sub 0 rlineto
+0 $page_height $border 2 mul sub rlineto
+currentscreen 3 -1 roll pop 100 3 1 roll setscreen
+$border 2 mul $page_width sub 0 rlineto closepath
+0.8 setgray 10 setlinewidth stroke 0 setgray
+
+%
+%  Toon de gebruikersnaam duidelijk, groot en prominent
+%
+/Helvetica-Bold findfont 64 scalefont setfont
+$page_width ($user) stringwidth pop sub 2 div $page_height 200 sub moveto
+($user) show
+
+%
+%  Nu volgen de saaie bijzonderheden
+%
+/Helvetica findfont 14 scalefont setfont
+/y 200 def
+[ (Job:) (Host:) (Date:) ] {
+200 y moveto show /y y 18 sub def }
+forall
+
+/Helvetica-Bold findfont 14 scalefont setfont
+/y 200 def
+[ ($job) ($host) ($date) ] {
+        270 y moveto show /y y 18 sub def
+} forall
+
+%
+% Dat is alles
+%
+restore
+showpage
+EOF</programlisting>
+
+	<para>Nu kan zowel het conversiefilter als het tekstfilter dit
+	  script aanroepen om eerst een voorblad te genereren en
+	  vervolgens de opdracht van de gebruiker af te drukken.  Hier
+	  volgt het eerder gebruikte DVI-conversieprogramma, aangepast
+	  om een voorblad te maken:</para>
 
-	<para></para>
+	<programlisting>#!/bin/sh
+#
+#  psdf - DVI naar PostScript printfilter
+#  Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/psdf
+#
+#  Aangeroepen door lpd, wanneer de gebruiker lpr -d uitvoert
+#
+
+orig_args="$@"
+
+fail() {
+    echo "$@" 1&gt;&amp;2
+    exit 2
+}
+
+while getopts "x:y:n:h:" option; do
+    case $option in
+        x|y)  ;; # Ignore
+        n)    login=$OPTARG ;;
+        h)    host=$OPTARG ;;
+        *)    echo "LPD started `basename $0` wrong." 1&gt;&amp;2
+              exit 2
+              ;;
+    esac
+done
+
+[ "$login" ] || fail "No login name"
+[ "$host" ] || fail "No host name"
+
+( /usr/local/libexec/make-ps-header $login $host "DVI File"
+  /usr/local/bin/dvips -f ) | eval /usr/local/libexec/lprps $orig_args</programlisting>
+
+	<para>Merk op hoe het filter eerst de argumentenlijst moet
+	  nagaan om te bepalen wat de gebruikers- en hostnaam zijn.
+	  Dit is gelijk voor de andere conversiefilters.  Het
+	  tekstfilter heeft echter een andere set argumenten (zie <link
+	    linkend="printing-advanced-filters">Hoe filters
+	    werken</link>).</para>
+
+	<para>Zoals eerder is beschreven, is het in bovenstaande opzet,
+	  hoewel deze simpel is, niet mogelijk <quote>voorbladen
+	    te onderdrukken</quote> (de optie <option>-h</option> in
+	  <command>lpr</command>).  Als gebruikers een boom willen
+	  sparen (of een paar centen bij betaalde voorbladen) dan is
+	  dit dus niet mogelijk, aangezien elke filter een voorblad
+	  afdrukt voor iedere opdracht.</para>
+
+	<para>Om gebruikers in staat te stellen per opdracht voorbladen
+	  te onderdrukken, moet gebruik gemaakt worden van de truc
+	  uit <link
+	    linkend="printing-advanced-header-pages-accounting">Voorbladen
+	  administreren</link>: schrijf een uitvoerfilter dat het door
+	  LPD gegenereerde voorblad inleest en een &postscript; versie
+	  genereert.  Als de gebruiker de opdracht geeft met
+	  <command>lpr -h</command>, dan genereert
+	  <application>LPD</application> geen voorblad en het
+	  uitvoerfilter ook niet.  Anders leest het uitvoerfilter de
+	  tekst van <application>LPD</application> in en stuurt een
+	  geschikt voorblad in &postscript; naar de printer.</para>
+
+	<para>Voor een &postscript;-printer op een seri&euml;le lijn
+	  kan gebruik gemaakt worden van <command>lprps</command>,
+	  dat met een uitvoerfilter wordt geleverd en het bovenstaande
+	  kan doen.  Voorbladen worden door <command>psof</command>
+	  niet geteld.</para>
       </sect3>
     </sect2>
 
     <sect2 id="printing-advanced-network-printers">
-      <title>* Printen over een netwerk</title>
+      <title>Afdrukken via het netwerk</title>
+
+      <indexterm>
+	<primary>printers</primary>
+
+	<secondary>netwerk</secondary>
+      </indexterm>
+
+      <indexterm>
+	<primary>afdrukken via netwerk</primary>
+      </indexterm>
+
+      <para>&os; ondersteunt afdrukken via het netwerk: het sturen van
+	opdrachten naar printers op afstand.  Afdrukken via een netwerk
+	betekent over het algemeen twee verschillende dingen:</para>
+
+      <itemizedlist>
+	<listitem>
+	  <para>Het benaderen van een printer aangesloten op een andere
+	    computer.  Een printer met een conventionele
+	    seri&euml;le of parallelle verbinding wordt op een bepaalde
+	    computer ge&iuml;nstalleerd.  Vervolgens wordt
+	    <application>LPD</application> zodanig ingesteld dat
+	    afdrukken vanaf andere computers in het netwerk mogelijk
+	    is.  In <link
+	      linkend="printing-advanced-network-rm">Printers
+	      ge&iuml;nstalleerd op andere hosts</link> staat hoe dit
+	    te doen.</para>
+	</listitem>
+
+	<listitem>
+	  <para>Het benaderen van een printer die direct is aangesloten
+	    op een netwerk.  Een printer heeft een netwerkinterface
+	    naast (of in plaats van) een gewone seri&euml;le of
+	    parallelle poort.  Zo een printer kan als volgt
+	    werken:</para>
+
+	  <itemizedlist>
+	    <listitem>
+	      <para>Het begrijpt het <application>LPD</application>
+		protocol en kan zelfs opdrachten van andere hosts in
+		de wachtrij plaatsen.  In dit geval werkt een printer
+		als een gewone host die <application>LPD</application>
+		heeft draaien.  Volg de procedure in <link
+		  linkend="printing-advanced-network-rm">Printers
+		  ge&iuml;nstalleerd op andere hosts</link> om een
+		dergelijke printer te installeren</para>
+	    </listitem>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Het kan zijn dat een printer een netwerkverbinding
+		ondersteunt.  In dit geval kan een printer worden
+		<quote>aangesloten</quote> op een bepaalde host op het
+		netwerk door deze host verantwoordelijk te maken voor
+		het plaatsen van opdrachten in een wachtrij en het
+		versturen van opdrachten naar de printer.  In <link
+		  linkend="printing-advanced-network-net-if">Printers
+		  met netwerkinterfaces</link> staan enkele suggesties
+		  om zulke printers te installeren.</para>
+	    </listitem>
+	  </itemizedlist>
+	</listitem>
+      </itemizedlist>
 
       <sect3 id="printing-advanced-network-rm">
-	<title>* Printers ge&iuml;nstalleerd op externe machine's</title>
+	<title>Printers ge&iuml;nstalleerd op andere hosts</title>
+
+	<para>Het wachtrijsysteem <application>LPD</application> heeft
+	  een ingebouwde mogelijkheid om opdrachten naar andere hosts
+	  te sturen die ook <application>LPD</application> draaien (of
+	  een systeem dat compatibel is met
+	  <application>LPD</application>).  Deze eigenschap maakt het
+	  mogelijk om een printer op een host te installeren en deze
+	  toegankelijk te maken voor andere hosts.  Het werkt ook met
+	  printers die over een netwerkinterface beschikken en het
+	  <application>LPD</application>-protocol begrijpen.</para>
+
+	<para>Om dit soort afdrukken op afstand mogelijk te maken, moet
+	  een printer eerst op een host ge&iuml;nstalleerd worden, de
+	  <emphasis>printerhost</emphasis>, door de printerinstallatie
+	  te volgen als beschreven in <link
+	    linkend="printing-simple">Eenvoudige
+	    printerinstallatie</link>.  Stel desgewenst de printer in
+	  voor geavanceerde taken volgens <link
+	    linkend="printing-advanced">Geavanceerde
+	    printerinstallatie</link>.  Test de printer en controleer
+	  of deze werkt met eventueel speciaal ingestelde opties voor
+	  <application>LPD</application>.  De <emphasis>local
+	    host</emphasis> moet geauthoriseerd zijn om de
+	    <application>LPD</application>-dienst op de
+	  <emphasis>remote host</emphasis> te gebruiken (zie <link
+	    linkend="printing-advanced-restricting-remote">Opdrachten
+	    van printers op afstand beperken</link>).</para>
+
+	<indexterm>
+	  <primary>printers</primary>
+
+	  <secondary>netwerk</secondary>
+	</indexterm>
+
+	<indexterm><primary>afdrukken via netwerk</primary></indexterm>
+
+	<para>Als een printer een netwerkinterface heeft die compatibel
+	  is met <application>LPD</application>, dan is de
+	  <emphasis>printerhost</emphasis> in onderstaande beschrijving
+	  de printer zelf en de <emphasis>printernaam</emphasis> is de
+	  naam die voor de printer is ingesteld.  Meer informatie staat
+	  in de documentatie bij de printer en/of de
+	  printernetwerkinterface.</para>
+
+	<tip>
+	  <para>Bij een HP Laserjet voert de printernaam
+	    <literal>text</literal> automatisch de CRLF-conversie uit.
+	    Het is dan niet nodig het script <filename>hpif</filename>
+	    te gebruiken.</para>
+	</tip>
+
+	<para>Op hosts die toegang moeten krijgen tot de printer, moet
+	  in <filename>/etc/printcap</filename> een regel worden
+	  toegevoegd met het volgende:</para>
 
-	<para></para>
+	<orderedlist>
+	  <listitem>
+	    <para>Geef de regel een willekeurige naam.  Om het
+	      eenvoudig te houden kunnen wellicht het beste dezelfde
+	      namen en aliassen worden gebruikt als op de
+	      printerhost;</para>
+	  </listitem>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Laat de optie <literal>lp</literal> expliciet leeg
+	      (<literal>:lp=:</literal>);</para>
+	  </listitem>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Maak een wachtrijmap aan en geef de locatie op met de
+	      optie <literal>sd</literal>.
+	      <application>LPD</application> slaat hier
+	      afdrukopdrachten op alvorens ze naar de printerhost
+	      te sturen;</para>
+	  </listitem>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Geef de naam van de printerhost op met de optie
+	      <literal>rm</literal>;</para>
+	  </listitem>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Geef de naam van de printer op de
+	      <emphasis>printerhost</emphasis> op met de optie
+	      <literal>rp</literal>.</para>
+	  </listitem>
+	</orderedlist>
+
+	<para>Dit is het.  Conversiefilters, paginadimensies,
+	  enzovoort, hoeven niet in <filename>/etc/printcap</filename>
+	  opgegeven te worden.</para>
+
+	<para>Hier volgt een voorbeeld.  De host <hostid>rose</hostid>
+	  heeft twee printers: <literal>bamboo</literal> en
+	  <literal>rattan</literal>.  Gebruikers op de host
+	  <hostid>orchid</hostid> krijgen toegang tot deze printers.
+	  Hier volgt <filename>/etc/printcap</filename> voor
+	  <hostid>orchid</hostid> (uit <link
+	    linkend="printing-advanced-header-pages-enabling">Voorbladen
+	  afdrukken</link>).  Er stond in het bestand al een regel voor
+	  de printer <literal>teak</literal>.  Voor de twee printers op
+	  de host <hostid>rose</hostid> zijn twee regels
+	  toegevoegd:</para>
+
+	<programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host orchid - printers (op afstand) op rose toegevoegd
+#
+
+#
+#  teak is lokaal - direct aangesloten op orchid:
+#
+teak|hp|laserjet|HP LaserJet 3Si:\
+        :lp=/dev/lpt0:sd=/var/spool/lpd/teak:mx#0:\
+        :if=/usr/local/libexec/ifhp:\
+        :vf=/usr/local/libexec/vfhp:\
+        :of=/usr/local/libexec/ofhp:
+
+#
+#  rattan is aangesloten op rose; stuur opdrachten voor rattan naar rose:
+#
+rattan|line|diablo|lp|Diablo 630 Line Printer:\
+        :lp=:rm=rose:rp=rattan:sd=/var/spool/lpd/rattan:
+
+#
+#  bamboo is ook aangesloten op:
+#
+bamboo|ps|PS|S|panasonic|Panasonic KX-P4455 PostScript v51.4:\
+        :lp=:rm=rose:rp=bamboo:sd=/var/spool/lpd/bamboo:</programlisting>
+
+	<para>Op <hostid>orchid</hostid> moeten wachtrijmappen
+	  worden aangemaakt:</para>
+
+	<screen>&prompt.root; <userinput>mkdir -p /var/spool/lpd/rattan /var/spool/lpd/bamboo</userinput>
+&prompt.root; <userinput>chmod 770 /var/spool/lpd/rattan /var/spool/lpd/bamboo</userinput>
+&prompt.root; <userinput>chown daemon:daemon /var/spool/lpd/rattan /var/spool/lpd/bamboo</userinput></screen>
+
+	<para>Nu kunnen gebruikers op <hostid>orchid</hostid> afdrukken
+	  op <literal>rattan</literal> en <literal>bamboo</literal>.
+	  Een gebruiker op <hostid>orchid</hostid> geeft bijvoorbeeld
+	  de volgende invoer:</para>
+
+	<screen>&prompt.user; <userinput>lpr -P bamboo -d sushi-review.dvi</userinput></screen>
+
+	<para>Dan kopieert <application>LPD</application> op
+	  <hostid>orchid</hostid> de opdracht naar de wachtrijmap
+	  <filename>/var/spool/lpd/bamboo</filename> en ziet dat het
+	  een DVI-opdracht is.  Zodra de host <hostid>rose</hostid>
+	  ruimte heeft in zijn wachtrijmap <literal>bamboo</literal>,
+	  sturen de twee <application>LPD</application>'s het bestand
+	  naar <hostid>rose</hostid>.  Het bestand wacht in de wachtrij
+	  van <hostid>rose</hostid> totdat het succesvol is afgedrukt.
+	  Het wordt geconverteerd naar &postscript; (aangezien
+	  <literal>bamboo</literal> een &postscript;-printer is) op
+	  <hostid>rose</hostid>.</para>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-advanced-network-net-if">
-	<title>* Printers met een netwerkaansluiting</title>
+	<title>Printers met netwerkinterfaces</title>
+
+	<para>Netwerkkaarten voor printers zijn er in twee versies:
+	  een versie die een wachtrij nabootst (de duurdere versies),
+	  of versies die alleen de mogelijkheid geven om er informatie
+	  naar te sturen alsof het een seri&euml;le of parallelle poort
+	  is (de goedkopere versies).  In <link
+	    linkend="printing-advanced-network-rm">Printers
+	     ge&iuml;nstalleerd op andere hosts</link> wordt het voor
+	   de duurdere beschreven.</para>
+
+	<para>Het formaat van <filename>/etc/printcap</filename> maakt
+	  het mogelijk om op te geven welke seri&euml;le, of parallelle
+	  poort gebruikt moet worden en (in geval van een seri&euml;le
+	  poort) de baud-snelheid, of er communicatie moet worden
+	  toegepast, vertragingen voor tabs, conversies voor nieuwe
+	  regelkarakters en meer.  Er is geen mogelijkheid om een
+	  verbinding met een printer op te geven die op een TCP/IP of
+	  andere netwerkpoort luistert.</para>
+
+	<para>Om informatie naar een netwerkprinter te sturen, is het
+	  nodig een programma te ontwikkelen dat door tekst- en
+	  conversiefilters kan worden aangeroepen.  Hier volgt een
+	  voorbeeld: het script <command>netprint</command> stuurt alle
+	  informatie van de standaard invoer naar een netwerkprinter.
+	  Als eerste argument wordt de hostnaam van de printer
+	  opgegeven en als tweede argument het poortnummer waarmee de
+	  verbinding moet worden opgezet.  Er wordt alleen
+	  eenrichtingcommunicatie ondersteund (&os; naar printer).
+	  Veel netwerkprinters ondersteunen tweewegcommunicatie.  Het
+	  kan wenselijk zijn hiervan gebruik te maken (om printerstatus
+	  op te vragen, statistieken bij te houden, enzovoort).</para>
+
+	<programlisting>#!/usr/bin/perl
+#
+#  netprint - Tekstfilter voor printer aangesloten op het netwerk
+#  Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/netprint
+#
+$#ARGV eq 1 || die "Usage: $0 &lt;printer-hostname&gt; &lt;port-number&gt;";
+
+$printer_host = $ARGV[0];
+$printer_port = $ARGV[1];
 
-	<para></para>
+require 'sys/socket.ph';
+
+($ignore, $ignore, $protocol) = getprotobyname('tcp');
+($ignore, $ignore, $ignore, $ignore, $address)
+    = gethostbyname($printer_host);
+
+$sockaddr = pack('S n a4 x8', &amp;AF_INET, $printer_port, $address);
+
+socket(PRINTER, &amp;PF_INET, &amp;SOCK_STREAM, $protocol)
+    || die "Can't create TCP/IP stream socket: $!";
+connect(PRINTER, $sockaddr) || die "Can't contact $printer_host: $!";
+while (&lt;STDIN&gt;) { print PRINTER; }
+exit 0;</programlisting>
+
+	<para>Dit script kan vervolgens in verschillende filters
+	  gebruikt worden.  Stel dat een Diablo 750-N matrixprinter op
+	  het netwerk is aangesloten.  Op poort 5100 accepteert de
+	  printer informatie om af te drukken.  De hostnaam van de
+	  printer is <hostid>scrivener</hostid>.  Hier volgt het
+	  tekstfilter voor de printer:</para>
+
+	<programlisting>#!/bin/sh
+#
+#  diablo-if-net - Tekstfilter voor Diablo printer 'scrivener' luistert
+#  op poort 5100. Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/diablo-if-net
+#
+exec /usr/libexec/lpr/lpf "$@" | /usr/local/libexec/netprint scrivener 5100</programlisting>
       </sect3>
     </sect2>
 
     <sect2 id="printing-advanced-restricting">
-      <title>* Printer gebruik limieteren</title>
+      <title>Printergebruik beperken</title>
+
+      <indexterm>
+	<primary>printers</primary>
+
+	<secondary>toegang beperken</secondary>
+      </indexterm>
+
+      <para>Nu volgt informatie over het beperken van printergebruik.
+	Het <application>LPD</application>-systeem maakt het mogelijk
+	te bepalen wie er toegang heeft tot een printer, zowel lokaal
+	als op afstand, of meerdere kopie&euml;n afgedrukt mogen
+	worden, hoe lang opdrachten mogen zijn en hoe lang wachtrijen
+	mogen worden.</para>
 
       <sect3 id="printing-advanced-restricting-copies">
-	<title>* Meerdere kopie&euml;n limieteren</title>
+	<title>Meerdere kopie&euml;n beperken</title>
+
+	<para>Het <application>LPD</application> systeem maakt het heel
+	  makkelijk voor gebruikers om meerdere afdrukken van een
+	  bestand te maken.  Gebruikers kunnen opdrachten afdrukken met
+	  bijvoorbeeld <command>lpr -#5</command> en krijgen dan vijf
+	  kopie&euml;n van elk bestand in de opdracht.  De
+	  systeembeheerder kan beslissen of dit wenselijk is.</para>
+
+	<para>Wanneer meerdere kopie&euml;n onwenselijk zijn, kan de
+	  optie <option>-#</option> van &man.lpr.1; worden
+	  uitgeschakeld door de optie <literal>sc</literal> in
+	  <filename>/etc/printcap</filename> op te nemen.  Als
+	  gebruikers opdrachten versturen met de optie
+	  <option>-#</option>, zien ze het volgende:</para>
+
+	<screen>lpr: multiple copies are not allowed</screen>
+
+	<para>Als het mogelijk is van andere hosts af te drukken (zie
+	  <link linkend="printing-advanced-network-rm">Printers
+	    ge&iuml;nstalleerd op andere hosts</link>), moet de optie
+	  <literal>sc</literal> ook in
+	  <filename>/etc/printcap</filename> van de andere hosts
+	  aanwezig zijn.  Anders kunnen gebruikers nog steeds
+	  multi-kopie opdrachten van andere hosts sturen.</para>
+
+	<para>Hier volgt een voorbeeld.  Hieronder staat
+	  <filename>/etc/printcap</filename> voor de host
+	  <hostid>rose</hostid>.  De printer <literal>rattan</literal>
+	  is redelijk krachtig, dus meerdere kopie&euml;n zijn
+	  toegestaan.  De laserprinter <literal>bamboo</literal> is wat
+	  gevoeliger, dus meerdere kopie&euml; zijn uitgeschakeld door
+	  de optie <literal>sc</literal> toe te voegen:</para>
+
+	<programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host rose - beperk meerdere kopie&euml;n op bamboo
+#
+rattan|line|diablo|lp|Diablo 630 Line Printer:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/rattan:\
+        :lp=/dev/lpt0:\
+        :if=/usr/local/libexec/if-simple:
+
+bamboo|ps|PS|S|panasonic|Panasonic KX-P4455 PostScript v51.4:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/bamboo:sc:\
+        :lp=/dev/ttyd5:ms#-parenb cs8 clocal crtscts:rw:\
+        :if=/usr/local/libexec/psif:\
+        :df=/usr/local/libexec/psdf:</programlisting>
+
+	<para>Nu moet ook de optie <literal>sc</literal> worden
+	  toegevoegd in <filename>/etc/printcap</filename> van host
+	  <hostid>orchid</hostid> (tegelijk worden meerdere
+	  kopie&euml;n voor de printer <literal>teak</literal>
+	  uitgeschakeld):</para>
+
+	<programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host orchid - geen meerdere kopie&euml;n voor lokale
+#  printer teak of printer op afstand bamboo
+teak|hp|laserjet|HP LaserJet 3Si:\
+        :lp=/dev/lpt0:sd=/var/spool/lpd/teak:mx#0:sc:\
+        :if=/usr/local/libexec/ifhp:\
+        :vf=/usr/local/libexec/vfhp:\
+        :of=/usr/local/libexec/ofhp:
+
+rattan|line|diablo|lp|Diablo 630 Line Printer:\
+        :lp=:rm=rose:rp=rattan:sd=/var/spool/lpd/rattan:
+
+bamboo|ps|PS|S|panasonic|Panasonic KX-P4455 PostScript v51.4:\
+        :lp=:rm=rose:rp=bamboo:sd=/var/spool/lpd/bamboo:sc:</programlisting>
 
-	<para></para>
+	<para>Door de optie <literal>sc</literal> te gebruiken, wordt
+	  het gebruik van <command>lpr -#</command> voorkomen.
+	  Gebruikers kunnen echter &man.lpr.1; meerdere keren
+	  aanroepen of meerdere keren versturen in een opdracht:</para>
+
+	<screen>&prompt.user; <userinput>lpr forsale.sign forsale.sign forsale.sign forsale.sign forsale.sign</userinput></screen>
+
+	<para>Er zijn vele manieren om dit misbruik te voorkomen (onder
+	  andere door het te negeren).  Dit wordt hier echter niet
+	  beschreven.</para>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-advanced-restricting-access">
-	<title>* Toegang tot printers limieteren</title>
+	<title>Printertoegang beperken</title>
+
+	<para>Door gebruik te maken van het &unix; groepmechanisme en
+	  de optie <literal>rg</literal> in
+	  <filename>/etc/printcap</filename> kan geregeld worden wie er
+	  op welke printer kan afdrukken.  De gebruikers die toegang
+	  hebben tot een printer moeten in een groep worden geplaatst
+	  en deze groep moet in de optie <literal>rg</literal> worden
+	  genoemd.</para>
+
+	<para>Gebruikers buiten deze groep (inclusief
+	  <username>root</username>) worden begroet met <errorname>lpr:
+	    Not a member of the restricted group</errorname> als ze op
+	  deze beheerde printer willen afdrukken.</para>
+
+	<para>Net als met de optie <literal>sc</literal>
+	  (<emphasis>suppress multiple copies</emphasis>: onderdruk
+	  meerdere kopie&euml;n) moet <literal>rg</literal>, indien
+	  wenselijk, ook op andere hosts worden opgegeven die ook
+	  toegang hebben tot printers (zie <link
+	    linkend="printing-advanced-network-rm">Printers
+	    ge&iuml;nstalleerd op andere hosts</link>).</para>
+
+	<para>In het volgende voorbeeld heeft iedereen toegang tot de
+	  printer <literal>rattan</literal>, maar alleen gebruikers in
+	  de groep <literal>artists</literal> kunnen gebruik maken van
+	  <literal>bamboo</literal>.  Hier volgt
+	  <filename>/etc/printcap</filename> voor de host
+	  <hostid>rose</hostid>:</para>
+
+	<programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host rose - beperkte toegang voor groep bamboo
+#
+rattan|line|diablo|lp|Diablo 630 Line Printer:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/rattan:\
+        :lp=/dev/lpt0:\
+        :if=/usr/local/libexec/if-simple:
 
-	<para></para>
+bamboo|ps|PS|S|panasonic|Panasonic KX-P4455 PostScript v51.4:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/bamboo:sc:rg=artists:\
+        :lp=/dev/ttyd5:ms#-parenb cs8 clocal crtscts:rw:\
+        :if=/usr/local/libexec/psif:\
+        :df=/usr/local/libexec/psdf:</programlisting>
+
+	<para>De andere voorbeeldbestanden
+	  <filename>/etc/printcap</filename> (voor de host
+	  <hostid>orchid</hostid>) worden niet aangepast.  Natuurlijk
+	  kan iedereen op <hostid>orchid</hostid> afdrukken op
+	  <hostid>bamboo</hostid>.  Het kan zijn dat er sowieso alleen
+	  bepaalde gebruikers op <hostid>orchid</hostid> zijn
+	  toegestaan en dat deze gebruikers toegang mogen hebben tot de
+	  printer.  Of wellicht niet.</para>
+
+	<note>
+	  <para>Er kan per printer slechts &eacute;&eacute;n groep
+	    worden opgegeven.</para>
+	</note>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-advanced-restricting-sizes">
-	<title>* De grootte van verstuurde opdrachten beheren</title>
+	<title>Grootte van afdrukopdrachten bepalen</title>
+
+	<indexterm><primary>afdrukopdrachten</primary></indexterm>
+
+	<para>Als veel gebruikers toegang hebben tot printers kan het
+	  nodig zijn een limiet op te geven voor de grootte van de
+	  bestanden die gebruikers naar een printer kunnen sturen.  Er
+	  is immers slechts beperkte ruimte op het bestandssysteem en
+	  er moet ook voldoende ruimte zijn voor opdrachten van andere
+	  gebruikers.</para>
+
+	<indexterm>
+	  <primary>afdrukopdrachten</primary>
+
+	  <secondary>beheren</secondary>
+	</indexterm>
 
-	<para></para>
+	<para><application>LPD</application> heeft de mogelijkheid om
+	  met de optie <literal>mx</literal> een limiet op te geven
+	  voor het maximum aantal bytes van een bestand in een
+	  afdrukopdracht.  De eenheden worden opgegeven in
+	  <literal>BUFSIZ</literal> blokken, die 1024 bytes groot zijn.
+	  Een nul voor deze optie betekent geen limiet aan de
+	  bestandsgrootte.  Als de optie wordt weggelaten, wordt een
+	  standaardlimiet van 1000 blokken gebruikt.</para>
+
+	<note>
+	  <para>De limiet heeft betrekking op de
+	    <emphasis>bestanden</emphasis> in een opdracht,
+	    <emphasis>niet</emphasis> op de totale grootte van een
+	    opdracht.</para>
+	</note>
+
+	<para><application>LPD</application> weigert een bestand dat
+	  groter is dan de opgegeven limiet niet.  In plaats daarvan
+	  plaatst het zo veel mogelijk van het bestand op de wachtrij,
+	  om dit vervolgens af te drukken.  De rest wordt genegeerd.
+	  Of dit gedrag wenselijk is, is onderwerp van debat.</para>
+
+	<para>Nu worden limieten voor de voorbeeldprinters
+	  <literal>rattan</literal> en <literal>bamboo</literal>
+	  opgegeven.  Aangezien de &postscript;-bestanden van die
+	  kunstenaars nogal groot dreigen te worden, krijgt deze groep
+	  een limiet van vijf megabyte opgelegd.  Er wordt geen limiet
+	  opgelegd voor de platte tekst printer:</para>
+
+	<programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host rose
+#
+
+#
+#  Geen limiet op opdrachtgrootte:
+#
+rattan|line|diablo|lp|Diablo 630 Line Printer:\
+        :sh:mx#0:sd=/var/spool/lpd/rattan:\
+        :lp=/dev/lpt0:\
+        :if=/usr/local/libexec/if-simple:
+
+#
+#  Limiet van vijf megabyte:
+#
+bamboo|ps|PS|S|panasonic|Panasonic KX-P4455 PostScript v51.4:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/bamboo:sc:rg=artists:mx#5000:\
+        :lp=/dev/ttyd5:ms#-parenb cs8 clocal crtscts:rw:\
+        :if=/usr/local/libexec/psif:\
+        :df=/usr/local/libexec/psdf:</programlisting>
+
+	<para>Ook hier zijn de limieten alleen van toepassing op
+	  lokale gebruikers.  Als toegang tot deze printers van andere
+	  hosts mogelijk is, worden deze gebruikers niet beperkt.  Het
+	  is daarom nodig de optie <literal>mx</literal> ook in de
+	  <filename>/etc/printcap</filename> van de betreffende hosts
+	  op te geven.  In <link
+	    linkend="printing-advanced-network-rm">Printers
+	    ge&iuml;nstalleerd op andere hosts</link> staat meer
+	  informatie over afdrukken op andere hosts.</para>
+
+	<para>Er is een andere gespecialiseerde manier om
+	  opdrachtgrootte voor printers op afstand te beperken  (zie
+	  <link
+	    linkend="printing-advanced-restricting-remote">Opdrachten
+	    van printers op afstand beperken</link>.</para>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-advanced-restricting-remote">
-	<title>* Opdrachten van externe printers limieteren</title>
+	<title>Opdrachten van printers op afstand beperken</title>
+
+	<para>Het wachtrijsysteem <application>LPD</application>
+	  beschikt over verschillende methoden om afdrukopdrachten van
+	  hosts op afstand te beperken:</para>
+
+	<variablelist>
+	  <varlistentry>
+	    <term>Hostbeperkingen</term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Met de bestanden
+		<filename>/etc/hosts.equiv</filename> en
+		<filename>/etc/hosts.lpd</filename> kan worden
+		ingesteld van welke hosts op afstand een lokale
+		<application>LPD</application>-opdracht wordt
+		geaccepteerd.  <application>LPD</application>
+		controleert of een inkomend verzoek afkomstig is van
+		een host die wordt genoemd in een van deze bestanden.
+		Zo niet, dan weigert <application>LPD</application> het
+		verzoek.</para>
+
+	      <para>Het formaat van deze bestanden is eenvoudig:
+		&eacute;&eacute;n host per regel.
+		<filename>/etc/hosts.equiv</filename> wordt ook
+		gebruikt door het protocol &man.ruserok.3; en heeft
+		invloed op programma's als &man.rsh.1; en &man.rcp.1;.
+		Voorzichtigheid is dus geboden.</para>
+
+	      <para>Als voorbeeld volgt hier
+		<filename>/etc/hosts.lpd</filename> voor de host
+		<hostid>rose</hostid>:</para>
 
-	<para></para>
+	      <programlisting>orchid
+violet
+madrigal.fishbaum.de</programlisting>
+
+	      <para>Dit betekent dat <hostid>rose</hostid> verzoeken
+		accepteert van de hosts <hostid>orchid</hostid>,
+		<hostid>violet</hostid> en
+		<hostid role="fqdn">madrigal.fishbaum.de</hostid>.
+		Voor iedere andere host die verbinding probeert te
+		maken met <application>LPD</application> op
+		<hostid>rose</hostid>, wordt de opdracht
+		geweigerd.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term>Omvangbeperkingen</term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>De hoeveelheid vrije ruimte die over moet blijven
+		op een bestandssysteem waar een wachtrij zich bevindt
+		kan ook worden ingesteld.  Hiervoor moet een bestand
+		met de naam <filename>minfree</filename> in de
+		wachtrijmap worden aangemaakt.  In dit bestand kan
+		een getal worden gezet dat het aantal schijfblokken
+		(512 bytes) aan vrije ruimte aangeeft dat beschikbaar
+		moet blijven wil een opdracht worden
+		geaccepteerd.</para>
+
+	      <para>Hiermee kan worden gegarandeerd dat gebruikers op
+		afstand een bestandssysteem niet vol kunnen schrijven.
+		Ook kan hierdoor een soort voorrang worden gegeven aan
+		lokale gebruikers: zij kunnen nog opdrachten plaatsen
+		als de vrije schijfruimte al lang beneden de opgegeven
+		limiet uit <filename>minfree</filename> is
+		gekomen.</para>
+
+	      <para>Als voorbeeld wordt een bestand
+		<filename>minfree</filename> voor de printer
+		<literal>bamboo</literal> toegevoegd.  In
+		<filename>/etc/printcap</filename> staat de juiste
+		wachtrijmap:</para>
+
+	      <programlisting>bamboo|ps|PS|S|panasonic|Panasonic KX-P4455 PostScript v51.4:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/bamboo:sc:rg=artists:mx#5000:\
+        :lp=/dev/ttyd5:ms#-parenb cs8 clocal crtscts:rw:mx#5000:\
+        :if=/usr/local/libexec/psif:\
+        :df=/usr/local/libexec/psdf:</programlisting>
+
+	      <para>De wachtrijmap wordt opgegeven met de optie
+		<literal>sd</literal>.  Er wordt een limiet van drie
+		megabyte ingesteld (wat gelijk staat aan 6144
+		schijfblokken) voor de hoeveelheid vrije schijfruimte
+		die op het bestandssysteem beschikbaar moet zijn
+		voordat <application>LPD</application> een opdracht op
+		afstand accepteert:</para>
+
+	      <screen>&prompt.root; <userinput>echo 6144 &gt; /var/spool/lpd/bamboo/minfree
+	      </userinput></screen>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term>Gebruikersbeperkingen</term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Met de optie <literal>rs</literal> in
+		<filename>/etc/printcap</filename> kan worden geregeld
+		welke gebruikers op afstand kunnen afdrukken op lokale
+		printers.  Als <literal>rs</literal> voorkomt voor
+		een lokale printer accepteert
+		<application>LPD</application> opdrachten van hosts op
+		afstand <emphasis>als</emphasis> de gebruiker die de
+		opdracht wil plaatsen ook een account heeft met
+		dezelfde gebruikersnaam op de lokale host.  Anders
+		weigert <application>LPD</application> de
+		opdracht.</para>
+
+	      <para>Deze optie is met name nuttig in een omgeving waar
+		(bijvoorbeeld) verschillende afdelingen een netwerk
+		delen en gebruikers de grenzen van de afdeling
+		overschrijden.  Door ze een account te geven op een
+		systeem kunnen ze de aangesloten printers gebruiken
+		vanaf het systeem van hun eigen afdeling.  Wanneer ze
+		<emphasis>alleen</emphasis> gebruik mogen maken van de
+		printers en niet van overige diensten op de computer,
+		kunnen <quote>tokenaccounts</quote> worden aangemaakt,
+		zonder thuismap en met een nutteloze shell als
+		<filename>/usr/bin/false</filename>.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+	</variablelist>
       </sect3>
     </sect2>
 
     <sect2 id="printing-advanced-acct">
-      <title>* Accounting voor printer gebruik</title>
+      <title>Printergebruik administreren</title>
+
+      <indexterm>
+	<primary>administratie</primary>
+
+	<secondary>printer</secondary>
+      </indexterm>
+
+      <para>Het kan nodig zijn om afdrukken te doorbelasten.  Inkt en
+	papier kosten geld en er zijn onderhoudskosten.  Printers
+	zitten vol met bewegende delen en hebben de neiging kapot te
+	gaan.  Nu is er gekeken naar de printers, het gebruikerspatroon
+	en de onderhoudskosten en op basis hiervan is een prijs
+	vastgesteld per pagina (of per centimeter, per meter, of per
+	wat dan ook).  Hoe wordt nu een administratie bijgehouden van
+	gemaakte afdrukken?</para>
+
+      <para>Het slechte nieuws is dat het wachtrijsysteem
+	<application>LPD</application> hierbij niet echt helpt.  Het
+	administreren van afdrukken is erg afhankelijk van het type
+	printer, het afdrukformaat en de wensen die een
+	systeembeheerder heeft ten aanzien van het doorbelasten van
+	printergebruik.</para>
+
+      <para>Om het administreren te implementeren, is het nodig om
+	aanpassingen te maken in de tekstfilter (om platte tekst
+	opdrachten te belasten) en de conversiefilters (om opdrachten
+	in andere bestandsformaten te belasten), om pagina's te tellen,
+	of de printer te vragen hoeveel pagina's er zijn afgedrukt.
+	Het volstaat niet om het eenvoudige uitvoerfilter te gebruiken,
+	aangezien dit niet in staat is het gebruik te administreren.
+	Zie  <link
+	  linkend="printing-advanced-filter-intro">Filters</link>.</para>
+
+      <para>In het algemeen zijn er twee manieren om gebruik te
+	administreren:</para>
+
+      <itemizedlist>
+	<listitem>
+	  <para><emphasis>Periodiek administreren</emphasis> is de meer
+	    gebruikelijke manier, omdat het waarschijnlijk makkelijker
+	    is.  Als iemand een opdracht afdrukt, schrijft het filter
+	    de gebruiker, host en het aantal pagina's in een
+	    administratiebestand.  Elke maand, semester, jaar, of
+	    een andere gewenste periode kunnen de
+	    administratiebestanden verzameld worden om het aantal
+	    afgedrukte pagina's op te tellen en het gebruik in rekening
+	    te brengen.  De logboekbestanden kunnen vervolgens
+	    geschoond worden, zodat met een schone lei de volgende
+	    periode begonnen kan worden.</para>
+	</listitem>
+
+	<listitem>
+	  <para><emphasis>Directe administratie</emphasis> is minder
+	    gebruikelijk, waarschijnlijk omdat het moeilijker is.  Met
+	    deze methode zorgen de filters ervoor dat gebruikers voor
+	    hun printergebruik worden afrekend op het moment dat ze er
+	    gebruik van maken.  Net als schijfquota is de administratie
+	    onmiddelijk.  Hiermee wordt voorkomen dat gebruikers kunnen
+	    afdrukken wanneer ze over hun limiet zijn gegaan.  Ook
+	    biedt dit de mogelijkheid voor gebruikers om hun
+	    afdrukquotum te controleren, of aan te passen.  Deze
+	    methode vereist databasecode om gebruikers en hun quota bij
+	    te houden.</para>
+	</listitem>
+      </itemizedlist>
+
+      <para>Het wachtrijsysteem <application>LPD</application>
+	ondersteunt beide methoden op eenvoudige wijze.  Aangezien de
+	filters moeten worden aangeleverd (meestal), moet ook de code
+	voor de administratie worden geleverd.  Er is echter een
+	voordeel: er is grote flexibiliteit in de administratiemethode.
+	Zo kan bijvoorbeeld gekozen worden tussen periodieke of directe
+	administratie.  Er kan gekozen worden welke informatie
+	opgeslagen wordt: gebruikersnamen, hostnamen, type opdracht,
+	aantal afgedrukte pagina's, hoe lang het afdrukken duurde,
+	enzovoort.  Dit alles kan worden gedaan door de filters aan te
+	passen.</para>
 
       <sect3>
-	<title>* Quick and Dirty printer accounting</title>
+	<title>Kort door de bocht printeradministratie</title>
+
+	<para>&os; wordt met twee programma's geleverd waarmee
+	  periodieke administratie direct kan worden opgezet.  Het zijn
+	  het tekstfilter <command>lpf</command>, beschreven in <link
+	    linkend="printing-advanced-lpf">lpf: een
+	    tekstfilter</link> en &man.pac.8;, een programma dat posten
+	  uit administratiebestanden verzamelt en optelt.</para>
+
+	<para>Zoals beschreven in de sectie over filters (<link
+	    linkend="printing-advanced-filters">Filters</link>), roept
+	  <application>LPD</application> de tekst- en conversiefilters
+	  aan met de naam van het administratiebestand als argument.
+	  De filters kunnen dit argument gebruiken om te bepalen in
+	  welk bestand de gegevens voor de administratie moeten worden
+	  weggeschreven.  De naam van dit bestand is afkomstig van de
+	  optie <literal>af</literal> uit
+	  <filename>/etc/printcap</filename>.  Als er geen absoluut pad
+	  wordt opgegeven, dan is de locatie relatief aan de
+	  wachtrijmap.</para>
+
+	<para><application>LPD</application> start
+	  <command>lpf</command> met paginabreedte en -lengte
+	  argumenten (afkomstig uit de opties <literal>pw</literal> en
+	  <literal>pl</literal>).  <command>lpf</command>
+	  gebruikt deze argumenten om te bepalen hoeveel papier er
+	  gebruikt zal worden.  Nadat het bestand naar de printer is
+	  gestuurd, schrijft het een post in het administratiebestand.
+	  De posten zien er als volgt uit:</para>
+
+	<programlisting>2.00 rose:andy
+3.00 rose:kelly
+3.00 orchid:mary
+5.00 orchid:mary
+2.00 orchid:zhang</programlisting>
+
+	<para>Aangezien <command>lpf</command> geen ingebouwde logica
+	  voor bestandslocking kent, moet voor elke printer een apart
+	  administratiebestand gebruikt worden.  Twee
+	  <command>lpf</command>s kunnen elkaars posten corrumperen als
+	  ze tegelijk in hetzelfde bestand schrijven.  De optie
+	  <literal>af=acct</literal> in
+	  <filename>/etc/printcap</filename> biedt een makkelijke
+	  manier om er zeker van te zijn dat aparte bestanden worden
+	  gebruikt.  Dan bevindt elk administratiebestand zich in de
+	  wachtrijmap van de betreffende printer en krijgt de naam
+	  <filename>acct</filename> krijgen</para>
+
+	<para>Wanneer het tijd is om met gebruikers af te rekenen voor
+	  hun afdrukken, kan het programma &man.pac.8; gedraaid worden.
+	  Hiervoor dient het programma in de wachtrijmap aangeroepen te
+	  worden.  Het resultaat is een dollar-centrische
+	  samenvatting, zoals de volgende:</para>
+
+	<screen>  Login               pages/feet   runs    price
+orchid:kelly                5.00    1   $  0.10
+orchid:mary                31.00    3   $  0.62
+orchid:zhang                9.00    1   $  0.18
+rose:andy                   2.00    1   $  0.04
+rose:kelly                177.00  104   $  3.54
+rose:mary                  87.00   32   $  1.74
+rose:root                  26.00   12   $  0.52
+
+total                     337.00  154   $  6.74</screen>
+
+	<para>Dit zijn de argumenten die &man.pac.8; verwacht:</para>
+
+	<variablelist>
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-P<replaceable>printer</replaceable></option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>De <replaceable>printer</replaceable> waarvoor een
+		samenvatting moet worden gegenereerd.  Deze optie werkt
+		alleen als er een absoluut pad is gegeven in de optie
+		<literal>af</literal> in
+		<filename>/etc/printcap</filename>.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-c</option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Sorteer de uitvoer op kosten, in plaats van
+		alfabetisch op gebruikersnaam.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-m</option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Negeer de hostnamen in het administratiebestand.
+		Met deze optie is de gebruiker
+		<username>smith</username> op host
+		<hostid>alpha</hostid> dezelfde gebruiker als
+		<username>smith</username> op host
+		<hostid>gamma</hostid>.  Zonder deze optie zijn het
+		verschillende gebruikers.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-p<replaceable>prijs</replaceable></option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Bereken de prijs met
+		<replaceable>prijs</replaceable> dollar per pagina of
+		per voet, in plaats van de prijs uit de optie
+		<literal>pc</literal> in
+		<filename>/etc/printcap</filename> of twee cent (de
+		standaard).  De <replaceable>prijs</replaceable> kan
+		worden opgegeven als een decimaal getal.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-r</option></term>
 
-	<para></para>
+	    <listitem>
+	      <para>Keer de sorteervolgorde om.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-s</option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Maak een bestand met een samenvatting van de
+		administratie en leeg het administratiebestand.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><replaceable>namen</replaceable>
+	      <replaceable>&hellip;</replaceable></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Druk de administratiegegevens alleen af voor
+		gebruikersnamen <replaceable>namen</replaceable>.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+	</variablelist>
+
+	<para>In de standaard samenvatting die &man.pac.8; genereert,
+	  is het aantal pagina's te zien dat iedere gebruiker vanaf een
+	  bepaalde host heeft afgedrukt.  Wanneer de hostname niet
+	  van belang is (bijvoorbeeld omdat gebruikers iedere host
+	  kunnen gebruiken), gebruik dan <command>pac -m</command> om
+	  de volgende samenvatting te genereren:</para>
+
+	<screen>  Login               pages/feet   runs    price
+andy                        2.00    1   $  0.04
+kelly                     182.00  105   $  3.64
+mary                      118.00   35   $  2.36
+root                       26.00   12   $  0.52
+zhang                       9.00    1   $  0.18
+
+total                     337.00  154   $  6.74</screen>
+
+	<para>Om het verschuldigde bedrag te berekenen gebruikt
+	  &man.pac.8 de optie <literal>pc</literal> uit
+	  <filename>/etc/printcap</filename> (standaard aantal van 200
+	  of 2 cent per pagina).  Specificeer, in honderden
+	  centen, de prijs per pagina of per voet die berekent moet
+	  worden.  Deze waarde kan worden aangepast door &man.pac.8;
+	  aan te roepen met de optie <option>-p</option>.  De eenheden
+	  van de optie <option>-p</option> zijn echter in dollars, niet
+	  in honderden centen.  Het onderstaande zorgt er bijvoorbeeld
+	  voor dat elke pagina 1 dollar en 50 cent kost.  Zo kunnen
+	  echt grote winsten worden behaald:</para>
+
+	  <screen>&prompt.root; <userinput>pac -p1.50</userinput></screen>
+
+	<para>Tenslotte kan  met <command>pac -s</command> de
+	  samenvatting worden opgeslagen in een bestand dat dezelfde
+	  naam krijgt als het administratiebestand van de printer, maar
+	  dan met <literal>_sum</literal> toegevoegd aan de naam.
+	  Vervolgens wordt het administratiebestand geleegd.  Als
+	  &man.pac.8; opnieuw wordt aangeroepen, herleest &man.pac.8;
+	  het samenvattingsbestand om de startwaarden te bepalen en
+	  telt daar de informatie bij op van het standaard
+	  administratiebestand.</para>
       </sect3>
 
       <sect3>
-	<title>* Hoe kun je geprinte pagina's tellen?</title>
+	<title>Hoe kan het aantal afgedrukte pagina's worden
+	  geteld?</title>
+
+	<para>Om ook maar de minste nauwkeurigheid bij het
+	  administreren te verkrijgen, is het nodig te weten hoeveel
+	  papier een afdrukopdracht gebruikt.  Dit is het centrale
+	  probleem van het bijhouden van printerstatistieken.</para>
+
+	<para>Voor opdrachten met platte tekst is het probleem niet zo
+	  moeilijk op te lossen: het aantal regels in een opdracht
+	  wordt geteld en vergeleken met het aantal regels per pagina
+	  dat door een printer wordt ondersteund.  Hierbij moet niet
+	  worden vergeten dat backspaces in het bestand regels
+	  overschrijven en dat lange logische regels worden afgedrukt
+	  als meerdere fysieke regels.</para>
+
+	<para>Het tekstfilter <command>lpf</command>
+	  (ge&iuml;ntroduceerd in <link
+	    linkend="printing-advanced-lpf">lpf: een
+	    tekstfilter</link>) houdt met deze zaken rekening bij het
+	  administreren.  Als het nodig is een tekstfilter te schrijven
+	  dat ook het printergebruik moet bijhouden, dan is het nuttig
+	  de broncode van <command>lpf</command> te bestuderen.</para>
 
-	<para></para>
+	<para>Hoe worden andere bestandsformaten dan verwerkt?</para>
+
+	<para>Voor een DVI-naar-LaserJet, of DVI-naar-&postscript;
+	  conversie kan het filter de diagnostische uitvoer van
+	  <command>dvilj</command> of <command>dvips</command> bekijken
+	  om te bepalen hoeveel pagina's er zijn geconverteerd.  Voor
+	  andere formaten kan hetzelfde worden gedaan met behulp van de
+	  betreffende conversieprogramma's.</para>
+
+	<para>Deze methoden hebben echter als nadeel dat een printer
+	  eventueel niet alle pagina's ook daadwerkelijk afdrukt.  Zo
+	  kan het papier vast komen te zitten, de toner opraken of de
+	  printer ontploffen, terwijl de gebruiker toch moet
+	  betalen.</para>
+
+	<para>Dus, wat kan hieraan worden gedaan?</para>
+
+	<para>Er is slechts &eacute;&eacute;n
+	  <emphasis>betrouwbare</emphasis> manier om
+	  <emphasis>nauwkeurig</emphasis> te administreren.  Dat is
+	  met behulp van een printer die kan vertellen hoeveel papier
+	  er is gebruikt.  Deze moet vervolgens worden aangesloten
+	  met een seri&euml;le lijn, of een netwerkverbinding.  Bijna
+	  alle &postscript;-printers hebben deze mogelijkheid, andere
+	  modellen en merken mogelijk ook (bijvoorbeeld Imagen
+	  netwerklaserprinters).  De filters dienen voor deze printers
+	  aangepast te worden om het papierverbruik na elke opdracht te
+	  achterhalen en de administratieve informatie
+	  <emphasis>alleen</emphasis> op deze waarde te baseren.  Er is
+	  geen noodzaak om foutgevoelig regels te tellen of bestanden
+	  te analyseren.</para>
+
+	<para>Natuurlijk kan een beheerder ook vrijgevig zijn en alle
+	  afdrukken gratis maken.</para>
       </sect3>
     </sect2>
   </sect1>
 
   <sect1 id="printing-using">
-    <title>* Printers gebruiken</title>
+    <title>Printers gebruiken</title>
+
+    <indexterm>
+      <primary>printers</primary>
+
+      <secondary>gebruik</secondary>
+   </indexterm>
+
+    <para>Hieronder wordt beschreven hoe printers die onder &os;
+      ge&iuml;nstalleerd zijn gebruikt moeten worden.  Nu volgt een
+      overzicht van de commando's op gebruikersniveau:</para>
+
+    <variablelist>
+      <varlistentry>
+	<term>&man.lpr.1;</term>
+
+	<listitem>
+	  <para>Druk opdrachten af</para>
+	</listitem>
+      </varlistentry>
+
+      <varlistentry>
+	<term>&man.lpq.1;</term>
+
+	<listitem>
+	  <para>Controleer printerwachtrijen</para>
+	</listitem>
+      </varlistentry>
+
+      <varlistentry>
+	<term>&man.lprm.1;</term>
+
+	<listitem>
+	  <para>Verwijder opdrachten uit de wachtrij van een
+	    printer</para>
+	</listitem>
+      </varlistentry>
+    </variablelist>
+
+    <para>Er is ook een administratief commando, &man.lpc.8;,
+      beschreven in <link linkend="printing-lpc">Printers
+	beheren</link>, dat gebruikt wordt om printers en hun
+      wachtrijen in te stellen.</para>
+
+    <para>Alledrie de commando's &man.lpr.1;, &man.lprm.1; en
+      &man.lpq.1; accepteren een optie
+      <option>-P<replaceable>printernaam</replaceable></option> om aan
+      te geven op welke printer uit <filename>/etc/printcap</filename>
+      een opdracht van toepassing is.  Dit biedt de mogelijkheid
+      opdrachten te versturen, verwijderen en controleren voor
+      verschillende printers.  Als <option>-P</option> niet wordt
+      gebruikt, werken deze commando's op de printer gedefinieerd in de
+      omgevingsvariabele <envar>PRINTER</envar>.  Tot slot, wanneer
+      de omgevingsvariabele <envar>PRINTER</envar> niet is
+      gedefinieerd, wordt standaard verwezen naar de printer met de
+      naam <literal>lp</literal>.</para>
 
     <sect2 id="printing-lpr">
-      <title>* Print opdrachten</title>
+      <title>Opdrachten afdrukken</title>
+
+      <para>Om bestanden af te drukken:</para>
+
+      <screen>&prompt.user; <userinput>lpr <replaceable>bestandsnaam</replaceable> <replaceable>...</replaceable></userinput></screen>
+
+      <indexterm><primary>afdrukken</primary></indexterm>
+
+      <para>Dit drukt elk van de opgegeven bestanden af op de standaard
+	printer.  Als geen bestanden worden opgegeven, drukt
+	&man.lpr.1; de standaard invoer af.  De volgende opdracht drukt
+	bijvoorbeeld een paar belangrijke systeembestanden af:</para>
+
+      <screen>&prompt.user; <userinput>lpr /etc/host.conf /etc/hosts.equiv</userinput></screen>
+
+      <para>Om een specifieke printer te selecteren:</para>
+
+      <screen>&prompt.user; <userinput>lpr -P <replaceable>printernaam</replaceable> <replaceable>bestandsnaam</replaceable> <replaceable>...</replaceable></userinput></screen>
+
+      <para>Dit voorbeeld drukt een lange opgave van de huidige
+	map af op de printer <literal>rattan</literal>:</para>
+
+      <screen>&prompt.user; <userinput>ls -l | lpr -P rattan</userinput></screen>
+
+      <para>Omdat er geen bestanden worden meegegeven aan het commando
+	&man.lpr.1;, drukt <command>lpr</command> de gegevens af
+	die het van de standaard invoer leest: de uitvoer van het
+	commando <command>ls -l</command>.</para>
 
-      <para></para>
+      <para>&man.lpr.1; accepteert ook een breed scala aan opties
+	om de vorm aan te passen, bestandsconversies toe te passen,
+	meerdere kopie&euml;n af te drukken, enzovoort.  Meer
+	informatie staat in <link
+	  linkend="printing-lpr-options">Afdrukopties</link>.</para>
     </sect2>
 
     <sect2 id="printing-lpq">
-      <title>* Opdrachten controleren</title>
+      <title>Opdrachten controleren</title>
 
-      <para></para>
+      <indexterm><primary>afdrukopdrachten</primary></indexterm>
+
+      <para>Als &man.lpr.1; wordt gebruikt om af te drukken, dan
+	worden de gegevens die afdrukt moet worden in een pakketje
+	samengevoegd dat een <quote>afdrukopdracht</quote> wordt
+	genoemd en naar het wachtrijsysteem
+	<application>LPD</application> gestuurd.  Elke printer heeft
+	een wachtrij met opdrachten van alle gebruikers.  Een printer
+	drukt deze opdrachten op volgorde van binnenkomst af.</para>
+
+      <para>De wachtrij voor de standaardprinter kan worden weergegeven
+	met &man.lpq.1;.  Voor een specifieke printer moet de optie
+	<option>-P</option> meegegeven worden.  Het volgende commando
+	toont de wachtrij van printer <literal>bamboo</literal>:</para>
+
+	<screen>&prompt.user; <userinput>lpq -P bamboo</userinput></screen>
+
+       <para>Hieronder volgt een voorbeeld van de uitvoer van het
+	commando <command>lpq</command>:</para>
+
+      <screen>bamboo is ready and printing
+Rank   Owner    Job  Files                              Total Size
+active kelly    9    /etc/host.conf, /etc/hosts.equiv   88 bytes
+2nd    kelly    10   (standard input)                   1635 bytes
+3rd    mary     11   ...                                78519 bytes</screen>
+
+      <para>Dit laat drie opdrachten zien in de wachtrij voor
+	<literal>bamboo</literal>.  De eerste opdracht, gegeven door
+	gebruiker <username>kelly</username>, heeft opdrachtnummer 9
+	gekregen.  Elke opdracht voor een printer krijgt een uniek
+	opdrachtnummer.  Dit nummer kan in de meeste gevallen genegeerd
+	worden, maar is nodig om een opdracht te annuleren.  In <link
+	linkend="printing-lprm">Opdrachten verwijderen</link> staan
+	meer details.</para>
+
+      <para>Opdrachtnummer negen bestaat uit twee bestanden; meerdere
+	bestanden opgegeven naar &man.lpr.1;, worden als
+	&eacute;&eacute;n enkele opdracht behandeld.  Het is de actieve
+	opdracht (<literal>active</literal> onder de kolom
+	<quote>Rank</quote>), wat betekent dat de printer deze opdracht
+	momenteel aan het afdrukken is.  De tweede opdracht bestaat uit
+	gegevens doorgegeven aan &man.lpr.1; als standaard invoer.  De
+	derde opdracht is afkomstig van gebruiker
+	<username>mary</username>.  Het is een veel grotere opdracht.
+	De bestandsnaam van het bestand dat ze probeert af te drukken
+	is te lang voor het overzicht, daarom toont &man.lpq.1; drie
+	puntjes.</para>
+
+      <para>De allereerste regel uitvoer van &man.lpq.1; is ook handig:
+	die vertelt wat de printer momenteel aan het doen is; dat wil
+	zeggen, wat <application>LPD</application> denkt dat de printer
+	aan het doen is.</para>
+
+      <para>Het commando &man.lpq.1; ondersteunt ook een optie
+	<option>-l</option> om een gedetailleerd, lang overzicht te
+	geven.  Hieronder volgt voorbeelduitvoer van
+	<command>lpq -l</command>:</para>
+
+      <screen>waiting for bamboo to become ready (offline ?)
+kelly: 1st				 [job 009rose]
+       /etc/host.conf                    73 bytes
+       /etc/hosts.equiv                  15 bytes
+
+kelly: 2nd				 [job 010rose]
+       (standard input)                  1635 bytes
+
+mary: 3rd                                [job 011rose]
+      /home/orchid/mary/research/venus/alpha-regio/mapping 78519 bytes</screen>
     </sect2>
 
     <sect2 id="printing-lprm">
-      <title>* Opdrachten verwijderen</title>
+      <title>Opdrachten verwijderen</title>
+
+      <para>Een gebruiker die van gedachten verandert over een af te
+	drukken opdracht, kan een opdracht uit een wachtrij halen met
+	het commando &man.lprm.1;.  Vaak kan met &man.lprm.1; zelfs een
+	actieve opdracht worden verwijderd, maar een deel of alles van
+	de opdracht kan desondanks toch worden afgedrukt.</para>
 
-      <para></para>
+      <para>Om een opdracht van de standaardprinter te verwijderen
+	dient eerst met &man.lpq.1; het opdrachtnummer gevonden te
+	worden.  Typ vervolgens:</para>
+
+      <screen>&prompt.user; <userinput>lprm <replaceable>opdrachtnummer</replaceable></userinput></screen>
+
+      <para>Om een opdracht van een specifieke printer te verwijderen,
+	moet de optie <option>-P</option> worden toegevoegd.  Het
+	volgende commando verwijdert opdrachtnummer 10 uit de wachtrij
+	van printer <literal>bamboo</literal>:</para>
+
+      <screen>&prompt.user; <userinput>lprm -P bamboo 10</userinput></screen>
+
+      <para>Het commando &man.lprm.1; heeft een aantal
+	snelkoppelingen:</para>
+
+      <variablelist>
+	<varlistentry>
+	  <term>lprm -</term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Verwijder alle opdrachten (voor de standaardprinter)
+	      van de huidige gebruiker.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+
+	<varlistentry>
+	  <term>lprm <replaceable>gebruiker</replaceable></term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Verwijder alle opdrachten (voor de standaardprinter)
+	      die van <replaceable>gebruiker</replaceable> zijn.  De
+	      superuser kan opdrachten van andere gebruikers
+	      verwijderen.  Andere gebruikers kunnen alleen hun eigen
+	      opdrachten verwijderen.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+
+	<varlistentry>
+	  <term>lprm</term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Zonder een opdrachtnummer, gebruikersnaam of
+	      <option>-</option> op de opdrachtregel, verwijdert
+	      &man.lprm.1; de huidige actieve opdracht van de huidige
+	      gebruiker op de standaard printer.  Alleen de superuser
+	      kan iedere actieve opdracht verwijderen.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+      </variablelist>
+
+      <para>Gebruik de optie <option>-P</option> met bovenstaande
+	snelkoppelingen om een specifieke printer in plaats van de
+	standaard printer te selecteren.  Het volgende voorbeeld
+	verwijdert alle opdrachten van de huidige gebruiker uit de
+	wachtrij van printer <literal>rattan</literal>:</para>
+
+      <screen>&prompt.user; <userinput>lprm -P rattan -</userinput></screen>
+
+      <note>
+	<para>Als in een netwerkomgeving wordt gewerkt, staat
+	  &man.lprm.1; alleen toe opdrachten te verwijderen vanaf
+	  hosts waarvan de afdrukopdrachten zijn gegeven, ook als
+	  dezelfde printer vanaf andere hosts bereikbaar is.  Het
+	  volgende voorbeeld demonstreert dit:</para>
+
+	<screen>&prompt.user; <userinput>lpr -P rattan mijnbestand</userinput>
+&prompt.user; <userinput>rlogin orchid</userinput>
+&prompt.user; <userinput>lpq -P rattan</userinput>
+Rank   Owner	  Job  Files                          Total Size
+active seeyan	  12	...                           49123 bytes
+2nd    kelly      13   myfile                         12 bytes
+&prompt.user; <userinput>lprm -P rattan 13</userinput>
+rose: Permission denied
+&prompt.user; <userinput>logout</userinput>
+&prompt.user; <userinput>lprm -P rattan 13</userinput>
+dfA013rose dequeued
+cfA013rose dequeued
+	</screen>
+      </note>
     </sect2>
 
     <sect2 id="printing-lpr-options">
-      <title>* Voorbij platte tekst: print opties</title>
+      <title>Meer dan platte tekst: afdrukopties</title>
+
+      <para>Het commando &man.lpr.1; ondersteunt een aantal opties voor
+	de opmaak van platte tekst, het converteren van grafische en
+	andere bestandsformaten, het afdrukken van meerdere
+	kopie&euml;n, afwikkeling van een opdracht en meer.  In deze
+	sectie worden die opties beschreven.</para>
 
       <sect3 id="printing-lpr-options-format">
-	<title>* Formaat en conversie opties</title>
+	<title>Opties voor opmaak en conversie</title>
+
+	<para>De volgende opties voor &man.lpr.1; zorgen voor de opmaak
+	  van de bestanden in de opdracht.  Gebruik deze opties als de
+	  opdracht geen platte tekst bevat of als platte tekst
+	  opgemaakt dient te worden met behulp van &man.pr.1;.</para>
+
+	<indexterm><primary>&tex;</primary></indexterm>
+
+	<para>Het volgende commando drukt bijvoorbeeld een DVI-bestand
+	  af (van het &tex; typesettingsysteem) met de naam
+	  <filename>fish-report.dvi</filename> op de printer
+	  <literal>bamboo</literal>:</para>
+
+	<screen>&prompt.user; <userinput>lpr -P bamboo -d fish-report.dvi</userinput></screen>
+
+	<para>Deze opties zijn van toepassing op alle bestanden in de
+	  opdracht.  Het is dus niet mogelijk om bijvoorbeeld DVI- en
+	  ditroff-bestanden in een opdracht samen te voegen.  In plaats
+	  hiervan moeten deze bestanden als aparte opdrachten worden
+	  gegeven, elk met een andere conversie-optie.</para>
+
+	<note>
+	  <para>Al deze opties, behalve <option>-p</option> en
+	    <option>-T</option>, vereisen dat er conversiefilters zijn
+	    ge&iuml;nstalleerd voor een printer.  De optie
+	    <option>-d</option> vereist bijvoorbeeld de DVI
+	    conversiefilter.  In <link
+	      linkend="printing-advanced-convfilters">Conversiefilters</link>
+	    staan de details beschreven.</para>
+	</note>
+
+	<variablelist>
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-c</option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Afdrukken van cifplot-bestanden.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-d</option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Afdrukken van DVI-bestanden.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-f</option></term>
 
-	<para></para>
+	    <listitem>
+	      <para>Afdrukken van FORTRAN tekstbestanden.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-g</option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Afdrukken van plotgegevens.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-i <replaceable>aantal</replaceable></option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>De uitvoer wordt <replaceable>aantal</replaceable>
+		kolommen ingesprongen.  Als
+		<replaceable>nummer</replaceable> wordt weggelaten,
+		wordt acht kolommen ingesprongen.  Deze optie werkt
+		alleen met bepaalde conversiefilters.</para>
+
+	      <note>
+		<para>Plaats geen spatie tussen de <option>-i</option>
+		  en het nummer.</para>
+	      </note>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-l</option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Drukt letterlijke tekstgegevens af, inclusief
+		controlkarakters.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-n</option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Afdrukken van ditroff (apparaat onafhankelijke
+		troff) gegevens.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term>-p</term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Opmaak van platte tekst met &man.pr.1; alvorens af
+		te drukken.  Zie &man.pr.1; voor meer
+		informatie.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-T <replaceable>titel</replaceable></option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Gebruik <replaceable>titel</replaceable> op de
+		&man.pr.1; koptekst in plaats van de bestandsnaam.
+		Deze optie heeft alleen effect in combinatie met de
+		optie <option>-p</option>.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-t</option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Afdrukken van troffgegevens.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term><option>-v</option></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Afdrukken van rastergegevens.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+	</variablelist>
+
+	<para>In het volgende voorbeeld wordt een mooi opgemaakte
+	  versie van de &man.ls.1; handleiding afgedrukt op de
+	  standaardprinter:</para>
+
+	<screen>&prompt.user; <userinput>zcat /usr/share/man/man1/ls.1.gz | troff -t -man | lpr -t</userinput></screen>
+
+	<para>Het commando &man.zcat.1; pakt de broncode van de
+	  &man.ls.1; handleiding uit en geeft het door aan het commando
+	  &man.troff.1;, dat de broncode opmaakt, er GNU troff van
+	  maakt en dit doorstuurt naar &man.lpr.1;, dat de opdracht
+	  naar de <application>LPD</application> wachtrij stuurt.
+	  Omdat de optie <option>-t</option> meegeven wordt aan
+	  &man.lpr.1;, converteert het wachtrijsysteem de GNU troff
+	  uitvoer naar een formaat dat de standaardprinter begrijpt als
+	  de opdracht wordt afgedrukt.</para>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-lpr-options-job-handling">
-	<title>* Opdracht afhandeling opties</title>
+	<title>Opties voor opdrachtafhandeling</title>
+
+	<para>De volgende opties voor &man.lpr.1; geven
+	  <application>LPD</application> aan de opdracht speciaal te
+	  behandelen:</para>
+
+	<variablelist>
+	  <varlistentry>
+	    <term>-# <replaceable>kopie&euml;n</replaceable></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Produceer een aantal van
+		<replaceable>kopie&euml;n</replaceable> kopie&euml;n
+		van elk bestand in de opdracht, in plaats van
+		&eacute;&eacute;n kopie.  Een beheerder kan deze optie
+		uitschakelen om slijtage van de printer te voorkomen en
+		gebruik van een kopieerapparaat aan te moedigen.  Zie
+		<link
+		  linkend="printing-advanced-restricting-copies">Meerdere
+		  kopie&euml;n beperken</link>.</para>
+
+	      <para>Dit voorbeeld drukt drie kopie&euml;n af van
+		<filename>parser.c</filename> gevolgd door drie
+		kopie&euml;n van <filename>parser.h</filename> op de
+		standaardprinter:</para>
+
+	      <screen>&prompt.user; <userinput>lpr -#3 parser.c parser.h</userinput></screen>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
 
-	<para></para>
+	  <varlistentry>
+	    <term>-m</term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Stuur een e-mail na voltooi&iuml;ng van de
+		afdrukopdracht.  Met deze optie stuurt het
+		<application>LPD</application>-systeem een e-mail als
+		een opdracht is afgehandeld.  In dit bericht vertelt
+		het of de opdracht succesvol is uitgevoerd of dat er
+		een fout was met (vaak) de aard van de fout.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term>-s</term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Kopieer de bestanden niet naar de wachtrijmap,
+		maar maak in plaats hiervan een symbolische
+		link.</para>
+
+	      <para>Bij het afdrukken van een grote opdracht is het
+		handig van deze optie gebruik te maken.  Het spaart
+		ruimte in de wachtrijmap (het kan zijn dat de opdracht
+		de vrije ruimte verbruikt in het bestandssysteem waarin
+		de wachtrijmap zich bevindt).  Het bespaart ook tijd,
+		omdat <application>LPD</application> niet elke byte van
+		de opdracht naar de wachtrijmap hoeft te
+		kopie&euml;ren.</para>
+
+	      <para>Er is echter een nadeel: aangezien
+		<application>LPD</application> het originele bestand
+		nodig heeft, is het niet mogelijk dit te wijzigen, of
+		te verwijderen totdat het is afgedrukt.</para>
+
+	      <note>
+		<para>Bij het afdrukken op een printer in een netwerk,
+		  moet <application>LPD</application> een bestand
+		  uiteindelijk toch kopie&euml;ren van een lokale host
+		  naar een netwerkhost.  De optie <option>-s</option>
+		  bespaart dus ruimte in een lokale wachtrijmap, niet
+		  in die van een host in een netwerk.  Het blijft
+		  echter nuttig.</para>
+	      </note>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term>-r</term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Verwijder bestanden in een opdracht na ze naar een
+		wachtrij gekopieerd te hebben of na ze te hebben
+		afgedrukt als de optie <option>-s</option> is gebruikt.
+		Wees voorzichtig met deze optie!</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+	</variablelist>
       </sect3>
 
       <sect3 id="printing-lpr-options-misc">
-	<title>* Voorblad opties</title>
+	<title>Voorbladopties</title>
+
+	<para>Deze opties voor &man.lpr.1; passen de tekst aan die
+	  gewoonlijk op het voorblad van een opdracht verschijnt.  Deze
+	  opties hebben geen effect als het afdrukken van voorbladen
+	  wordt onderdrukt op een gebruikte printer.  Zie <link
+	    linkend="printing-advanced-header-pages">Voorbladen</link>
+	  voor meer informatie over het opzetten van voorbladen.</para>
+
+	<variablelist>
+	  <varlistentry>
+	    <term>-C <replaceable>tekst</replaceable></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Vervang de hostnaam op het voorblad door
+	      <replaceable>tekst</replaceable>.  De hostnaam is
+	      gewoonlijk de naam van de host waarvan de opdracht is
+	      verstuurd.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+
+	  <varlistentry>
+	    <term>-J <replaceable>tekst</replaceable></term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Vervang de naam van de opdracht op het voorblad
+		door <replaceable>tekst</replaceable>.  De naam van de
+		opdracht is standaard de naam van het eerste bestand in
+		de opdracht of <filename>stdin</filename> als de
+		standaard uitvoer wordt afgedrukt.</para>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
 
-	<para></para>
+	  <varlistentry>
+	    <term>-h</term>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Druk geen voorblad af.</para>
+
+	      <note>
+		<para>Bij sommige installaties kan het zijn dat deze
+		  optie geen effect heeft door de manier waarop de
+		  voorbladen worden gegenereerd.  Zie <link
+		    linkend="printing-advanced-header-pages">Voorbladen</link>
+		  voor de details.</para>
+	      </note>
+	    </listitem>
+	  </varlistentry>
+	</variablelist>
       </sect3>
     </sect2>
 
     <sect2 id="printing-lpc">
-      <title>* Printers beheren</title>
+      <title>Printers beheren</title>
+
+      <para>De beheerder van de printers in een netwerk heeft deze
+	moeten installeren, opzetten en testen.  Met het commando
+	&man.lpc.8; kan een beheerder op nog meer manieren communiceren
+	met printers.  Met &man.lpc.8; is het mogelijk om:</para>
+
+      <itemizedlist>
+	<listitem>
+	  <para>Printers te starten en te stoppen;</para>
+	</listitem>
+
+	<listitem>
+	  <para>Wachtrijen aan en uit te zetten;</para>
+	</listitem>
+
+	<listitem>
+	  <para>De volgorde van opdrachten in elke wachtrij
+	    aan te passen.</para>
+	</listitem>
+      </itemizedlist>
+
+      <para>Ten eerste een opmerking over terminologie: als een
+	printer is <emphasis>gestopt</emphasis>, drukt die niets uit
+	een wachtrij af.  Gebruikers kunnen nog steeds opdrachten
+	geven, maar opdrachten wachten in een wachtrij totdat de
+	bijbehorende printer is <emphasis>gestart</emphasis> of als de
+	wachtrij vrij is.</para>
+
+      <para>Als een wachtrij is <emphasis>uitgeschakeld</emphasis>,
+	kan geen enkele gebruiker (behalve <username>root</username>)
+	opdrachten naar een printer versturen.  Een
+	<emphasis>ingeschakelde</emphasis> wachtrij accepteert
+	opdrachten.  Een printer met een uitgeschakelde wachtrij kan
+	worden <emphasis>gestart</emphasis> en drukt dan alle
+	afdrukopdrachten in de wachtrij af tot deze leeg is.</para>
+
+      <para>In het algemeen is het nodig
+	<username>root</username>-rechten te hebben om het commando
+	&man.lpc.8; te gebruiken.  Gewone gebruikers kunnen het
+	commando &man.lpc.8; gebruiken om een printerstatus op te
+	vragen en om een vastgelopen printer te herstarten.</para>
+
+      <para>Nu volgt een samenvatting van de &man.lpc.8; commando's.
+	De meeste commando's accepteren een argument
+	<replaceable>printernaam</replaceable>, om aan te geven op
+	welke printer te werken.  Om op alle printers te werken die in
+	<filename>/etc/printcap</filename> genoemd worden, kan
+	<literal>all</literal> worden gebruikt als
+	<replaceable>printernaam</replaceable>.</para>
+
+      <variablelist>
+	<varlistentry>
+	  <term><command>abort
+	      <replaceable>printernaam</replaceable></command></term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Annuleer de huidige opdracht en stop de printer.
+	      Gebruikers kunnen nog steeds opdrachten versturen als
+	      de wachtrij is ingeschakeld.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+
+	<varlistentry>
+	  <term><command>clean
+	      <replaceable>printernaam</replaceable></command></term>
 
-      <para></para>
+	  <listitem>
+	    <para>Verwijder oude bestanden uit de wachtrijmap van
+	      de betreffende printer.  Het kan weleens gebeuren dat de
+	      bestanden waaruit een opdracht bestaat niet juist worden
+	      verwijderd door <application>LPD</application>.  Dit
+	      gebeurt bijvoorbeeld wanneer er fouten zijn opgetreden
+	      tijdens het afdrukken of tijdens grote administratieve
+	      activiteit.  Dit commando vindt en verwijdert bestanden
+	      die niet in de wachtrijmap thuishoren.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+
+	<varlistentry>
+	  <term><command>disable
+	      <replaceable>printernaam</replaceable></command></term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Nieuwe opdrachten kunnen niet meer in de wachtrij
+	      worden geplaatst.  Als de printer nog draait, drukt die
+	      de opdrachten die zich nog in de wachtrij bevinden
+	      af.  De superuser (<username>root</username>) kan
+	      altijd opdrachten versturen, ook naar een uitgeschakelde
+	      wachtrij.</para>
+
+	    <para>Dit commando is handig bij het testen van een nieuwe
+	      printer of een filterinstallatie: schakel de wachtrij uit
+	      en verstuur als <username>root</username> opdrachten.
+	      Andere gebruikers kunnen geen opdrachten versturen todat
+	      het testen is voltooid en de wachtrij weer is
+	      ingeschakeld met het commando
+	      <command>enable</command>.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+
+	<varlistentry>
+	  <term><command>down <replaceable>printernaam</replaceable>
+	      <replaceable>boodschap</replaceable></command></term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Schakel een printer uit.  Equivalent aan
+	      <command>disable</command> gevolgd door
+	      <command>stop</command>.  De
+	      <replaceable>boodschap</replaceable> verschijnt als de
+	      status van de printer als een gebruiker de wachtrij van
+	      de printer controleert met &man.lpq.1; of de status
+	      met <command>lpc status</command>.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+
+	<varlistentry>
+	  <term><command>enable
+	      <replaceable>printernaam</replaceable></command></term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Schakel de wachtrij van een printer in.  Gebruikers
+	      kunnen opdrachten versturen, maar de printer drukt ze pas
+	      af als deze is gestart.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+
+	<varlistentry>
+	  <term><command>help
+	      <replaceable>commandonaam</replaceable></command></term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Geef hulp over het commando
+	      <replaceable>commandonaam</replaceable>.  Zonder
+	      <replaceable>commandonaam</replaceable>, wordt een
+	      samenvatting van de beschikbare commando's
+	      getoond.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+
+	<varlistentry>
+	  <term><command>restart
+	      <replaceable>printernaam</replaceable></command></term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Start de printer.  Gewone gebruikers kunnen dit
+	      commando gebruiken als door een uitzonderlijke
+	      omstandigheid <application>LPD</application> hangt, maar
+	      ze kunnen een printer niet starten die gestopt is met
+	      een van de commando's <command>stop</command> of
+	      <command>down</command>.  Het commando
+	      <command>restart</command> is equivalent aan
+	      <command>abort</command> gevolgd door
+	      <command>start</command>.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+
+	<varlistentry>
+	  <term><command>start
+	      <replaceable>printernaam</replaceable></command></term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Start de printer.  De printer drukt opdrachten in
+	      zijn wachtrij af.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+
+	<varlistentry>
+	  <term><command>stop
+	      <replaceable>printernaam</replaceable></command></term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Stop de printer.  De printer maakt de huidige
+	      opdracht af en drukt opdrachten in de wachtrij niet af.
+	      Gebruikers kunnen nog steeds opdrachten versturen naar
+	      een ingeschakelde wachtrij, ook al is de printer
+	      gestopt.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+
+	<varlistentry>
+	  <term><command>topq <replaceable>printernaam</replaceable>
+	      <replaceable>opdracht-of-gebruikersnaam</replaceable></command></term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Herschik de wachtrij voor
+	      <replaceable>printernaam</replaceable> door de opdrachten
+	      met de opgegeven <replaceable>opdracht</replaceable>
+	      nummers of opdrachten van
+	      <replaceable>gebruikersnaam</replaceable> bovenaan de
+	      wachtrij te plaatsen.  Voor dit commando is het niet
+	      mogelijk <literal>all</literal> te gebruiken als
+	      <replaceable>printernaam</replaceable>.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+
+	<varlistentry>
+	  <term><command>up
+	      <replaceable>printernaam</replaceable></command></term>
+
+	  <listitem>
+	    <para>Schakel een printer in.  Het omgekeerde van het
+	      commando <command>down</command>.  Equivalent aan
+	      <command>start</command> gevolgd door
+	      <command>enable</command>.</para>
+	  </listitem>
+	</varlistentry>
+      </variablelist>
+
+      <para>&man.lpc.8; accepteert bovenstaande commando's op de
+	opdrachtregel.  Als er geen commando's worden gegeven,
+	schakelt &man.lpc.8; over op een interactieve modus, waar
+	opdrachten gegeven kunnen worden totdat het commando
+	<command>exit</command>, <command>quit</command> of
+	end-of-file wordt gegeven.</para>
     </sect2>
   </sect1>
 
   <sect1 id="printing-lpd-alternatives">
-    <title>* Alternatieven voor de standaard spooler</title>
+    <title>Alternatieven voor het standaard wachtrijsysteem</title>
+
+    <para>Na het lezen van deze handleiding, heeft de lezer zo'n beetje
+      alles gelezen wat er te leren valt over het wachtrijsysteem
+      <application>LPD</application> zoals het te vinden
+      is in &os;.  Er zijn veel tekortkomingen te onderkennen, wat
+      vanzelf leidt tot de vraag: <quote>Welke andere wachtrijsystemen
+      zijn er beschikbaar (en werken onder &os;)?</quote></para>
+
+    <variablelist>
+      <varlistentry>
+	<term>LPRng</term>
+
+	<indexterm><primary>LPRng</primary></indexterm>
+
+	<listitem>
+	  <para><application>LPRng</application>, dat <quote>LPR: the
+	      Next Generation</quote> betekent, is een compleet
+	    herschreven PLP.  Patrick Powell en Justin Mason (de
+	    voornaamste beheerder van PLP) hebben samengewerkt om
+	    <application>LPRng</application> te maken.  De thuispagina
+	    voor <application>LPRng</application> is <ulink
+	      url="http://www.lprng.org/"></ulink>.</para>
+	</listitem>
+      </varlistentry>
+
+      <varlistentry>
+	<term>CUPS</term>
+
+	<indexterm><primary>CUPS</primary></indexterm>
 
-    <para></para>
+	<listitem>
+	  <para><application>CUPS</application>, het Common UNIX
+	    Printing System, voorziet in een porteerbare printlaag voor
+	    &unix;-achtige besturingssystemen.  Het is ontwikkeld door
+	    Easy Software Product, om een standaard afdrukoplossing
+	    voor alle &unix;-producenten en gebruikers te
+	    promoten.</para>
+
+	  <para><application>CUPS</application> gebruikt het Internet
+	    Printing Protocol (<acronym>IPP</acronym>) als basis voor
+	    het beheren van afdrukopdrachten en wachtrijen.  De
+	    protocollen Line Printer Daemon (<acronym>LPD</acronym>),
+	    Server Message Block (<acronym>SMB</acronym>) en AppSocket
+	    (ook bekend als JetDirect) worden ook ondersteund met
+	    minder functionaliteit.  CUPS biedt bladeren naar
+	    netwerkprinters en &postscript; Printer Description
+	    (<acronym>PPD</acronym>) gebaseerde afdrukopties om
+	    real-world printing onder &unix; te ondersteunen.</para>
+
+	  <para>De thuispagina voor <application>CUPS</application> is
+	    <ulink url="http://www.cups.org/"></ulink>.</para>
+	</listitem>
+      </varlistentry>
+    </variablelist>
   </sect1>
 
   <sect1 id="printing-troubleshooting">
-    <title>* Problemen oplossen</title>
+    <title>Problemen oplossen</title>
+
+    <para>Na het uitvoeren van een simpele test met &man.lptest.1; is
+      mogelijk een van onderstaande resultaten verkregen, in plaats
+      van de juiste uitvoer:</para>
+
+    <variablelist>
+      <varlistentry>
+	<term>Het werkte na enige tijd of er kwam geen volle
+	  pagina.</term>
+
+	<listitem>
+	  <para>De printer drukte bovenstaande af, maar wachtte enige
+	    tijd zonder iets te doen.  Het was zelfs nodig om een
+	    PRINT REMAINING, of FORM FEED-knop op te printer in te
+	    drukken om enig resultaat te krijgen.</para>
+
+	  <para>Als dit het geval is, dan stond de printer
+	    waarschijnlijk te wachten of er nog meer gegevens van de
+	    opdracht zouden komen, alvorens iets af te drukken.  Om dit
+	    probleem op te lossen, kan het tekstfilter worden aangepast
+	    zodat deze een FORM FEED-karakter (of wat er ook nodig is)
+	    naar de printer stuurt.  Dit is meestal voldoende om een
+	    printer zover te krijgen om tekst af te drukken die zich
+	    nog in de interne buffer bevindt.  Het is ook nuttig om er
+	    zeker van te zijn dat elke afdrukopdracht eindigt op een
+	    hele pagina, zodat de volgende opdracht niet ergens midden
+	    op de laatste pagina van de vorige opdracht begint.</para>
+
+	  <para>De volgende vervanging voor het shellscript
+	    <filename>/usr/local/libexec/if-simple</filename> drukt een
+	    form feed nadat de opdracht naar een printer is
+	    gestuurd:</para>
+
+	  <programlisting>#!/bin/sh
+#
+# if-simple - Eenvoudige tekst inputfilter voor lpd
+# Ge&iuml;installeerd in /usr/local/libexec/if-simple
+#
+# Kopieert eenvoudig stdin naar stdout.  Negeer alle filter argumenten.
+# Schrijft een form feed karakter (\f) na het afdrukken van de opdracht.
+
+/bin/cat &amp;&amp; printf "\f" &amp;&amp; exit 0
+exit 2</programlisting>
+	</listitem>
+      </varlistentry>
+
+      <varlistentry>
+	<term>De opdracht produceerde een getrapt effect.</term>
+
+	<listitem>
+	  <para>Het resultaat ziet er als volgt uit:</para>
+
+	  <programlisting>!"#$%&amp;'()*+,-./01234
+                "#$%&amp;'()*+,-./012345
+                                 #$%&amp;'()*+,-./0123456</programlisting>
+
+	  <indexterm><primary>MS-DOS</primary></indexterm>
+
+	  <indexterm><primary>OS/2</primary></indexterm>
+
+	  <indexterm><primary>ASCII</primary></indexterm>
+
+	  <para>Dit krijgen slachtoffers van het
+	    <emphasis>trap effect</emphasis> te zien.  Het wordt
+	    veroorzaakt door conflicterende interpretaties van de
+	    karakters die een regeleinde aangeven.  &unix;-achtige
+	    besturingssystemen gebruiken een enkel karakter: ASCII code
+	    10, de line feed (LF). &ms-dos;, &os2; en andere
+	    besturingssystemen gebruiken twee karakters: ASCII code 10
+	    <emphasis>en</emphasis> ASCII code 13 (de carriage return,
+	    CR).  Veel printers gebruiken de &ms-dos;-conventie voor
+	    het representeren van regeleinden.</para>
+
+	  <para>Als onder &os; wordt afgedrukt, bevat de tekst alleen
+	    het line feed-karakter.  Na het zien van een line
+	    feed-karakter vervolgt de printer zijn werk op de volgende
+	    regel, maar behoudt dezelfde horizontale positie op de
+	    pagina voor het afdrukken van het volgende teken.  Hier is
+	    de carriage return voor bedoeld: om het volgende karakter
+	    af te drukken aan de linkerkant van de pagina.</para>
+
+	  <para>Dit is wat &os; wil dat de printer doet:</para>
+
+	  <informaltable frame="none" pgwide="1">
+	    <tgroup cols="2">
+	      <tbody>
+		<row>
+		  <entry>Printer ontvangt CR</entry>
+		  <entry>Printer drukt CR af</entry>
+		</row>
+
+		<row>
+		  <entry>Printer ontvangt LF</entry>
+		  <entry>Printer drukt CR + LF af</entry>
+		</row>
+	      </tbody>
+	    </tgroup>
+	  </informaltable>
+
+	  <para>Hier volgen een aantal manieren om dit te
+	    bereiken:</para>
+
+	  <itemizedlist>
+	    <listitem>
+	      <para>Gebruik de instellingentoetsen of het
+		bedieningspaneel van de printer om de interpretatie van
+		deze karakters aan te passen.  Controleer de
+		handleiding van de printer om uit te vinden hoe dit
+		moet.</para>
+
+	      <note>
+		<para>Als een systeem in een ander besturingssysteem
+		  dan &os; wordt opgestart, kan het nodig zijn een
+		  printer <emphasis>opnieuw</emphasis> in te stellen,
+		  zodat die een interpretatie voor CR en LF karakters
+		  gebruikt die bij dat andere besturingssysteem horen.
+		  Het kan de voorkeur genieten een van onderstaande
+		  oplossingen te gebruiken.</para>
+	      </note>
+	    </listitem>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Zorg dat het seri&euml;le line stuurprogramma van
+		&os; automatisch LF naar CR+LF converteert.  Dit werkt
+		natuulijk <emphasis>alleen</emphasis> voor printers op
+		een seri&euml;le poort.  Gebruik de optie
+		<literal>ms#</literal> en zet de modus
+		<literal>onlcr</literal> in het bestand
+		<filename>/etc/printcap</filename> voor de printer om
+		deze functionaliteit in te schakelen.</para>
+	    </listitem>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Stuur een <emphasis>escapecode</emphasis> naar een
+		printer om tijdelijk LF karakters anders te behandelen.
+		Raadpleeg hiervoor de handleiding van de printer om
+		escapecodes te achterhalen die de printer ondersteunt.
+		Als de juiste escapecode is gevonden, moet de
+		tekstfilter worden aangepast zodat deze eerst de code
+		stuurt en vervolgens de afdrukopdracht.</para>
+
+	      <indexterm><primary>PCL</primary></indexterm>
 
-    <para></para>
+	      <para>Hier volgt een eenvoudig tekstfilter voor printers
+		die HP PCL escapecodes begrijpen.  Dit filter zorgt dat
+		een printer LF karakters behandelt als LF en CR,
+		vervolgens verstuurt het de opdracht en tot slot een
+		form feed om de laatste pagina in de opdracht uit te
+		voeren.  Het zou met alle HP printers moeten
+		werken.</para>
+
+	      <programlisting>#!/bin/sh
+#
+# hpif - Eenvoudig tekst invoerfilter voor lpd voor HP PCL printers
+# Ge&iuml;nstalleerd in /usr/local/libexec/hpif
+#
+# Kopieert eenvoudig stdin naar stdout.  Negeert alle filterargumenten.
+# Vertelt de printer om LF te zien als CR+LF.
+# Werpt de pagina uit na voltooi&iuml;ng.
+
+printf "\033&amp;k2G" &amp;&amp; cat &amp;&amp; printf "\033&amp;l0H" &amp;&amp; exit 0
+exit 2</programlisting>
+
+	      <para>Nu volgt een voorbeeldbestand
+		<filename>/etc/printcap</filename> voor host
+		<hostid>orchid</hostid>.  Er is een printer aangesloten
+		op de eerste parallelle poort; een HP LaserJet 3Si,
+		genaamd <literal>teak</literal>.  Die gebruikt
+		bovenstaand script als tekstfilter:</para>
+
+	      <programlisting>#
+#  /etc/printcap voor host orchid
+#
+teak|hp|laserjet|HP LaserJet 3Si:\
+        :lp=/dev/lpt0:sh:sd=/var/spool/lpd/teak:mx#0:\
+        :if=/usr/local/libexec/hpif:</programlisting>
+	    </listitem>
+          </itemizedlist>
+	</listitem>
+      </varlistentry>
+
+      <varlistentry>
+	<term>De regels zijn over elkaar afgedrukt.</term>
+
+	<listitem>
+	  <para>De printer is nooit een regel opgeschoven.  Alle regels
+	    tekst lopen over elkaar en zijn op dezelfde regel
+	    afgedrukt.</para>
+
+	  <para>Dit probleem is het <quote>omgekeerde</quote> van het
+	    trap effect, zoals boven beschreven en is veel zeldzamer.
+	    Ergens worden de LF karakters die &os; gebruikt om een
+	    regel te eindigen gezien als CR karakters om de
+	    afdruklocatie te verplaatsen naar de linkerkant van het
+	    papier, zonder &oacute;&oacute;k een regel naar beneden te
+	    gaan.</para>
+
+	  <para>Gebruik de instellingtoetsen, of het bedieningspaneel
+	    van de printer om de volgende interpretatie van LF en CR af
+	    te dwingen:</para>
+
+	  <informaltable frame="none" pgwide="1">
+	    <tgroup cols="2">
+	      <thead>
+		<row>
+		  <entry>Printer ontvangt</entry>
+		  <entry>Printer drukt af</entry>
+		</row>
+	      </thead>
+
+	      <tbody>
+		<row>
+		  <entry>CR</entry>
+		  <entry>CR</entry>
+		</row>
+
+		<row>
+		  <entry>LF</entry>
+		  <entry>CR + LF</entry>
+		</row>
+	      </tbody>
+	    </tgroup>
+	  </informaltable>
+	</listitem>
+      </varlistentry>
+
+      <varlistentry>
+	<term>De printer is karakters kwijt.</term>
+
+	<listitem>
+	  <para>Tijdens het afdrukken heeft de printer een paar
+	    karakters per regel niet afgedrukt.  Het kan zijn dat het
+	    probleem erger werd naarmate de printer zijn werk deed,
+	    steeds meer karakters verliezend.</para>
+
+	  <para>Het probleem is dat de printer de snelheid waarmee de
+	    computer gegevens over een seri&euml;le lijn stuurt niet
+	    bij kan houden (dit probleem zou zich niet voor moeten doen
+	    met printers op een parallelle poort).  Er zijn twee
+	    manieren om dit probleem te verhelpen:</para>
+
+	  <itemizedlist>
+	    <listitem>
+	      <para>Als de printer XON/XOFF flow control ondersteunt,
+		zorg dan dat &os; dit gebruikt door de modus
+		<literal>ixon</literal> in de optie
+		<literal>ms#</literal> te specificeren.</para>
+	    </listitem>
+
+	    <listitem>
+	      <para>Als de printer carrier flow control ondersteunt,
+		specificeer dan de modus <literal>crtscts</literal> in
+		de optie <literal>ms#</literal>.  Zorg dat de bedrading
+		van de kabel die printer met de computer verbindt juist
+		is voor carrier flow control.</para>
+	    </listitem>
+	  </itemizedlist>
+	</listitem>
+      </varlistentry>
+
+      <varlistentry>
+	<term>Er werd onzin afgedrukt.</term>
+
+	<listitem>
+	  <para>Het lijkt alsof de printer willekeurige onzin afdrukte
+	    en niet de gewenste tekst.</para>
+
+	  <para>Dit is meestal een ander symptoom van verkeerde
+	    communicatieparameters voor een seri&euml;le printer.
+	    Controleer de bps-snelheid in de optie
+	    <literal>br</literal> en de instelling voor partiteit in de
+	    optie <literal>ms#</literal>.  Wees er zeker van dat de
+	    printer dezelfde instellingen gebruikt als in het bestand
+	    <filename>/etc/printcap</filename> worden opgegeven.</para>
+	</listitem>
+      </varlistentry>
+
+      <varlistentry>
+	<term>Er gebeurde niets.</term>
+
+	<listitem>
+	  <para>Als er niets gebeurde, ligt het probleem waarschijnlijk
+	    bij &os; en niet bij de hardware.  Voeg de optie
+	    logboekbestand (<literal>lf</literal>) toe in
+	    <filename>/etc/printcap</filename> voor de betreffende
+	    printer.  Hier is bijvoorbeeld de definitie voor
+	    <literal>rattan</literal> met de optie
+	    <literal>lf</literal>:</para>
+
+	  <programlisting>rattan|line|diablo|lp|Diablo 630 Line Printer:\
+        :sh:sd=/var/spool/lpd/rattan:\
+        :lp=/dev/lpt0:\
+        :if=/usr/local/libexec/if-simple:\
+        :lf=/var/log/rattan.log</programlisting>
+
+	  <para>Probeer vervolgens nogmaals af te drukken.  Controleer
+	   het logboekbestand (in dit voorbeeld
+	   <filename>/var/log/rattan.log</filename>) op mogelijke
+	   foutmeldingen.  Probeer op basis van deze melding het
+	   probleem te verhelpen.</para>
+
+	  <para>Aks er geen optie <literal>lf</literal> is opgegeven,
+	    gebruikt <application>LPD</application>
+	    <filename>/dev/console</filename> als standaard.</para>
+	</listitem>
+      </varlistentry>
+    </variablelist>
   </sect1>
 </chapter>
 
-<!-- 
+<!--
      Local Variables:
      mode: sgml
      sgml-declaration: "../chapter.decl"
diff --git a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/security/chapter.sgml b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/security/chapter.sgml
index e1d978ec17..27225bbc05 100644
--- a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/security/chapter.sgml
+++ b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/security/chapter.sgml
@@ -2,8 +2,8 @@
      The FreeBSD Dutch Documentation Project
 
      $FreeBSD$
-     $FreeBSDnl: nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/security/chapter.sgml,v 1.77 2005/10/04 21:04:27 siebrand Exp $
-     gebaseerd op: 1.282
+     $FreeBSDnl: doc/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/security/chapter.sgml,v 1.78 2005/12/10 23:40:58 siebrand Exp $
+     gebaseerd op: 1.283
 -->
 
 <chapter id="security">
@@ -4160,15 +4160,15 @@ options IPSEC_ESP</programlisting>
 
 	<para>Er zijn een aantal daemons beschikbaar voor het bijhouden
 	  van beveiligingssamenwerking in &os;.  In dit artikel wordt
-	  beschreven hoe dat met racoon gaat.  racoon zit in de &os;
-	  Portscollectie in de security/ categorie en kan op de
-	  gebruikelijke manier ge&iuml;nstalleerd worden.</para>
+	  beschreven hoe dat met racoon gaat.  racoon is in de &os;
+	  Portscollectie beschikbaar vanuit <filename
+	    role="package">security/ipsec-tools</filename>.</para>
 
 	<indexterm><primary>racoon</primary></indexterm>
 
-	<para><filename role="package">security/racoon</filename> moet
-	  draaien op beide gateway hosts.  Op iedere host moet het
-	  <acronym>IP</acronym> adres van de andere kant van het VPN
+	<para><application>Racoon</application> moet draaien op beide
+	  gateway hosts.  Op iedere host moet het
+	  <acronym>IP</acronym>-adres van de andere kant van het VPN
 	  ingesteld worden en een geheime sleutel (die door de
 	  gebruiker zelf is gekozen en die hetzelfde moet zijn op beide
 	  gateways).</para>
@@ -4513,7 +4513,7 @@ options IPSEC_ESP</programlisting>
 
 	  <listitem>
 	    <para>Installeer <filename
-	        role="package">security/racoon</filename>.  Wijzig
+	        role="package">security/ipsec-tools</filename>.  Wijzig
 	      <filename>${PREFIX}/etc/racoon/psk.txt</filename> op
 	      beide gateway hosts en voeg een regel toe voor het
 	      <acronym>IP</acronym> adres van de host aan de andere
diff --git a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/x11/chapter.sgml b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/x11/chapter.sgml
index 5df83b0ba2..4a682fa1ad 100644
--- a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/x11/chapter.sgml
+++ b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/x11/chapter.sgml
@@ -2,8 +2,8 @@
      The FreeBSD Dutch Documentation Project
 
      $FreeBSD$
-     $FreeBSDnl: nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/x11/chapter.sgml,v 1.38 2005/10/04 21:25:55 siebrand Exp $
-     Gebaseerd op: 1.167
+     $FreeBSDnl: doc/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/x11/chapter.sgml,v 1.39 2005/12/18 11:59:03 siebrand Exp $
+     Gebaseerd op: 1.168
 -->
 
 <chapter id="x11">
@@ -1297,10 +1297,11 @@ EndSection</programlisting>
 	  <application>XDM</application> gestuurde schermen wordt het
 	  protocol X Display Manager Connection Protocol (XDMCP)
 	  gebruikt.  Het bestand is een set regels die XDMCP
-	  verbindingen met andere machines bestuurt.  Standaard mag
-	  iedere client een verbinding maken.  Zolang
-	  <filename>xdm-config</filename> niet is aangepast om
-	  verbindingen te accepteren is dat geen probleem.</para>
+	  verbindingen met andere machines bestuurt.  Het wordt
+	  genegeerd, tenzij <filename>xdm-config</filename> is
+	  gewijzigd zodat er wordt geluisterd naar inkomende
+	  verbindingen.  Standaard wordt het clients niet toegestaan te
+	  verbinden.</para>
       </sect3>
 
       <sect3>